Sosyal Medya

Taha Akyol: Salgına karşı ülkeler nasıl bir yol izliyor?

27-03-2020 12:04

Virüsle mücadelede başarı ve başarısızlığıyla öne çıkan ülkelerin tecrübeleri, Türkiye için önemli dersler içeriyor.



Ä°ktidar propagandası için aşırı iyimser, ya da yıpratmak için kara tablolar çizmek yanlış. Ä°deoloji gayretkeÅŸliÄŸiyle Komünist Çin propagandası yapmak da yanlış.
 
Ä°nsan hayatını tehdit eden bu korkunç salgın karşısında oy hesabı, ideoloji hesabı ve ticari hesap gibi davranışlar ayıptır.
 
GörüÅŸler maddi, objektif, bilimsel verilere dayanmalı.
 
Belli baÅŸlı ülkelere, ardından da Türkiye’ye bakalım
 
ÇÄ°N VE KORE
 
Virüs her ülkede ortaya çıkabilirdi. Çin’de ortaya çıkması Çin rejiminin kusuru deÄŸil elbette. Ama bütün Çin kıstasına ve dünyaya yayılmasında baÅŸ sorumlu, Çin rejimidir. 
 
Virüs 17 Aralık’ta Çin’in 11 milyon nüfuslu Wuhan eyaletinde ortaya çıktı, 22 Ocak’ta eyalete karantina konuldu. O arada virüs tüm Çin’e ve dünyaya yayılmaya baÅŸladı. Ä°talya’ya da virüsü Çinli turistler taşımıştı.
 
Çin’in baÅŸarısı sadece vaka sayısındaki hızlı yükseliÅŸi Åžubat sonlarından itibaren durdurmuÅŸ, yatay çizgi haline getirmiÅŸ olmasıdır, bunda da sıkı sokaÄŸa çıkma yasakları etkili oldu.
 
Çin’nin, tüm Uzak DoÄŸu ülkeleri gibi bilimde çok ileri olduÄŸu bir gerçek. Ama saÄŸlık teÅŸkilatı ne kadar yaygındır?
 
Dünyada virüs vakalarının ölümle sonuçlanma ortalaması yüzde 3’tür, Çin’de ise ölüm oranı yüzde 4’tür, bu konuda Çin baÅŸarısızdır.
 
Asya’da asıl baÅŸarılı ülke Güney Kore’dir; hem yayılmayı durdurmada hem yüzde 1.4 olan düÅŸük ölüm oranıyla.  
 
Güney Kore eÄŸitimiyle, bilim ve teknolojisiyle, demokrasisiyle ve saÄŸlık hizmetleriyle baÅŸarılır.
 
 TRUMP’IN SÄ°YASET OYUNLARI
 
ABD BaÅŸkanı Trump en kötü örnek… Avrupa ve Çin’le uçuÅŸları durdurmak, belirli vilayetlerde sokaÄŸa çıkma yasağı uygulamak gibi tedbirleri “paskalya” yani 12 Nisan’da gevÅŸeteceÄŸini açıkladı. 
 
Niçin mi? Kendi laflarıyla: “Ekonomimizi Paskalya’ya kadar eski haline getirebilirsek sevineceÄŸim. Ä°nsanların bir an önce iÅŸlerinin başına dönmesini istiyorum… Ä°nsanlar, bir taraftan iÅŸ yerleri kapanırken bir taraftan da bir odada kapalı kalmak yerine, iÅŸ yerlerini kurtarmayı isterler. Biliyorsunuz depresyon, intihara sürükler…” 
 
Ve bir gerekçesi daha var:
 
“Paskalya günü kiliseler dolup taÅŸacak!”
 
Aynı gün DSÖ Sözcüsü Margaret Harris “pandeminin yeni merkezi ABD olabilir” diye uyarıyordu.
 
Trump niye böyle yapıyor? Kasım ayındaki seçimler için!
 
Amerika’da virüsten ölüm oranı ÅŸimdilik yüzde 1.4’ten ibaret. Fakat ABD sosyal devlet deÄŸildir, virüs yayıldıkça saÄŸlık hizmeti alamayan geniÅŸ yoksul kesimlerinde yüksek oranlarda ölümler olması kuvvetle muhtemel.
 
Ama popülist Trump, ekonomiyi canlı tutarak oy alma hesabında.
 
Amerika’da bazı dini liderler tepkili. Aktivist rahip Rev William J Barber, “Trump iki yüzlülüÄŸün zirvesinde, dindar gözüküyor ama Ä°sa’nin merhamet ilkesi yerine ticareti tercih ediyor” diyor. (The Guardian 25 Mart)
 
The Atlantic’te Derek Thompson “Amerika çökmüÅŸ devlet gibi hareket ediyor. Birçok iÅŸ çevresi, mahalli idareler ve bireyler virüsü yenmek için ellerinden geleni yapıyorlar, Beyaz Saray ise pek az ilgili.” (13 Mart)
 
Washington Post’ta Jennifer Rubin “Amerika’nın asıl problemi Trump” diye yazdı.
 
AVRUPA VE TÜRKÄ°YE
 
Avrupa’da baÅŸarı örneÄŸi Almanya’dır. Dün itibariyle Almanya’da vaka sayısı 39.502 ama ölüm sayısı 222’den ibaretti. Ölüm oranı yüzde 0.56’dır, diyelim en fazla binde 6’dan ibaret!
 
Ölüm oranı Ä°talya’da yüzde 10, Ä°ran’da yüzde 7,9, Fransa’da yüzde 5,2 gibi korkunç boyutlarda…Türkiye’de ise bir haftadır yüzde 2.4’te cereyan ediyor, dün vaka ve ölüm sayıları ciddi miktarda arttı, ölüm oranı ise yüzde 2 oldu. Dünya ortalamasının altında. Türkiye’nin bu oranı Ä°talya, Ä°ran, Fransa ve Çin’e göre göre elbette baÅŸarılıdır ama ÅŸimdilik…
 
Åžimdilik diyorum çünkü Türkiye’de günlük vaka ve ölüm artış hızlanıyor.
 
Vaka sayısının artışını firenlemek için daha sıkı izolasyan ve kitlesel test gerekiyor. Bilim Kurulu’nun sokaÄŸa çıkma yasağı önerdiÄŸi ama hükümetin kabul etmediÄŸi yolunda haberler var. Test konusunda da hala gereken düzeyin uzağındayız.
 
Almanya’yı baÅŸarılı kılan bir faktör “Alman disiplini” ile izolasyonun etkin uygulanmasıdır. Öbür faktör, çok yaygın ve donanımlı saÄŸlık hizmetleri kapasitesidir.
 
Türkiye’nin daha çok test, daha sıkı izolasyon ve saÄŸlık teÅŸkilatını daha çok takviye etmesi gerektiÄŸi açık: SaÄŸlık kurumlarına KHK’lılar dahil daha çok personel, daha çok test kitleri, daha çok ilaç, daha çok cihaz, daha çok maddi teÅŸvik…
 
Özetle, siyaset Bilim Kurulu’na uymalı. 
 
Karar

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.