Sosyal Medya

Rasim Özdenören: Buridanın eşeği alegorisi ve buldukça bunamak

27-03-2020 09:58

Buridan’ın ünlü eşek alegorisi ise şu: hem aç hem susuz bir eşek, kendine eşit uzaklıkta bırakılan su ve saman yığını arasında kalsa ne yapar? Eşek iki iyi arasında bir tercih yapamaz ve açlıktan ve susuzluktan can verir. Alegorinin insana uyarlanması ile iyiler arasında kararsız kalanların almaşıkların hepsinde yoksun kalacağı halidir...



Buridan’ın eÅŸeÄŸi alegorisi ile buldukça bunayanın hali arasında bir benzerlik yok. Olsa olsa tersinden bazı çıkarımlarda bulunulabilir.
 
Buldukça bunayan genelde şımarık çocuk halidir. Verileni beÄŸenmez, daha çoÄŸunu daha iyisini ister. Daha çoÄŸu ve daha iyisi verilse onu da elinin tersiyle iter. Ä°stemem, diye bağırıp çağırır, tepinir... O ancak ona sırt çevirerek adam edilir. Hiç açlık yaÅŸamadığı için açlığın ne olduÄŸunu bilmez. Ä°stemedikçe daha çoÄŸunu verme yerine, “Sen bilirsin” diyerek önündeki de çekilirse bir süre sonra beÄŸenmediÄŸi ne varsa hepsine kucak açar...
 
Buridan’ın eÅŸeÄŸi ise aç ve susuzdur.
Jean Buridan bir OrtaçaÄŸ Fransız din adamı ve düÅŸünür... Kopernik devriminin öncülerinden kabul ediliyor.
 
Buridan’ın ünlü eÅŸek alegorisi ise ÅŸu: hem aç hem susuz bir eÅŸek, kendine eÅŸit uzaklıkta bırakılan su ve saman yığını arasında kalsa ne yapar? EÅŸek iki iyi arasında bir tercih yapamaz ve açlıktan ve susuzluktan can verir.
 
Alegorinin insana uyarlanması ile iyiler arasında kararsız kalanların almaşıkların hepsinde yoksun kalacağı halidir...
 
Durum, buldukça bunayanın halinden farklıdır. Buldukça bunayan, elinde olan imkânı beÄŸenmiyor, beÄŸenmediÄŸi için reddediyor.
 
Buridan’ın eÅŸeÄŸi ise önündeki almaşıkların hepsini beÄŸeniyor, fakat seçim yapamadığı için onlardan yoksun kalıyor.
 
Alegoriyi diplomasi veya iktisat alanına taşıyabiliriz. Bir ülkeye dışarıdan cazip almaşıklar sunarak onu kendi özgül politikasından saptıracak öneriler getirilebilir. Karar verici bu cazip almaşıklar arasında bocalarsa bunların tümünden yoksun kalacağı bir akıbetle karşılaÅŸabilir. Bu nedenle cali almaşıklar reddedilir.
 
Aslında birini tercih etmek ötekini reddetme anlamını taşımamalı...
 
Olay, bir öncelik verme sorunudur...
 
Astana UylaÅŸması Türkiye açısından AB’yi, ABD’yi, NATO’yu reddetme anlamını tazammun etmiyor. Türkiye ve uylaÅŸmayı kabul eden
 
ülkeler, kendi özgül politikalarından taviz vermeden yeni bir almaşık üzerinde uzlaÅŸmaya varıyorlar...
 
Bu sonuç hem şımarık çocuk halinde kalmayı, hem de Buridan’ın eÅŸeÄŸi konumuna düÅŸmeyi reddediyor...
 
Hem insanca olan, hem de kendine yeni almaşıklar icat edebilen kimsenin akıllı insan olma konumudur bu sonuç...
 
Akıllı insan ne istediÄŸini bilir ve seçer, Buridan’ın eÅŸeÄŸi konumuna düÅŸmez...
 
 
15 Eylül 2019-YeniÅŸafak

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.