Fatma Barbarosoğlu: Kalbi olanlaradır sözüm

I

Onu ilk defa “ülkemiz dilenciler cenneti tabii, gelen gelene” diyen esnafın sesi üzerinden görmüÅŸtüm. O günden sonra bir kaç defa daha karşılaşınca ona “cennetin dilencisi” adını taktım. Koyu teni onu herkesten ayırıyordu. Çöpleri karıştıran kara kavruk kollarını görenler, “Dilenmek için Afrikalılar bile geliyor” demeden geçmiyordu.

 

Ana caddede seyyar çantasının içinde kol saati satan Afrikalılara gösterilen hoÅŸgörü, çöp karıştıranlardan esirgeniyor. Her daim beyaz giyinen saat satıcısıyla ÅŸakalaÅŸan insanlar görüyordum her zaman (Yani koranavirüs çıkana kadar). Hatta caminin yakınlarında bekçilerin yanında bile çantasını açtığına ÅŸahit olmuÅŸtum. Bu anlayış ve dostluk, çöpleri karıştıran, satmak için uygun “ürünleri” seçen siyahiden niye esirgeniyordu? Saat satan “tüccar”, çöpleri karıştıran dilenci. Oysa çöpleri karıştıran da emeÄŸinin karşılığını alamayan, ama yine de emeÄŸini satışa çıkaran biriydi.

 

Onu konteyneri karıştırırken gördüÄŸümde artık oyalanıyorum. Özellikle esnafın tepkilerini duymak için.

 

“Esnafın tepkisi” korosuna son zamanlarda kaçak göçmen iÅŸçiler de karıştı. Fırıncının Gürcü elemanı, balıkçının Ermeni bulaşıkçısı, parça kumaÅŸ tüccarının Tacikistanlı elemanı. Onlar tenlerinin renginden aldıkları güç ve Türkçe’yi öÄŸrenme azimleri sayesinde mahalle sakinleriyle hemen kaynaÅŸmışlardı. Düzenli olarak giriÅŸ ve çıkış yapıyorlardı.

 

“Cennetin dilencisi” konteynerin kenarına asılmış kuru ekmek parçalarını seçerken telefonu çaldı. Bütün cadde onun telefonuna kilitlendi. Bütün arsızlığı ile.

 

Bir kadın yangın var demek için ayarlanmış sesini “son model telefonu var bunun”a çevirmiÅŸçesine bağırdı. Herkes bir ÅŸeyler söyledi. Kimisi kendi telefonunu çıkardı cebinden. “Cennetin dilencisi”nin yanında ne kadar demode demeye getirdiler. Sanki telefonlarını gösterirlerse “cennetin dilencisi” sizin kıyafetinize benim telefonum, benim kıyafetime sizin telefonunuz daha çok yakışır deyip elindeki telefonu bırakacakmış gibi.

 

II

 

Edebiyat edepli olmayı öÄŸretir derdi ortaokul Türkçe öÄŸretmenimiz Adem Bey. Bulgaristan göçmeni sosyalist bir adamdı Adem Bey. Edebiyatın edepli olmayı öÄŸrettiÄŸine yıllar sonra bambaÅŸka bir açıdan tanık oluyordum. Yukarıdaki olaya tanık olduÄŸum sıra Almanya’daki Afrikalı sığınmacıları anlatan Gidiyor, Gitti, GitmiÅŸ romanını okuyordum. Çok iyi bir roman.

 

Okuduğum şu sayfa yukarıdaki olay ile birleşti.

 

Olayın baÅŸkahramanı emekli Alman akademisyen Richard, özgün adını aklında tutamadığı için Apollon adını taktığı Afrikalı sığınmacının nasıl olup da pahalı telefonu ve internet baÄŸlantısını kullanmaya devam ettiÄŸini merak eder.

 

Apollon avuç içi kadar kuskusu dört gün boyunca yemekte, sudan baÅŸka bir ÅŸey içmemektedir. Richard’a, “Ailem yok. Para göndermem gereken kimse yok” diye cevap verir. Richard ÅŸöyle düÅŸünür: “Buradaki adamlardan hiçbiri alkol kullanmıyor. Sigara içmiyor. Hiçbirinin kendi evi, hatta kendi yatağı bile yok, giysileri bağışlanmış giysiler, arabaları yok, müzik düzenekleri yok, bir spor kulübüne üye deÄŸiller, yürüyüÅŸlere veya yolculuklara çıkmıyorlar. EÅŸleri ve çocukları yok. Olma ihtimali de yok. Bu sığınmacılardan her birinin sahip olduÄŸu tek bir cep telefonu gerçekten de. Bazılarının ekranı kırık, bazılarınınki daha yeni bir model, bazılarınınkinin internet baÄŸlantısı var, bazılarınınkinin yok ama hepsinin bir cep telefonu var” (sh.206).

 

“RaÅŸid annemi on üç yıldır görmedim diyor sadece ara sıra Facebook üzerinden telefonlaşırken. Bilgisayarı var mı? Hayır, ama komÅŸulardan birinde var” (sh.206).

 

Biz dünyanın merkezinde yaÅŸayanlar dünyanın dışına atılmışları, -Bauman onlar için “Iskartaya çıkmış Hayatlar” tabirinin kullanıyor- anlamak ve onların hayatını kolaylaÅŸtırmak en azından bir selâm ile hayatı katlanılabilir kılmak yerine onların elindeki nesnelere gözümüzü dikiyoruz.

 

Bir de onlar için çöp bidonu icat edenler var. Habere sosyal medyada rastladım. Ünlü Ä°ngiliz milyoner evsizler için uç uca eklenen bir çöp kovası gösteriyor. Öyle eliyle kameraya gösteriyor zannetmeyin. Bizzat uygulamalı olarak gösteriyor.

 

Ä°nÅŸallah bir gün o uygulamalı gösterdiÄŸi çöp bidonun içine sığınmak zorunda kalır.

 

Dünyayı tehdit eden virüs yine en yoksulları en güçsüzleri yakalayacak. Yeteri kadar beslenemeyen, saÄŸlıklı ÅŸartlarda uyuyamayanları yakalayacak.

 

Küstah ve kibirliler için yeni bir sayfa açılacak, yabancı istemeyiz, fakiri istemeyiz diye bağıracaklar.

 

Dünya ikiye ayırılır demiÅŸtim: Kalbi olanlar ve kalbi olmayanlar. Kalbi olmayanlar için sözü yormak beyhude. Kalbi olanlar birleÅŸelim: Dünyanın bağışıklık sistemini, kendi bağışıklık sistemimizi korumak için öncelikle güçsüzlerin, fakirlerin hayat ÅŸartlarını düzeltmemiz gerekiyor. Çok geç olmadan. Henüz vakit varken...