Sosyal Medya

Trump’ın Filistin’i yok etme planının haritalara yansıması

05-02-2020 13:00

Trump’ın ‘yüzyılın planı’ olarak sunulan ama tarihsel Filistin’i paramparça edip, iyice küçülten önerisinin haritaları, yüzyılın haksızlığını gözler önüne seriyor.



Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’ndan sonra Ä°ngiltere’nin sömürgeleÅŸtirdiÄŸi, Ä°kinci Dünya Savaşı’ndan sonra da, üzerinde Ä°srail Devleti’nin yaratıldığı, tarihi Filistin zaman içinde iÅŸgallerle iyice küçültüldü. Filistin’i yok etmeyi amaçlayan bu planlarının sonuncusunu da, hakkında azil soruÅŸturması süren ABD BaÅŸkanı Donald Trump açıkladı.
 
Trump’ın “yüzyılın barışı” diye sunduÄŸu önerisine, henüz nihai halini almadığını belirttiÄŸi ve kavramsal (conceptual) olarak nitelendirdiÄŸi haritalar üzerinden baktığımızda, nasıl bir tablo ile karşı karşıyayız?
 
Planda paylaşılan haritalara bakıldığında, Filistin Devleti’ne tarihsel Filistin’in çok küçük bir kısmının bırakıldığı, toprak bütünlüÄŸünün verilmediÄŸi ve Filistin topraklarına uluslararası hukuka aykırı bir biçimde Ä°srail kolonileri olarak yapılan ancak Yahudi YerleÅŸim Birimleri adıyla anılan yapılara da meÅŸruluk getirilmeye çalışıldığı görülüyor.
 
Bugüne nasıl gelindi?
 
1947 yılında BirleÅŸmiÅŸ Milletler Genel Kurulu, tarihsel Filistin’i aralarında Türkiye’nin de olduÄŸu 13 ülkenin ret; 10 ülkenin çekimser ve 33’ünün de kabul oyu ile üçe bölmüÅŸtü. Buna göre, Kudüs ve Hz. Ä°sa’nın doÄŸum yeri Beytüllahim’deki bazı kutsal yerlerin yönetimi uluslararası denetime bırakılmıştı. Nüfusun yüzde 37’sini oluÅŸturan, bütün Filistin’in yalnızca yüzde 7’sinin tapusuna sahip olan Yahudiler için kurulacak Ä°srail Devleti’ne ise toprakların yüzde 55’i verildi.
 
Filistinlilerin ve Arapların bu planı reddetmesi üzerine çıkan savaşın ardından, Batı Åžeria Ürdün’ün, Gazze de Mısır’ın kontrolüne geçti. 1967 yılında Ä°srail bu her iki Filistin toprağını da iÅŸgal etti. Hızla bu toprakları kolonileÅŸtirmeye baÅŸladı.
 
Minik adacıklara bölünen tarihsel Filistin
 
Uluslararası sözleÅŸmeler, iÅŸgal edilen bölgelerde, demografik deÄŸiÅŸikliklere yol açabilecek eylemleri yasaklıyor. Ancak Ä°srail, 1967’de iÅŸgal ettiÄŸi Filistin topraklarında, bugün yarım milyondan fazla Yahudi’nin yaÅŸadığı yerleÅŸim birimleri açtı. Bu yerleÅŸim birimlerini, su kaynaklarının, stratejik önemdeki yerlerin yanı başına kurdu. Bu kolonilerin güvenliÄŸi adına da, daha fazla Filistin toprağına el koydu. Filistin mahallerini böldü, Filistinlilerin okullarına, tarlalarına ulaşımlarını imkânsız hale getirdi. Bu birimler arasına yaptığı yolları Filistinlilerin kullanımına kapattı ve böylece tarihsel Filistin’i, toprak bütünlüÄŸü olmayan minik adacıklara böldü.
 
1988 yılında baÅŸlayan süreçte, Filistin KurtuluÅŸ Örgütü, barış yapabilme adına tarihsel Filistin’in yalnızca yüzde 22’sinde Filistin Devleti kurmaya razı oldu. Fakat Ä°srail bu öneriyi de reddederek, kolonileÅŸtirme faaliyetlerine devam etti.
 
Trump’ın planıysa, Filistin’i iyice küçülterek neredeyse yüzde 15’e hapsetmeyi öneriyor.
 
Trump’ın bu önerilerini ortaya koyduÄŸu 181 sayfalık belge, Ä°srail ve müstakbel Filistin Devleti’nin nasıl gözükeceÄŸini ortaya koyan harita taslaklarını içeriyor. Ancak Filistinli liderler önerileri ÅŸimdiden reddetti.
 
Söz konusu belgede yer alan haritalara göre, Ä°srail ve Filistin’in toprakları böyle gözükecek:
 
 
Haritalar, çok sayıda Filistin bölgesinin ‘Ä°srail yerleÅŸim toplulukları’ olarak adlandırılan yasadışı Ä°srail yerleÅŸim birimleri yani kolonileri aracılığıyla delik deÅŸik edildiÄŸini gösteriyor. Ancak haritalarda adı geçen Yahudi yerleÅŸim birimleri de yalnızca büyük olanlar. Oysa, Ä°srail’in iÅŸgal ettiÄŸi topraklardaki faaliyetlerini izleyen sivil toplum örgütü Betselem’e göre, Batı Åžeria’da irili ufaklı 132 Yahudi yerleÅŸim birimi var. Bunlara ek olarak da ileride yerleÅŸim birimine çevrilmek üzere tasarlanmış ve ÅŸimdilik az sayıda insanın yaÅŸadığı ve henüz resmi olarak onaylanmamış 130’dan fazla birim var.
 
Ä°srail ve Filistin arasında baÅŸlayacak görüÅŸmelerde esas alınacak belge niteliÄŸinde hazırlanan Trump planı, Ä°srail’in Batı Åžeria’daki kolonilerini ilhak etmesinin önünü açıyor. Ä°srail’in ilhak ettiÄŸi topraklar, ABD tarafından tanınacak, buna karşılık Ä°srail de kolonilerin geniÅŸlemesini durduracak.
 
Ä°srail yerleÅŸim birimlerini dondurması yönünde daha önceki barış önerilerinde yer alan çaÄŸrılara pek çok kez uyacağını açıkladı. Fakat Ä°srail’in anlayışına göre, bu dondurma yeni koloniler açmama anlamına geliyor. Ä°srail, mevcut kolonilere yeni bina eklemeyi, doÄŸal nüfus artışının sonucu olarak görüyor ve mevcut kolonileri geniÅŸletiyor.
 
Birbirinden kopuk toprak parçaları halinde Filistin önerisi
 
Ä°ngiltere merkezli Middle East Eye haber analiz internet sitesinin yayınladığı aÅŸağıdaki harita, Trump’ın planına göre, toprak bütünlüÄŸü olmayan Filistin’in aslında nasıl gözükeceÄŸini ortaya koyuyor ve Batı Åžeria’da Ä°srail’e bırakılan mavi bölgelerin ortasında kalmış Filistin topraklarının ne kadar birbirinden kopuk adalar haline getirildiÄŸini anlatıyor.
 
 
 
Middle East Eye sitesine görüÅŸ veren yorumcular, Filistin topraklarının Trump’ın haritasında gerçekte olabilecek olandan daha bütün halde gösterildiÄŸini ve haritanın gerçekteki takımada görünümünü hiç yansıtmadığını belirtti.
 
Trump’ın belgesine göre, bazı Filistin bölgeleri köprüler ve tünellerle baÄŸlantılandırılmış. GeçmiÅŸte de bu iki bölge arasında kullanılabilecek bir yolun inÅŸası gündeme gelmiÅŸ hatta benzer yollar açılmıştı ancak Ä°srail hiçbir zaman Batı Åžeria ve Gazze arasındaki bu yolların kullanılmasına izin vermedi.
 
Trump belgesinde, Filistinli topluluklar arasındaki bütün yollar “büyük yol” (major road) olarak gösterilmiÅŸ. Oysa gerçekte bu yollar kolaylıkla kapatılabilecek, müdahale edilebilecek ince koridorlar biçiminde. Zaten ÅŸu anda da Ä°srail, bu yollar üzerinde kontrol noktaları kurarak, istediÄŸi an geçiÅŸleri engelliyor.
 
‘Ä°ÅŸ imkanına karşı topraklarından vazgeç’ teklifi
 
Planın detaylarına göre, Filistin’in Batı Åžeria’da bu kadar küçülmesine karşılık, Gazze’nin güneyindeki Necef Çölü’nde ‘yüksek teknolojinin kullanıldığı imalat sanayii’ ve ‘yerleÅŸim ve tarım’ bölgeleri var. Trump’ın Filistin haritasında bu bölge Filistin Devleti’ne dâhil ediliyor. Ancak, plana dikkatli bakıldığında, bu bölgelerin Ä°srail egemenliÄŸinde mi kalacağı yoksa müstakbel Filistin Devleti’nin bir parçası mı olacağı net deÄŸil.
 
GeçmiÅŸte de, barış görüÅŸmelerinin bir parçası olarak, Gazze ve Batı Åžeria’da bu tip endüstri bölgeleri açılmış, bu bölgelerde Filistinli iÅŸçiler çalışmıştı. Hatta bu bölgelere TOBB liderliÄŸinde yatırımlar da yapılmıştı. Ancak Ä°srail, çeÅŸitli bahanelerle bu bölgeleri çalışamaz hale getirdi, hatta Gazze giriÅŸindeki sanayi bölgesini füze saldırılarıyla yok etti.
 
Trump’ın planı da genel olarak Filistinlilerin iÅŸ imkânları ve yatırım karşılığında, topraklarından vazgeçmesi düÅŸüncesi üzerine kurulu.
 
Trump’ın belgesindeki haritalarda kahverengi üçgen ile gösterilen dört bölge muhtemelen Ä°srail’in askeri üsleri olan ‘stratejik bölgeler’i iÅŸaretliyor. Hepsi Filistin bölgelerinin içinde ya da bitiÅŸiÄŸinde.
 
Akdeniz kentleri Hayfa ve AÅŸdod’un yanında büyük çapa iÅŸaretleri var. GörünüÅŸe göre, Filistinliler için liman eriÅŸimi anlamına geliyor.
 
Aynı haritaya göre, El Aksa bölgesindeki statüko ise korunacak. Ancak ‘barış içinde gelen bütün Müslümanların El Aksa Camii’ni ziyaret ederek burada dua edebileceÄŸi’ ifade ediliyor.
 
Trump planı 1967’de iÅŸgal edilen DoÄŸu Kudüs’ü ise tamamıyla Ä°srail’e bırakıyor. Zaten, ABD Kudüs’ü daha önce Ä°srail’in baÅŸkenti olarak tanımıştı. Trump planında da, Kudüs’ün yalnızca üç küçük mahallesi Filistinlilere bırakılmış durumda. Bu mahalleler Kafr Aqab, Abu Dis ve Shuafat.
 
Belgede, çok öne çıkmasa da dikkat çekici bir ifade var: “Sınırların temsili, güvenilir olmak zorunda deÄŸil” Zira kuzeydeki Lübnan sınırı 1949‘daki ateÅŸkes hattını gösteriyor, nihai hali hiçbir zaman belirlenmedi. Bu da, mevcut sınırlar için riski ortaya koyuyor.
 
Trump planına göre Ä°srail ve Filistin Devletleri’nin sınırları nasıl olacak?
 
 
Bu harita, Trump planına göre Ä°srail’in öngörülen sınırlarını gösteriyor. Haritada, ‘Isralei Enclave Communities’ baÅŸlığıyla verilen 15 bölge adı, Ä°srail’in büyük kolonilerinin yerlerini iÅŸaret ediyor. Haritada, yeÅŸil bölgelerse Filistin topraklarını simgeliyor. Gazze ve Batı Åžeria’yı birbirine baÄŸlaması öngörülen tünel de haritada kesik çizgilerle belirtilmiÅŸ.
 
 
Ä°kinci harita ise “Müstakbel Filistin Devleti” baÅŸlığını taşıyor. Bu haritada dikkat çeken ögeler ise Mısır’a sınır bölgesinde kurulacak tarım ve yaÅŸam alanları, yüksek teknoloji endüstri bölgesi, vs.
 
Tarihsel Filistin’den arta kalan
 
Trump’ın planının satır araları ve haritaları incelendiÄŸinde, ÅŸunları söylemek mümkün:
 
Kudüs’ün neredeyse tamamının Ä°srail’e bırakılacağı, Batı Åžeria’daki Ä°srail kolonilerinin Ä°srail’e katılacağı ve ilhak edileceÄŸi, buna karşılık Trump haritalarında Necef Çölü’nde Filistin’e aitmiÅŸ gibi gözüken yerlerin egemenliÄŸinin kime ait olacağının belirsiz olması nedeniyle, tarihsel Filistin’in iyice küçültülmesi önerisi yapılıyor.
 
Trump’ın planını tam olarak yansıtmamakla birlikte, bu yazının ana görselinde kullandığımız, Filistin lideri Mahmud Abbas’ın da kamuoyu ile paylaÅŸtığı harita, aslında tarihsel Filistin’in nasıl da iyice küçültülmeye çalışıldığını gösteriyor.
 
Filistin sorununun dört ana baÅŸlığından üçü olan, Kudüs’ün statüsü, Filistin Devleti’nin sınırları, Yahudi yerleÅŸim birimlerinin geleceÄŸi hakkında Ä°srail tezlerini savunan Trump planının hiç deÄŸinmediÄŸi ve yok saydığı dördüncü unsursa, 1947’de ve 1967’de evlerini terk etmek zorunda kalan ve bugün sayıları yedi milyona ulaÅŸmış Filistinli mültecilerin geri dönüÅŸ hakkı.
 
 
Müellif: AyÅŸe Karabat / Kaynak: Fikir Turu

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.