Sosyal Medya

Tercüme Haber

Trump'ın Barış planı kan ve savaş vadediyor

04-02-2020 09:04

Trump, kendisini anlaşmayı en iyi yapabilecek kişi olarak görüyor ve modern dünya tarihindeki en karmaşık "barış" anlaşmasını, bir iş anlaşması gibi ele alıyor. Fakat Trump'ın önerdiği barış değil. Savaş, kan ve daha fazla istikrarsızlık yaratacak bir reçete; daha azı değil.



Donald Trump'ın OrtadoÄŸu "barış" planının sonuçlarını anlamak istiyorsanız, silahlı birinin evinize girdiÄŸini ve oturma odanıza, yatak odanıza, mutfağınızın ve tuvaletinizin bir kısmına el koyduÄŸunu; size ve ailenize de sıkışmanız için küçük bir oda bıraktığını hayal etmelisiniz.
 
Muhtemelen mahkemeye gider ve evinizin size iade edilmesini talep edersiniz. Mahkeme davanızı incelerken evinizin yeni iÅŸgalcisi, size ve ailenize kalan alana da yavaÅŸ yavaÅŸ el uzatır. Artık onun izni olmadan mutfakta yemek piÅŸiremiyorsunuz. Onun kullanmayacağından emin deÄŸilseniz banyoyu kullanamıyorsunuz ve elbette TV izlemeyi veya bahçede çocuklarınızla biraz zaman geçirmeyi de tamamen unutmanız gerekiyor.
 
Daha sonra yolun sonundaki büyük villada yaÅŸayan zengin, güçlü komÅŸunuz bu krizi çözmek için araya giriyor. VerdiÄŸi karar ÅŸu: "Peki, neden biraz para alıp evin kaybettiÄŸiniz tüm kısımlarını unutmuyor ve yeni ziyaretçiyle huzur içinde yaÅŸamıyorsunuz?”
 
Ä°srail hükümeti katılmasa da Ä°srail-Filistin durumuna dair görüÅŸüm bu. Trump da muhtemelen Tel Aviv'deki müttefiklerini destekleyecek gibi görünüyor. Ä°srail medyasındaki sızıntılara göre, Trump'ın "Yüzyılın AnlaÅŸması" diye bahsettiÄŸi ABD planıyla Ä°srail'in Kudüs'te tam kontrol saÄŸlaması ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler'in (BM) yasa dışı kabul ettiÄŸi tüm yerleÅŸimlerin kalıcılaÅŸtırılması bekleniyor. AnlaÅŸma, iÅŸgal altındaki Filistin topraklarının üçte birini koparacak ve Filistin'in sınırlar üzerindeki kontrolünü sona erdirecek. Ama en önemlisi de Filistinlilere çok sıkı kısıtlamalar altında muhtemelen bir tür özerklik verilecek.
 
Bu, zengin ve güçlü komÅŸunun, asıl ev sahibine sunduÄŸu teklifle hemen hemen aynı. Bu plan, "barışla" ilgili herhangi bir ÅŸey saÄŸlayabilir mi?
 
Bana göre bu (planın sonucundan bağımsız olarak) 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra Ä°srail'in en büyük zaferi; olan oldu. Ä°srail anlaÅŸmayı, ister Batı Åžeria'da ister Ürdün Vadisi'nde olsun, topraklarını geniÅŸletmek için kullanacak. Bu da "barışı" böyle bir planın elde edebileceÄŸi belki de son ÅŸey haline getiriyor. En az 4 devletin tepeden tırnaÄŸa kaosa battığı ve mutlak bir kargaÅŸayla boÄŸuÅŸtuÄŸu bölgede bu planı dayatmaya çalışmak daha fazla aşırılık, ÅŸiddet ve savaÅŸtan baÅŸka bir ÅŸey getirmeyecek. Bu planda bir Filistin devletine yer olması düÅŸük ihtimal, yani Kudüs tamamen Ä°srail'in kontrolü altında olacak.
 
Ancak bu yeni düzenleme, Ä°srail'in güvenliÄŸini tehlikeye atabilir. Hamas Lideri Ä°smail Haniye, Trump'ın planını "baÅŸarısızlığa mahkum" ve Filistin'e yönelik yeni bir komplo" diye nitelendirdi. Åžiddete açıkça atıfta bulunarak planın, Filistinlileri Ä°srail'le"mücadelelerinde yeni bir aÅŸamaya" itebileceÄŸini söyledi. Bölgeyle ilgili daha geniÅŸ çaplı deÄŸerlendirmeler de var. 2016'daki kötü ÅŸöhretli açıklamasında IŞİD'in eski lideri Ebubekir BaÄŸdadi'nin, örgütün nihai hedefinin Filistin meselesini de içerdiÄŸini vurguladığını unutmayalım."Yahudiler Filistin'i unuttuÄŸumuzu ve bizi bundan uzaklaÅŸtırdıklarını sandı" demiÅŸti. "Filistin'i bir an bile unutmadık... Cihatçı birliklerin öncüleri, sizin uzak sandığınız ama bizim yakın olduÄŸunu bildiÄŸimiz gün gelince sizi kuÅŸatacak. Her gün daha da yaklaşıyoruz."
 
Tüm risklere raÄŸmen bu anlaÅŸma, yalnızca Ä°srail için deÄŸil, Binyamin Netanyahu ve Trump de için önemli. YaklaÅŸan seçim için ateÅŸli taraftarlarının desteÄŸini saÄŸlamlaÅŸtırmak isteyen ABD baÅŸkanı, bu planı bir zafer gibi göstermek isteyecek. Planın açıklanması da bu ÅŸekilde pazarlanacak. Netanyahu, kendisinin reddettiÄŸi ama salı günü mahkemeye sunulan üç cezai yolsuzluk suçlamasıyla karşı karşıya. Buna ek olarak, Netanyahu'nun da belirsiz bir seçim kampanyası var. "Yüzyılın AnlaÅŸması" dikkatleri dağıtması açısından hoÅŸ bir olay.
 
Bu, Ä°ran için de özel bir an. Tahran'la yapılan nükleer anlaÅŸmadan çekildikten sonra "maksimum baskı" politikası izleyen Trump, eÅŸi görülmemiÅŸ, felç edici ekonomik yaptırımlar uygulamıştı. Washington, Ä°ran'ın OrtadoÄŸu'daki etkisini bitirmeyi hedeflese de bu yeni plan, Ä°ran'ın bölgedeki taÅŸeronlarını yalnızca daha fazla öfkelendirecek.
 
Ancak Ä°srail, olası bir güvenlik ikilemiyle karşı karşıya kalan tek devlet olmayacak. ÇoÄŸu Arap komÅŸusunun istediÄŸi en son ÅŸey, yurt içinde yükselecek olası bir tepki. Ürdün Kralı II. Abdullah bundan özellikle korkuyor. Trump'ın 2017'de göreve baÅŸlamasından bu yana Ürdünlülerin Arap-Ä°srail çatışmasıyle ilgili en hassas meselelerine yönelik tarihsel tutumunu deÄŸiÅŸtirmesi için baskı görüyor. Buna Ürdün'de geçici olarak  yaÅŸayan 700 binden fazla Filistinliye vatandaÅŸlık verme baskısı da dahil. Dahası ABD, Ürdün'ün yeni ÅŸartlar altındaki Kudüs'ün kutsal Müslüman bölgelerinin koruyuculuÄŸunu üstlenmesini ve planı meÅŸrulaÅŸtırmasını istiyor.
 
Bu arada, ortak Ä°ran tehdidi ve ABD'nin teÅŸvikiyle kısa zaman önce Ä°srail'le baÄŸlarını pekiÅŸtirmeye yönelik bazı geçici adımlar atan Körfez devletlerinin, en azından ÅŸimdilik bazı giriÅŸimler yapmaktan baÅŸka ÅŸansı olmayacak. Dün Suudi DışiÅŸleri Bakanı, "Ä°srail pasaportu sahiplerinin ÅŸimdilik krallığı ziyaret edemeyeceklerini" ilan eden ilk kiÅŸi oldu.
 
Bu durumda Trump'ın, yeniden seçilmek için Ä°srail'in ve iÅŸgal ettiÄŸi toprakların, birçok Arap devletinin ve bütün bölgenin istikrarını riske atmaya hazır olduÄŸu çok açık. Ayrıca IŞİD ve diÄŸer aşırılık yanlısı Sünni grupları canlandırabileceÄŸi ya da Åžii milisleri etkileyebileceÄŸini pek de düÅŸünmüyor gibi görünüyor. Trump, Netanyahu'nun "Yüzyılın AnlaÅŸması" hayalini gerçek kılarak arkadaşının siyasi kariyerine baÅŸbakan olarak devam etmesine yardım etmeyi umuyor.
 
Bu esnada Filistinli yetkililerin de kendi sorunları var. Filistin liderliÄŸi giderek yaÅŸlanıyor ve herhangi bir alternatif anlaÅŸmada çok ilerleme kaydedemedi. Trump'ın planını açıkça reddetme hakkına sahipler ama köÅŸeye sıkışmış ve kötürümleÅŸmiÅŸ görünüyorlar.
 
Trump, kendisini anlaÅŸmayı en iyi yapabilecek kiÅŸi olarak görüyor ve modern dünya tarihindeki en karmaşık "barış" anlaÅŸmasını, bir iÅŸ anlaÅŸması gibi ele alıyor. Fakat Trump'ın önerdiÄŸi barış deÄŸil. SavaÅŸ, kan ve daha fazla istikrarsızlık yaratacak bir reçete; daha azı deÄŸil. 
 
 
 
Müellif: Ahmed Aboudouh (Danışman Editör)
 
Kaynak: The Independent United Kiingdom / Mütercim: Ata TürkoÄŸlu

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.