Tevrat'tan 15 asır önceki Ebla tabletlerinde adı geçen peygamberler

Arkeologlar tarafından bulundukları 1975 yılından itibaren birçok kez araÅŸtırma ve tartışma konusu olan Ebla Tabletlerinin en önemli özelliÄŸi ise, içinde Ä°lahi kitaplarda bahsedilen üç peygamberin adının geçmesidir.

Önemli bilgiler içeren Ebla Tabletlerinin, binlerce yıl sonra bulunması, Kuran’da bildirilen toplulukların durumunun coÄŸrafi olarak da açıklanması bakımından oldukça önemlidir.

Ebla, M.Ö 2500 yıllarında, bugünkü Suriye’nin baÅŸkenti olan Åžam ile Türkiye’nin güneydoÄŸusunu da içine alan bir bölgeyi kapsayan krallıktı. Bu krallık, kültürel ve ekonomik olarak doruÄŸa çıkmış ama bir dönem sonra -birçok medeniyette olduÄŸu gibi- tarih sahnesinden silinmiÅŸti.

Ebla Krallığının, döneminin önemli bir kültür ve ticaret merkezi olduÄŸu, tuttukları kayıtlardan da anlaşılıyordu. Eblalılar devlet arÅŸivi oluÅŸturan, kütüphane kuran ve ticari sözleÅŸmeleri yazılı kayıt altına alan bir medeniyetin sahibiydiler.

1975 yılında yapılan kazılarda ilk bulunduÄŸunda, o zamana kadar klasik bir arkeoloji baÅŸarısı olarak deÄŸerlendirilen Ebla Krallığı, gerçek önemini çivi yazılı yaklaşık 20.000 tablet ve parçalarından meydana gelen arÅŸivin bulunması ile kazanmıştır.

Çünkü tabletlerde Kuran-ı Kerim’de adı geçen melek Mikail (Mi-ka-il) yanı sıra (Doubleday, 1981, s. 271-321) Üç Ä°lahi kitapta bahsedilen peygamberlerin adı geçiyordu. Hz. Ä°brahim (Ab-ra-mu), ve Hz. Ä°smail (IÅŸ-ma-il)’in isimleri ...

 

 

Ebla Tabletlerinde saptanan peygamber isimlerinin çok büyük bir önemi bulunmaktadır. Çünkü bu isimlere ilk kez bu kadar eski bir tarihi belgede rastlanmaktaydı. Tevrat’tan 1500 yıl öncesine ait olan bu bilgiler oldukça dikkat çekiciydi.

 

 

Hz. Ä°brahim’in isminin tabletlerde geçiyor olması, Hz. Ä°brahim ve onun getirmiÅŸ olduÄŸu dinin Tevrat’tan önce var olduÄŸunu teyit ediyordu. Tarihçiler Ebla’da bulunan tabletleri bu açıdan deÄŸerlendirdiler. Hz. Ä°brahim ve onun risaleti hakkındaki bu önemli keÅŸif, dinler tarihi açısından önemli bir araÅŸtırma konusu haline geldi. Amerikalı arkeoloji uzmanı ve dinler tarihi araÅŸtırmacısı David Noel Freidmann da yaptığı incelemelere dayanarak;  Tabletlerdeki Ä°brahim ve Ä°smail gibi isimlerin peygamber isimleri olduklarını bildiriyordu. Yukarıda da belirtildiÄŸi gibi tabletlerde geçen isimler, üç Ä°lahi kitapta bahsedilen peygamberlerin ismiydi ve tabletler Tevrat’tan çok daha eskiydiler.

 

 

Ayrıca bu isimlerin yanı sıra tabletlerde baÅŸka konular ve yer isimleri de geçiyordu. Bu bilgilerden ve yer isimlerinden anlaşıldığına göre ise, Eblalılar ticarette baÅŸarılıydılar. Ayrıca yazılarda Ebla’ya uzak olmayan Sina, Gazze ve Kudüs isimleri de geçiyordu. Bu da Eblalıların bu yerlerle olan ticari ve kültürel iliÅŸkilerini gösteriyordu. Tabletlerde görülen önemli bir ayrıntı ise Lut kavminin yaÅŸadığı yer olan Sodom ve Gomorra bölgelerinin isimleri idi.

 

 

BilindiÄŸi gibi Sodom ve Gomorra, Ölüdeniz kıyısında, Lut kavminin yaÅŸadığı, Hz. Lut’un tebliÄŸ yapıp insanları din ahlakına çağırdığı bölge idi. Bu iki yerin dışında ayrıca Kuran ayetlerinde geçen Ä°rem ÅŸehri de Ebla Tabletlerinde geçen isimlerin arasında bulunmaktaydı.  Ä°simlerin dikkat çekici yanı ise, peygamberlerin tebliÄŸ ettiÄŸi kitaplar dışında ÅŸimdiye kadar bulunmuÅŸ hiçbir metinde geçmiyor olmalarıydı. Bu o dönemde hak dini tebliÄŸ eden peygamberlerin haberlerinin bu bölgelere ulaÅŸtığını gösteren önemli bir belge niteliÄŸini taşımaktadır.

 

Reader’s Digest dergisindeki bir makalede, Kral Ebrum’un iktidarı döneminde Eblalıların dinlerinde deÄŸiÅŸim olduÄŸu, insanların Yüce Allah’ın adını yüceltmek için isimlerine ön ek kullandıkları kaydedilmiÅŸtir.

 

“Andolsun, Biz her ümmete:

“Allah’a kulluk edin ve taÄŸuttan kaçının” diye bir elçi gönderdik. Böylelikle, onlardan kimine Allah hidayet verdi, onlardan kiminin üzerine sapıklık hak oldu.

Artık,yeryüzünde dolaşın da yalanlayanların uÄŸradıkları sonucu görün.”

 

(Nahl Suresi, 36)

 

 

Kaynak: Dünyabizim Web Sitesi