Sosyal Medya

Önemli Şahsiyetler

Kazım Karabekir Paşa ölümünün 72. yıldönümünde anılıyor

Birinci Dünya Savaşı ile Kurtuluş Savaşı yıllarında özellikle Doğu Anadolu'da gösterdiği kahramanlıklar dolayısıyla "Şark Fatihi" unvanıyla anılan asker ve devlet adamı Kazım Karabekir, ölümünün 72. yılında anılıyor.



Türk milletinin varlık yokluk mücadelesi verdiÄŸi Birinci Dünya Savaşı ile KurtuluÅŸ Savaşı yıllarında özellikle DoÄŸu Anadolu'da gösterdiÄŸi kahramanlıklar dolayısıyla "Åžark Fatihi" unvanıyla anılan asker ve devlet adamı Kazım Karabekir, ölümünün 72. yılında anılıyor.
 
23 Temmuz 1882'de Ä°stanbul'da doÄŸup Kuleli Askeri Ä°dadisi'nde öÄŸrenim gören Karabekir, 1902'de Harbiye Mektebi'ni bitirdi. 1905'te de Erkan-ı Harbiye'den yüzbaşı rütbesiyle mezun olan Karabekir, bu dönemde Ä°ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Rumeli 'de teÅŸkilatlanmasında önemli rol oynadı.
 
II. MeÅŸrutiyet'in ilanının ardından Edirne'deki 3. Ordu Komutanlığına atanan Karabekir, 1909 yılında 31 Mart Ayaklanmasının bastırılmasında görev aldı.
 
14 Nisan 1912'de binbaşılığa yükselen, Balkan SavaÅŸları döneminde Trakya Sınır Komiseri olarak önemli görevler yapan Karabekir, Çanakkale Savaşı'nın baÅŸlaması üzerine cepheye gönderildi.
 
Kerevizdere'de Fransızlar'a karşı 3 ay boyunca mücadele eden Karabekir, 1916'da Kutü'l-Amare'yi kuÅŸatan 18. Kolordu Komutanlığına getirildi, daha sonra Kafkas Cephesi'nde kolordu komutanlığına tayin edildi.
 
Mütarekeden sonra 1919 baharında Erzurum’da 15. Kolordu Komutanlığına getirilen, Ordu MüfettiÅŸi olarak bölgeye gelen Mustafa Kemal PaÅŸa’ya görevinden ayrılmasına raÄŸmen destek saÄŸlamaya devam eden Kazım Karabekir, KurtuluÅŸ Savaşı boyunca DoÄŸu Cephesi komutanlığı yaptı. 15 Kasım 1920'de Ermeni ordusunu büyük bir bozguna uÄŸratan Karabekir, Rus Sovyet Sosyalist Federe Cumhuriyeti'yle de Kars AntlaÅŸması görüÅŸmelerini yürüttü.
 
Daha sonra I. Ordu MüfettiÅŸliÄŸine tayin edilen Karabekir, 1923'te Ä°stanbul milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne girdi.
 
 
Terrakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nı kurdu
 
Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Cafer Tayyar EÄŸilmez, Adnan Adıvar ve arkadaÅŸları ile 27 Kasım 1924'te cumhuriyetin ilk muhalefet partisi Terrakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nı kurup genel baÅŸkanı oldu. Partisi, Åžeyh Sait Ä°syanı nedeniyle 3 Haziran 1925'te kapatıldı. Karabekir, 22 Haziran 1926'da Ä°zmir'de Mustafa Kemal'e düzenlenen suikasttan haberdar olduÄŸu halde bildirmediÄŸi iddiasıyla tutuklandı ve Ä°stiklal Mahkemesi'nde idamla yargılandı ancak, mahkeme heyetinin oy birliÄŸiyle beraat etti.
 
Ä°kinci dönem milletvekilliÄŸi bitince Kazım Karabekir, 5 Aralık 1927'den 1938'e deÄŸin Erenköy'deki, bugün müze olan köÅŸkünde inzivaya çekildi.
 
Cumhuriyetin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatının ardından Ä°smet Ä°nönü CumhurbaÅŸkanı olunca Karabekir de 31 Aralık 1938'de Ä°stanbul milletvekili oldu, 23 Temmuz 1946'da TBMM BaÅŸkanı seçildi.
 
26 Ocak 1948'de Ankara'da vefat eden Kazım Karabekir, önce Hava Åžehitleri Mezarlığı'na defnedildi, ardından 30 AÄŸustos 1988'de Atatürk Orman ÇiftliÄŸi'nde oluÅŸturulan Devlet Mezarlığı'na nakledildi.
 
Hatıratını da yazan Karabekir, aralarında "Birinci Cihan Harbi", "Ä°stiklal Harbimiz", "Ä°zmir Suikastı", "Çocuklara ÖÄŸütler", "Hayatım", "Ä°ttihat ve Terrakki Cemiyeti 1896-1909", "Ermeni Dosyası", "Ä°ngiltere, Ä°talya ve HabeÅŸ Harbi", "Çocuk, Davamız", "Ä°stiklal Harbimizin Esasları", "Sanayi Projelerimiz", "Ä°ktisat Esaslarımız", "Ä°stiklal Harbimizde Ä°ttihad Terrakki ve Enver PaÅŸa", "Ä°talya ve HabeÅŸ", "Sarıkamış-Kars ve Ötesi" ve "Erzincan ve Erzurum'un KurtuluÅŸu" olan 17 eser kaleme aldı.
 
"Tüm askeri okulları birincilikle bitirdi"
 
Vefatının 72. yılında AA'ya Kazım Karabekir'i anlatan Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi (FSMVÜ) Tarih Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Doç. Dr. Hasip Saygılı, Karabekir'in, Abdülhamid dönemindeki askeri mekteplerden yetiÅŸen aydınlardan biri olduÄŸunu anlattı.
 
Karabekir'in asker bir aileden geldiÄŸini ve eÄŸitim gördüÄŸü bütün askeri okulları birincilikle bitirdiÄŸini aktaran Saygılı, ÅŸöyle konuÅŸtu:
 
"Haklı olduÄŸuna inandığı görüÅŸ ve fikirlerini her zeminde söyleyebilen bir insandı ve bir kaç dil konuÅŸan baÅŸarılı bir askerdi. Harp Akademisinden kurmay yüzbaşı olarak mezun olur olmaz liyakatli diÄŸer baÅŸarılı subaylar gibi Karabekir de Rumeli'ye gönderildi. Askerlik kariyeri baÅŸarıyla devam etti, Balkan Harbi'ne katıldı. 1. Dünya Savaşı'nda Kutü'l-Amare'de baÅŸarılara imza attı. Milli Mücadelenin başında Erzurum'da 15. Kolordu Komutanlığına tayin edildi. Erzurum'a geldiÄŸinde Mustafa Kemal Ä°ngilizlerin baskısıyla görevden alınmış olmasına raÄŸmen onun emrine girmede tereddüt etmedi. Mustafa Kemal'e, 'Ben ve kolordum Milli Mücadele için ne emrederseniz yapmaya hazırız.' ÅŸeklinde teminat verdi. Karabekir'in Milli Mücadele tarihindeki en önemli rolü, milli hareketin liderine karşı göstermiÅŸ olduÄŸu bu sadakattir. Kazım Karabekir, DoÄŸu illerinde Ermeni mezalimini sona erdirerek, Ermenileri bir daha Türklere saldıramayacak bir duruma getirdi. DoÄŸu Cephesi'nin güvence altına alınması eldeki askerlerin büyük bir kısmının Yunanlarla savaÅŸmak için Batı Cephesi'ne kaydırılmasına imkan saÄŸladı. Karabekir'in Milli Mücadelede altı çizilmesi gereken rolü budur. DoÄŸu Cephesi'ni Rus ve Ermenilere karşı güvence altına aldı. Bu da milli hareketin rotasını batıya çevirme noktasında elini rahatlattı. "
 
Saygılı, Karabekir'in DoÄŸu Cephesi'ndeki baÅŸarılarının ardından Ankara'ya çaÄŸrıldığını ve 1. Ordu Komutanlığına getirildiÄŸini hatırlatarak, "Bir dönem Mustafa Kemal ile yolları ayrıldı. Bu konuyla ilgili çok kolaycı bazı izahlar yapılıyor ama ben bunları çok inandırıcı bulmuyorum. Mustafa Kemal ile ayrı düÅŸen bu paÅŸalar için 'bunlar, ÅŸeriatçıydı, gericiydi, saltanat yanlısıydı. Bunlarla Mustafa Kemal'in birlikte yürümesi mümkün deÄŸildi.' dendi. Bu kanaatin doÄŸru olmadığını düÅŸünüyorum. Evet bu dönemde Mustafa Kemal ile anlaÅŸamadılar. Ä°ktidarda hemen herkese yer bulunamıyor doÄŸal olarak, dolayısıyla Mustafa Kemal bazı tercihlerde bulunuyor. Bu paÅŸalarda, 'Milli Mücadelede biz emek verdik, komutanlık yaptık ama yeni rejimde hak ettiÄŸimiz makamlar verilmedi, biz kenarda kaldık." ÅŸeklinde bir düÅŸünce hasıl oldu diyebiliriz." deÄŸerlendirmesini yaptı.
 
Karabekir'in bu nedenle bazı paÅŸalarla Terrakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nı kurduÄŸunu ancak Åžeyh Sait Ä°syanı nedeniyle partinin kapatıldığını dile getiren Saygılı, Ä°zmir'de Mustafa Kemal Atatürk'e düzenlenen suikasttan haberdar olduÄŸu halde bildirmediÄŸi iddiasıyla tutuklandığını ancak beraat ettiÄŸini söyledi.
 
Saygılı, Cumhuriyetin Kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatının ardından Ä°smet Ä°nönü cumhurbaÅŸkanı olunca Karabekir'e görev verdiÄŸini sözlerine ekledi.kaydetti.
 
"Şark Fatihi ve yetimler babası olarak anılıyor"
 
 
Karabekir'in kızı Timsal Karabekir de babasının çok yönlü bir kiÅŸiliÄŸi olduÄŸunu belirterek, ÅŸunları kaydetti:
 
"Askerlik kariyerine bakıyorsunuz hiç yenilgi görmemiÅŸ, çok baÅŸarılı bir asker. Kendisine Mustafa Kemal'i tutuklama emri verilmiÅŸ olmasına raÄŸmen saraya ret cevabı verdi. 'Emrinizdeyim paÅŸam' diyerek, Mustafa Kemal'e destek sundu. KurtuluÅŸ Savaşı'nın yıldızının parladığı an o iki kelimenin, yani 'Emrinizdeyim paÅŸam' cümlesinin söylendiÄŸi andır."
 
Karabekir'in doÄŸudaki savaÅŸ sonrası yetim kalan 6 binden fazla çocuÄŸa ÅŸefkatli bir baba olduÄŸunu dile getiren Timsal Karabekir, sözlerini ÅŸöyle tamamladı:
 
"O çocukları hayata kazandırması çok önemli bir hizmettir. Kazım Karabekir herkese idol olması gereken bir karakterdir. Sözünden dönmeyen, vatansever ve asla yılmayan bir kiÅŸiydi. Çok yönlü kiÅŸiliÄŸi ile de öne çıkıyor. Bir bakıyorsunuz marÅŸlar yazmış, bir bakıyorsunuz büyük bir kütüphanesi var. Çok okuyan bir kiÅŸiydi. EÄŸitime çok önem veriyordu. Mustafa Kemal'e en büyük desteÄŸi veren yüce bir kiÅŸi. 'Åžark Fatihi' ve 'Yetimler Babası' olarak anılıyor."
 

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.