Sosyal Medya

Taha Kılınç: Nev-i Şahsına münhasır ülke: Lübnan

25-01-2020 09:12

Ortadoğu’daki hiçbir ülkeye benzemeyen Lübnan’ı yakından izlemek, yaşadığımız bölgenin dinamiklerine, kılcal damarlarına, arka sokaklarına ve karanlık koridorlarına dair çok şeyler öğretiyor, velhasıl. Yürürlükte olan teamül uyarınca, başbakanın Sünnî Müslüman olması şart. Bunun dışında, yeni kabine, Lübnan’ın din ve mezhep mozaiğinin birebir yansıması gibi görünüyor:


BaÅŸbakan Saad Hariri’nin 29 Ekim’de istifasından bu yana hükümet kurma çalışmalarının devam ettiÄŸi Lübnan’da, yeni kabine nihayet oluÅŸturulabildi. Beyrut Amerikan Üniversitesi Elektrik MühendisliÄŸi profesörlerinden Hasan Diyâb’ın (61) baÅŸkanlığındaki kabine, CumhurbaÅŸkanı MiÅŸel Avn’ın onayından sonra, perÅŸembe akÅŸamı görevine resmen baÅŸladı. 20 üyeli yeni hükümette, alanında uzman isimler, danışmanlar ve teknokratların yanısıra, hiçbir siyasî tecrübesi bulunmayan kiÅŸiler de yer aldı.
 
1940’lardan bu yana yürürlükte olan teamül uyarınca, baÅŸbakanın Sünnî Müslüman olması zaten ÅŸart. Bunun dışında, yeni kabine, Lübnan’ın din ve mezhep mozaiÄŸinin birebir yansıması gibi görünüyor:
 
BaÅŸbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Zeyna Akar (Rum Ortodoks Hıristiyan. Herhangi bir siyasî veya askerî tecrübesi bulunmuyor. Arap dünyasının ilk kadın savunma bakanı), DışiÅŸleri Bakanı Nasif Hitti (Mârûnî Katolik Hıristiyan. Diplomat ve akademisyen. CumhurbaÅŸkanı Avn’ın damadı Cibran Basil’in yerine atandı), Ä°çiÅŸleri Bakanı Muhammed Fehmî (Sünnî Müslüman. Emekli general), Ä°letiÅŸim Bakanı Talal Havet (Sünnî Müslüman. EÄŸitimini ABD’de tamamladı), EÄŸitim Bakanı Târık Meczûb (Sünnî Müslüman. Hukukçu ve akademisyen), Çevre Bakanı Damianos Kattar (Mârûnî Katolik Hıristiyan. 2005’te kısa süreli maliye bakanıydı), Enerji Bakanı Raymod Gacar (Rum Ortodoks Hıristiyan. EÄŸitimini Kanada’da tamamladı, akademisyen), Adalet Bakanı Mary-Claude Necm (Mârûnî Katolik Hıristiyan. Hukukçu ve akademisyen), Maliye Bakanı Raul Nehme (Rum Katolik Hıristiyan. Finans eÄŸitimini Paris’te tamamladı. Bankacı), Göçmen Bakanı Äžâde Åžreym (Rum Katolik Hıristiyan. Akademisyen, gazeteci), Çalışma Bakanı Lamia Yemîne Dueyhî (Mârûnî Katolik Hıristiyan. Ä°ÅŸ kadını), Kamusal Ä°ÅŸler Bakanı MiÅŸel Neccâr (Rum Ortodoks Hıristiyan. Mühendislik eÄŸitimini ABD’de tamamladı), Gençlik ve Spor Bakanı Varti Ohanian (Ermeni Hıristiyan, TaÅŸnak. Engelli çocuklara eÄŸitim verilen bir rehabilitasyon merkezi var), Turizm Bakanı Remzi MuÅŸerrafiye (Durzî. Ortopedist), Enformasyon Bakanı Menal Abdussamed (Durzî. Hukuk eÄŸitimini Paris’te tamamladı), Maliye Bakanı Äžâzî Veznî (Åžiî Müslüman. Åžiî Emel grubuna baÄŸlı. Mecliste finans danışmanlığı yaptı), Kültür Bakanı Abbas Murtezâ (Åžiî Müslüman. Åžiî Emel grubuna baÄŸlı. Otel iÅŸletmecisi ve emlâkçı), SaÄŸlık Bakanı Hamed Hasan (Åžiî Müslüman. Hizbullah’a baÄŸlı. Tıp eÄŸitimini Moskova’da tamamladı), Sanayi Bakanı Ä°mâd Hubullah (Åžiî Müslüman. Hizbullah’a baÄŸlı. Elektrik mühendisliÄŸi eÄŸitimini ABD’de tamamladı).
 
Kabine listesini, Lübnan’ın ne kadar zor ve kırılgan bir ülke olduÄŸu daha iyi anlaşılsın diye, böyle ayrıntılı ÅŸekilde verdim. DüÅŸünün: Bir masanın etrafına toplanmış 20 kiÅŸi var ve hepsi de ülkedeki bir baÅŸka siyasî veya dinî grupla angajman içinde. Üstelik, kâğıt üzerinde görünmeyen iliÅŸkiler de mevcut. ÖrneÄŸin, BaÅŸbakan Hasan Diyâb Sünnî olmasına raÄŸmen, kendisini Mârûnî Katolik CumhurbaÅŸkanı Avn ve Åžiî Hizbullah destekliyor; Diyâb’ın Sünnî kesimden güçlü ve direkt bir desteÄŸi bulunmuyor. Yani, listedeki resmî mensubiyetler ve kimlikler, sürpriz ayrışmalar içeriyor. Åžiîler ve Hıristiyanlar da kendi içlerinde fraksiyonlara ayrılmış durumda. Böyle bir ülkeyi, “ortak akıl”la yönetmek mümkün mü? Ä°ÅŸte BaÅŸbakan Hasan Diyâb, bu imkânsız misyonu baÅŸarmayı deneyecek.
 
Büyük bir ekonomik krizle karşı karşıya bulunan Lübnan, Arap dünyasında Hıristiyan bir devlet baÅŸkanının koltukta oturduÄŸu tek ülke. Tarihin derinliklerinden gelen sebeplerle Fransa’yla çok boyutlu ve sürekli baÄŸları bulunan Lübnan, aynı zamanda Suudi Arabistan ve Ä°ran’ın OrtadoÄŸu’daki çatışma alanlarından biri. Hizbullah eliyle ülke siyasetini domine eden Ä°ran’a karşı, Suudiler de kesenin aÄŸzını açarak ekonomik yardımlarla safları sıklaÅŸtırmaya çalışıyor. Ä°ran’ın sınırsızca kullandığı, Åžiîlik inancının kitleleri harekete geçirme gücünün muadili Suudilerin elinde bulunmadığından, Suudi Arabistan Lübnan’da adım atmakta zorlanıyor. Buna bir de, yeni Suudi yönetiminin ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın “nevi ÅŸahsına münhasır” siyaset üslubunu da eklediÄŸimizde (eski BaÅŸbakan Saad Hariri’yi Riyad’a davet edip, elinden cep telefonunu aldıktan sonra tekme-tokat dövmüÅŸler, sonra da tehdit yoluyla televizyona çıkarıp canlı yayında istifa mektubunu okutmuÅŸlardı, hatırlarsınız), manzara hepten kördüÄŸüme dönüÅŸüyor.
 
OrtadoÄŸu’daki hiçbir ülkeye benzemeyen Lübnan’ı yakından izlemek, yaÅŸadığımız bölgenin dinamiklerine, kılcal damarlarına, arka sokaklarına ve karanlık koridorlarına dair çok ÅŸeyler öÄŸretiyor, velhasıl.
 
 
YeniÅŸafak

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.