Sosyal Medya

Tercüme Haber

Cezayir'i seçimden sonra çatışma mı barış mı bekliyor?

21-01-2020 16:23

Bir mücadeleden çıkıp diğerine girmek Cezayir’in yazgısıdır



Cezayir, Abdulmecid Tebbun’un cumhurbaÅŸkanı olarak zaferini deklare etti. Tebbun, eski baÅŸbakan ve yaklaşık yarım yüzyıldır politikayla uÄŸraşıyor.
 
Son cumhurbaÅŸkanlığı seçimleri, coÄŸrafyası kumlar, kayalar, daÄŸlar, yakın ve uzak güçler ile mücadeleden oluÅŸan ülkenin tarihi boyunca renkten renge giren uzun bir dizinin bölümlerinden biri sayılıyor.
 
Geçen perÅŸembe günü Cezayirliler, üç boyutlu faktörler seli ortasında cumhurbaÅŸkanını seçmek için sandıklara yöneldiler.
 
Birincisi; eski cumhurbaÅŸkanı Buteflika dönemini bütün sembollerinin gitmesini talep eden ve seçimlerin kararlaÅŸtırılan tarihte düzenlenmesini reddeden sloganları yineleyen binlerce gösterici ile dalgalanan kızgın sokak.
 
Ä°kincisi; anayasa maddeleri ışığında geçici CumhurbaÅŸkanı Abdulkadir bin Salih'in belirlediÄŸi tarihte cumhurbaÅŸkanlığı seçimlerini düzenlemekte ısrar eden ordu.
 
Ülkenin geleceÄŸinin haritalarını politik ve askeri oluÅŸumlarla birlikte çizecek olan devlet baÅŸkanını belirleyecek olan seçimler, haddi zatında bir hedef sayılıyordu.
 
Üçüncüsü; cumhurbaÅŸkanlığı seçimleri, sonuçları ve sokağın pozisyonu.
 
 
Cezayir, toprak, insan, tarih ve her ÅŸeyde özel bir yapısı olan bir ülkedir. EÄŸer coÄŸrafya deÄŸiÅŸmez bir parametreyse insanlar ve tarih de durmayan, sürekli hareket eden ve harekete geçiren bir kuvvettir.
 
19’uncu yüzyılın birinci çeyreÄŸinde Fransız sömürgeci güçlerin ülkeye ulaÅŸması ile ulusal kimliÄŸe sarılan, Fransız oluÅŸumun içinde asimile olmaya karşı çıkan, din ve dil silahı ile silahlanmış  çeÅŸitli direniÅŸ süreçleri baÅŸladı.
 
Daha sonra gösteriler ve grevler ile kapsamlı halk direniÅŸi baÅŸladı. Sömürgeci gücün buna karşılığı ÅŸiddetli oldu. Bu da ülkenin dört bir yanında bağımsızlığı zorla çekip alan güçlü ve kapsamlı bir silahlı direniÅŸi doÄŸurdu.
 
Silahlı mücadelenin sembol isimlerinden biri olan Ahmed bin Bella cumhurbaÅŸkanı oldu. Ancak kısa bir süre sonra yoldaşı ve eski Savunma Bakanı Huari Bumedyen kendisine karşı darbe yaparak onu hapse attırdı. Bin Bella, uzun yıllar hapiste kaldı.
 
Bumedyen’in ölümünden sonra ülke, politika ve güvenlik alanında kanlı ve ÅŸiddetli sarsıntılarla dolu yıllara tanık oldu. Küçük ve büyük herkesi kapsayan, katiller ve kurbanlarından yaklaşık 250 bin kiÅŸinin kurÅŸunlarla hayatını kaybettiÄŸi, boÄŸazlanarak katledildiÄŸi “On Kara Yıl” da bunlardan biriydi.
 
Tarihi beÅŸ liderlerden ve bağımsızlık savaşının sembollerinden biri olan, yurtdışında yaÅŸayan Muhammed Budiaf, devletin başına geçmesi için ülkeye davet edilene kadar farklı siyasi yelpazelere ve arka planlara sahip birkaç kiÅŸi, bu süreçte cumhurbaÅŸkanlığı görevini üstlendi.
 
Budiaf, göreve geldikten sonra yolsuzluÄŸu ortadan kaldırmayı birinci hedefi yaptı. Bu nedenle sonu korkunç oldu. Tarihi lider ve sembol isim, devlet televizyonu tarafından canlı olarak yayınlanan konuÅŸması sırasında suikaste uÄŸrayarak öldürüldü.
 
Onun ölümü halk arasında umutsuzluÄŸa yol açan bir ÅŸok oldu. CumhurbaÅŸkanı Budiaf, anavatanın kılcal damarlarına sızmayı baÅŸaran, sembollerden, tarihten ve meÅŸruiyetten daha güçlü hale gelen yolsuzluk sisteminin kurbanı mıydı?
 
PerÅŸembe günü gerçekleÅŸtirilen seçimler, tarihin farklı ritimleri eÅŸliÄŸinde düzenlendi. 40 hafta boyunca durmadan devam eden, seçimlerin eski CumhurbaÅŸkanı Buteflika döneminin kalıntılarından oluÅŸan bir hükümetin gözetimi altında düzenlenmesine karşı çıkan sokağın sloganları, Genelkurmay BaÅŸkanı’nın seçimlerin anayasaya göre belirlenmiÅŸ tarihte düzenlenmesindeki ısrarı da perÅŸembe günü yapılan seçimlere eÅŸlik etti.
 
Cezayir sokakları, seçimleri destekleyenler ile karşı çıkanlar arasında ikiye bölündü. Her bir tarafın haklı gerekçeleri vardı. Fakat, adayların beÅŸinin de eski CumhurbaÅŸkanı Buteflika dönemi figürlerinden olması atmosferin daha da zehirlenmesine yol açtı. Nitekim adaylardan ikisi, Buteflika döneminde baÅŸbakanlık ve bakanlık yapmış isimlerden.
 
Adaylardan Ali Benflis, baÅŸbakanlık yapmıştı. Ulusal KurtuluÅŸ Cephesi’nin genel sekreteriydi ve iki kez cumhurbaÅŸkanlığına aday olmuÅŸtu. CumhurbaÅŸkanı seçilen Abdulmecid Tebbun da eski baÅŸbakanlardan.
 
Bir diÄŸer aday, Azzedine Mihoubi, Kültür Bakanı olarak görev yapmıştı. Abdulaziz Belaid, Ulusal KurtuluÅŸ Cephesi üyesiydi. Abdulkadir bin Karine, Ä°slami akımın liderlerinden ve eski bir milletvekili.
 
Bu seçimlerde, ülkenin tarihinde ilk kez adaylar canlı olarak düzenlenen münazaraya katıldılar. Ancak, münazara standart ve zayıftı.
 
Adaylar birbirleri ile düÅŸüncelerini ve görüÅŸlerini tartışmadılar. Bunun yerine, her biri sunucular tarafından kendilerine yöneltilen sorulara yanıt vermekle yetindiler.
 
Yolsuzluk, münazaranın etrafında döndüÄŸü ana konuydu. Bunun yanısıra iÅŸsizlikten yoksulluÄŸa ekonomik kriz, alt yapı, eÄŸitim ve saÄŸlık baÅŸta olmak üzere kamu hizmetleri de münazara da ele alınan önemli konulardandı.
 
Adaylar, ülkenin yaÅŸadığı boÄŸucu krizlere belirli ve pratik projeler, gerçekçi çözümler sunmadılar. KonuÅŸmaları daha çok geneldi.
 
Seçimlerden sonra yanıt bekleyen en önemli ve ateÅŸli sorular ise ÅŸunlar: Halkın seçimlere katılım oranı ne kadar, öfkeli sokak sonuçları kabullendi mi, halk sonuçları reddederek protesto gösterilerini sürdürecek mi?
 
Gösteriler sırasında en çok tekrar edilen slogan, Buteflika döneminde görev yapmış herkesin Cezayir siyasi sahnesinden ayrılmasını talep eden slogandı. Fakat bütün adaylar reddedilen bu dönemde görev almış isimlerdendi.
 
General Ahmed Kayid Salih liderliÄŸindeki Cezayir ordusu, ülkede deÄŸiÅŸim lokomotifini doÄŸrudan yöneten taraf. Dolayısıyla cumhurbaÅŸkanlığı seçimlerinin sonuçlarının açıklanmasından sonra ÅŸimdi, taraflar arasında yamanması gereken yeri yamayacak ipe sahip olan ve uzlaşıyı saÄŸlama sorumluluÄŸu da onun omuzlarında.
 
BaÅŸlangıçta ordu, eski CumhurbaÅŸkanı Abdulaziz Buteflika’yı görevi bırakmaya zorlayarak, yolsuzluk yapanları cezalandırma kapsamında bazı eski baÅŸbakanları, cumhurbaÅŸkanının kardeÅŸi Said Buteflika’yı, birkaç iÅŸ adamını ve Ä°ÅŸçi Partisi Genel Sekreteri Louisa Hanoune’yi hapse atarak sokağı memnun etmeye çalıştı.
 
Bu kiÅŸilere ağır hapis cezaları verildi ama bütün bunlar, Cezayir ÅŸehirlerinin çoÄŸunda aylardır sokaklarda gösteri yapan kalabalıkları durduramadı.
 
Peki, cumhurbaÅŸkanlığı seçimleri sonuçları, sokakların öfkesini dindirecek sihirli deÄŸnek mi yoksa devam eden halk hareketini daha çok körükleyen odun mu olacak?
 
Bir mücadeleden çıkıp diÄŸerine girmek Cezayir’in yazgısıdır. Ancak, ÅŸu anda gerçekten de bir kader anı yaşıyor. Acılı “On Kara Yıl”ı tetikleyen olay, ekonomik kriz ve yolsuzluÄŸun yaygınlaÅŸması nedeniyle Ä°slami KurtuluÅŸ Cephesi liderliÄŸinde Ä°slamcıların seçimleri kazanmasıydı.
 
Bu seçimlerden önce, 5 Ekim 1988’de sokak, protesto gösterileri düzenlemiÅŸti. Bu da rejimi, reformlar yapmak ve ÅŸeffaf seçimler düzenlemek zorunda bırakmıştı.
 
1991 yılının aralık ayında düzenlenen genel seçimleri, Ä°slami KurtuluÅŸ Cephesi kazandı. Ancak sonuçların açıklanmasının ardından parti kapatıldı ve durum kötüleÅŸmeye baÅŸladı.
 
CumhurbaÅŸkanı eÅŸ-Åžazili bir kez daha istifa etti ve ülke 10 yıl süren kanlı bir iç savaÅŸa sürükelendi.
 
Cezayirlilerin, Fransız sömürgeciliÄŸine karşı mücadeleleri, 20’inci yüzyılın efsanesiydi. Cezayir halkı bağımsızlık ve özgürlük için 1 milyondan fazla ÅŸehit vermiÅŸti. Fakat bu efsanenin yankıları kesilmedi.
 
Zorlu yaÅŸam koÅŸulları, yolsuzluk, uzun kanlı çatışmalar, bu Allah’ın sınırsız zenginlikler bahÅŸettiÄŸi ülkede özgürlük, hukuk ve yaÅŸam devletini inÅŸa etme mücadelesinin uzamasına yol açtı.
 
Acaba bu seçimlerin sonuçları, Cezayir halkını hayallerinin kıyısına ulaÅŸtıracak köprü mü, yoksa sonu görülmeyen bir diziye eklenmiÅŸ bir baÅŸka bölüm mü olacak?
 
 
________
 
 
Müellif: Abdurrahman Åžalkam Eski Libya DışiÅŸleri Bakanı / Kaynak: Åžarku'l Avsat
 
Mütercim:  Beyan Ä°shakoÄŸlu / The Independent Türkçe

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.