Sosyal Medya

2020'de küresel ölçekte muhtemel çatışma ve kriz alanları

12-01-2020 14:53

2020 yılında çeşitli düzeylerde 30 kadar çatışmanın ortaya çıkması veya mevcut çatışmalarda gerginliğin tırmanması olasılığı bulunuyor.



Bunların arasında Ä°ran ve ABD arasında askeri bir çatışmanın patlak vermesi, ABD topraklarında büyük bir terör saldırısı düzenlenmesi, Irak'ta siyasi istikrarsızlığın artması ve Türkiye ile silahlı Kürt gruplar arasında Türkiye veya Suriye’de çatışmalar yaÅŸanması yer alıyor. Bu olasılıklar, ABD’nin önde gelen düÅŸünce kuruluÅŸlarından olan Washington merkezli Dış Ä°liÅŸkiler Konseyi (CFR) Eylemleri Önleyici Eylemler Merkezi tarafından yürütülen bir çalışmada ABD’li 500 yetkili, politika uzmanı ve akademisyen tarafından vurgulandı.
 
Çalışmanın metodolojisi
 
2008 yılından bu yana her yılın sonunda periyodik olarak yürütülen çalışmada dış politika uzmanları, gelecek yıl patlak verebilecek veya tırmanabilecek çatışmaların olasılıklarına göre potansiyel 30 çatışmayı tespit ediyorlar. Bununla birlikte çalışmada söz konusu olası çatışmaların ABD çıkarları üzerindeki etkileri araÅŸtırılıyor. Ancak bu yıl, küresel gerilimlerin geleceÄŸi konusundaki endiÅŸeler artarken, çalışmaya katılan araÅŸtırmacılar 2020'de ABD'nin askeri müdahalesini gerektirebilecek 30'dan fazla çatışmayı kategorilere ayırdı. Eylemleri Önleyici Eylemler Merkezi Direktörü Paul B. Stares ve çatışmaları önleme uzmanı General John Vissey’e göre çalışmanın sonuçları, ‘çatışmaların ortaya çıkma derecesi, bu çatışmalardan kaynaklanan risklere iliÅŸkin deÄŸerlendirmeler ve ABD’nin çıkarlarına ne gibi etkileri olabileceÄŸi’ ÅŸeklinde üç kategoride aktarıldı.
 
Ä°ran ile askeri çatışma
 
 
Dış politika uzmanları tıpkı geçtiÄŸimiz yıl olduÄŸu gibi OrtadoÄŸu ve Afrika'yı dünyanın krize en fazla eÄŸilimli bölgesi olarak gördü. ABD’nin en fazla etkilenebileceÄŸi çatışmaların başında ise Ä°ran'ın bölgesel çatışmalara katılımı ve aşırılık yanlısı vekil gruplara verdiÄŸi destek nedeniyle Tahran ile Washington ya da ABD’nin müttefiklerinden biri arasında patlak verebilecek askeri çatışma olasılığı vardı. Ancak çalışmada olası ABD-Ä°ran çatışmasına yüksek deÄŸil, orta derecede ihtimal verildi.
 
Irak, Türkiye ve Suriye çatışma çemberinde
 
Ancak en olası olmasına raÄŸmen orta dereceli olarak sınıflandırılan çatışmaların ikinci sırasında, Irak'ta mezhepçi gerilimler ve kötü ekonomik koÅŸulların neden olabileceÄŸi siyasi istikrarsızlık ihtimali yer aldı. Aynı kategorinin üçüncü sırasında ise Türkiye ile silahlı Kürt gruplar arasında Türkiye sınırları içinde veya Suriye topraklarında ÅŸiddetin artması ihtimali geldi. Bununla birlikte Suriye rejiminin daha fazla alanı kontrol etme arzusunun daha fazla sivilin ölümüne neden olabilecek çatışmaları da beraberinde getirmesi ihtimali ise en olası çatışmalar listesinin dördüncü sırasında yer aldı. Ayrıca bu durumun Suriye’deki çatışmalara dahil olan yabancı taraflar arasındaki gerilimi artırması bekleniyor.
 
Yemen’de iyileÅŸme olasılığı
 
 
ABD’li siyasi uzmanlar ve yetkililer, dünyadaki birçok sıcak noktaya iliÅŸkin olumsuz beklentilerin aksine Yemen'deki iç savaşın sakinleÅŸebileceÄŸini öngördü. Daha önce çatışma olasılığı en yüksek olan bölgeler arasında yer alan Yemen, ateÅŸkes giriÅŸimleri sonucunda çatışmaların azalabileceÄŸi yerler arasına girdi.
 
Ä°srail ve daha az çatışma
 
 
Çalışmada Ä°srail, çatışma çıkma ihtimali az olan yerlerden biri sayılsa da Lübnan ve Suriye'deki Ä°ran destekli güçlerle arasındaki çatışmaların artması ihtimali olduÄŸuna dikkat çekildi. Çalışmada ayrıca Ä°srailliler ile Filistinliler arasındaki ÅŸiddetli gerilimlerin sivillere yönelik saldırılara ya da gösterilerin ve silahlı çatışmaların yayılmasına yol açabilecek seviyeye ulaÅŸmasına düÅŸük bir ihtimal olarak bakıldı.
 
Libya ve Somali’de çatışmalar tırmanabilir
 
Çalışmaya katılan uzmanlara göre orta olasılıklı çatışmalar arasında, Libya'daki rakip güçler arasında yaÅŸanan ÅŸiddetli çatışmalar yer alırken, bu gerilimlerin neden olduÄŸu istikrarsızlığın bölge üzerindeki etkisinin geniÅŸlemesi ve yayılması da bekleniyor. Uzmanlar ayrıca Somali’deki radikal Ä°slamcı EÅŸ-Åžebab Hareketi’nin saldırılarının artabileceÄŸini ve ülkede daha fazla bölgeyi kontrol altına alabileceÄŸini düÅŸünüyor.
 
Ayrılıkçı hareketler Etiyopya için sorun olmaya devam edecek
 
Çalışma her ne kadar küresel düzeydeki çatışmalara odaklansa da ABD’li yetkililer ve dış politika uzmanları, dikkat çekmeyi düÅŸündükleri krizleri ve çatışmaları da çalışmaya ekleme fırsatı buldular. Çalışmaya Etiyopya'da iç istikrarsızlığın ortaya çıkması, ayrılıkçı hareketlerin ve eÄŸilimlerin artmasının yanı sıra bölgeye yayılabilecek sivil istikrarsızlık olasılığını da eklediler.
 
Afganistan’da hükümet düÅŸebilir
 
 
ABD’li uzmanlar ve yetkililer, çatışmaların tırmanma ihtimali en yüksek olan yerler arasında beÅŸinci sırada yer alan Afganistan’da Taliban'ın askeri ilerleyiÅŸinin etkisiyle ÅŸiddet ve siyasi istikrarsızlığın artabileceÄŸini ve hükümetin düÅŸebileceÄŸini tahmin ediyor.
 
Popülizm Avrupa BirliÄŸi'ni tehdit ediyor
 
 
Avrupa BirliÄŸi'nde (AB) bir takım faktörler nedeniyle siyasi istikrarsızlığın artma olasılığına iÅŸaret edilen çalışmada, bu faktörlerin baÅŸlarında bazı AB ülkelerindeki popülist eÄŸilim nedeniyle göçmenlere yönelik olumsuz tutumların yaygınlaÅŸması ve Ä°ngiltere'nin AB’den çıkışının (Brexit) yıkıcı etkisinin geldiÄŸine dikkat çekildi.
 
ABD ateş hattında
 
ABD’li araÅŸtırmacılar ve politika uzmanları, riskleri ve çatışmaları ABD’nin çıkarları üzerindeki etkilerine göre sınıflandırdı. ABD, altyapısı ve ulusal güvenliÄŸi üzerindeki etkileri nedeniyle seçim sistemleri baÅŸta olmak üzere birçok siber saldırıya maruz kalıyor. Bununla birlikte ABD’deki seçim sürecine dışarıdan müdahale edilmesinin büyük etkileri, içeride geniÅŸ kapsamlı tartışmalara neden oluyor.
 
Öte yandan çalışmaya katılan araÅŸtırmacılar ve uzmanlar, ABD topraklarında birçok insanın etkilenmesine ve ölmesine neden olabilecek büyük bir terör saldırısı yaÅŸanabileceÄŸini düÅŸünüyor. Çalışmada ABD’nin karşı karşıya kalabileceÄŸi bir baÅŸka durumun ise nükleer müzakerelerin baÅŸarısızlıkla sonuçlandığı Pyongyang'ın test etmeye baÅŸladığı yenilenmiÅŸ uzun menzilli füzeler yüzünden Kuzey Kore ile askeri bir çatışmaya girme olasılığı olduÄŸu kaydedildi.
 
Washington, Pekin ve Moskova'ya karşı
 
 
Çalışmada ABD için orta vadeli ancak en etkili olabilecek olasılıklar arasında ABD ve Çin arasındaki askeri çatışma geliyor. Uzmanlar, Pekin’in Güney Çin Denizi'ne kıyısı olan Vietnam, Brunei, Endonezya, Malezya, Filipinler veya Tayvan gibi güneydoÄŸu komÅŸularıyla arasındaki anlaÅŸmazlık nedeniyle ABD ile Çin arasında askeri bir çatışma yaÅŸanabileceÄŸini öngördü. ABD için diÄŸer potansiyel risklere de dikkati çeken çalışma, bunların arasında, DoÄŸu Ukrayna'da çatışmaların artması veya Rusya ve Ukrayna arasındaki tartışmalı alanlarda büyük bir askeri çatışma çıkmasının ardından ciddi bir krizin patlak vermesi olasılığına deÄŸindi.
 
Güneyden gelen göçmenlerle ilgili krizler
 
Latin Amerika, ABD’nin üzerinde doÄŸrudan etkisi olan önemli olasılıklar arasında kendine güçlü bir yer buldu. AraÅŸtırmacılar ve siyaset uzmanları, kuzey üçgeni olarak adlandırılan El Salvador, Guatemala ve Honduras’da kötüleÅŸen ekonomik ve güvenlik koÅŸullarından ve bunun sonucunda söz konusu bölgeden ABD'ye yönelik göçmen akışının artmasından duydukları endiÅŸeyi ifade etti. Ayrıca Venezuela'da büyüyen ekonomik kriz ve siyasi istikrarsızlığın göçmen sayısında büyük artışa neden olmakla birlikte ÅŸiddetli gerilimlere yol açacağı düÅŸünülüyor.
 
Afrika’da göç, çatışma ve hastalık
 
 
Öte yandan çalışmadaki beklentiler arasında Moritanya, Mali, Burkina Faso, Nijer ve Çad'ın oluÅŸturduÄŸu G5 Sahel ülkelerinde ÅŸiddetin ve siyasi istikrarsızlığın yayılmasının yanı sıra Güney Sudan’daki çatışmaların tırmanması olasılığı yer aldı. Ayrıca bu olasılıklar çerçevesinde yerinden edilmelerin ve komÅŸu ülkelere yönelik göçlerin artması bekleniyor. Bununla birlikte Barış AnlaÅŸması’nın bozulmasıyla Orta Afrika Cumhuriyeti'nde devam eden gerginlik ve mezhepçi çatışmaların insanları komÅŸu ülkelere gitmek zorunda bırakacağı düÅŸünülüyor.
 
Nijerya’da bazı bölgelerdeki çatışmalardan kaynaklı siyasi istikrarsızlığın yanı sıra ülkenin kuzeydoÄŸusundaki aşırılık yanlısı Boko Haram grubunun neden olduÄŸu ÅŸiddetin artabileceÄŸi öngörülüyor.
 
Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde ise bir yandan Ebola virüsü yayılırken bir yandan da ülkede yaÅŸanan siyasi istikrarsızlık, çatışma ve yerinden edilmelerin komÅŸu ülkeler üzerindeki etkisinin sürmesi bekleniyor.
 
Hindistan ve Pakistan, KeÅŸmir'de çatışma ve terörizm
 
 
Siyaset uzmanlarının çalışmada yaptıkları deÄŸerlendirmelere göre Hindistan ve Pakistan arasındaki çatışma hala orta derecede kalmaya devam ederken ABD üzerinde orta ölçekli bir etkiye sahip. Bununla birlikte çalışmaya göre KeÅŸmir bölgesinde bir terör saldırısı gerçekleÅŸmesi veya ÅŸiddetin artması, iki ülke arasında bir çatışmanın patlak vermesine neden olabilir.
 
Rohingyalara (Arakanlı Müslümanlar) yönelik ÅŸiddet devam edecek
 
Washington'daki dış politika uzmanları, Myanmar'da hükümete baÄŸlı güvenlik güçlerinin Arakanlı Müslümanlara uyguladığı ÅŸiddetin devam edeceÄŸini ve bu durumun çevre bölgelerdeki gerginliÄŸi artıracağını düÅŸünüyorlar.
 
Hong Kong’taki protesto gösterilerinin bastırılması
 
 
Çalışmaya katılan uzmanlar, Hong Kong'daki protesto gösterilerinin devam etmesi halinde Çin güvenlik güçlerinin ÅŸiddet kullanarak protestoları bastırabileceÄŸini düÅŸünüyor.
 
Kuzey Kutbu gerilimi
 
 
Tüm bu küresel çatışmalar arasında en düÅŸük ihtimal Kuzey Kutbu ile ilgili bir çatışma olasılığına verildi. Dış politika uzmanları, ABD ve Rusya gibi bazı büyük güçler arasında bu bölgeyle ilgili çatışma riski olduÄŸunu düÅŸünüyorlar. Uzmanlara göre olası çatışmanın nedeni ise bölgedeki arazilerin ve doÄŸal kaynakların yanı sıra nakliye hatlarının kontrolüne dayanıyor.
 
 
Kaynak: Independent Arabia

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.