Sosyal Medya

10 soruda İran’ın ABD üslerine saldırısının anlattıkları

10-01-2020 08:18

İran resmi olarak bir devlete karşı bir devlet cevabı verdi. Bundan sonra ne olacak?


Ä°ran Devrim Muhafızları Ordusu, Erbil ve Anbar’da ABD askerlerinin konuÅŸlu olduÄŸu üslere balistik füzeyle saldırı düzenledi.
 
Saldırı zaten hassas olan bölgede bir bölgesel savaÅŸ riskini doÄŸurur mu? Ä°ki ülke karşı karşıya gelir mi? Ä°ran adına "Vekalet savaşı" yürüten örgütler ne yapacaklar..?
 
Bu konuda saha tercübesinden hareketle siyaset ve güvenlik bürokrasisi, din adamları ve örgütlerle daha önce  yaptığım görüÅŸmeler sonrası elde ettiÄŸim bilgiler ışığında bundan sonra ne olabileceÄŸini yazmaya çalıştım.
 
 10 soruda Ä°ran’ın ABD üslerine saldırısı ne anlama geliyor
 
1- Ä°ran resmi olarak bir devlete karşı bir devlet cevabı verdi. Bundan sonraki cevabı Ä°ran’ın sahadaki örgütleri verecek. Nitekim Hamaney, “Ufak bir tokat attık” diyerek, “Öç alma” kapısını kapatmadıklarını ortaya koydu.
 
2- ABD yönetimi Ä°ran’dan orantılı bir karşılık beklediklerini ifade etmiÅŸti. Ä°ran DışiÅŸleri Bakanı Cevat Zarif ısrarla BirleÅŸmiÅŸ Milletler 51.maddeye atıf yaptı. Ä°ran Genelkurmay BaÅŸkanı da, ABD herhangi bir karşılık verdiÄŸi taktirde daha sert ve kararlı bir ÅŸekilde karşılık verilecektir. ABD’nin bölgeden çekilme zamanı gelmiÅŸtir.” dedi. Ä°ran’dan gelen bu açıklamalara bakılacak olursa Tahran ÅŸu an devlet nezdinde ABD’den direkt bir operasyon gelmezse baÅŸka bir operasyon düzenlemeyecek.
 
3- Hem ABD hem Ä°ran, bölgeye yayılacak bir bölgesel savaÅŸtan uzak durmaya çalışıyor. Ä°ki devletin de iÅŸine gelmiyor.  Çünkü taÅŸların yerine oturmadığı OrtadoÄŸu’da bir taraftan Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin bağımsızlık kartı, diÄŸer taraftan artacak petrol fiyatları ve sevkiyatta ortaya çıkacak durumdan etkilenecek ülkelerin her iki ülke olan iliÅŸkileri, Rusya ve Çin’in bölgede ağırlığının artması, vekâlet güçlerinin kontrolünün zorluÄŸu ve bölge ülke tercihlerinin böylesi bir durumda deÄŸiÅŸme ihtimali bölgesel savaÅŸ riskini ortadan kaldırıyor. O nedenle kimse krizin daha da büyütülmesini istemiyor, çıkarlar buna uygun deÄŸil.
 
4- Saldırının seçildiÄŸi yerler Sünnilerin  ve Kürtlerin yaÅŸadığı bölgeler. Irak Parlamentosunun yabancı güçlerin ülke dışına çıkarılması ile ilgili yapılan oylamaya Sünniler ve Kürtler katılmamıştı. Bu üslerin seçilmesi aynı zamanda bu iki kesime de bir mesaj olarak okunuyor. Bu mesaj klasik anlamda “ya bizimlesiniz ya düÅŸmanlasınız.” mesajı. EÄŸer saflar netleÅŸmez bu gerginlikte Sünniler ve Kürtler dengeyi Ä°ran ve ABD arasında saÄŸlayamazsa çatışma alanı Irak içerisinde Sünni ve Kürtlerin bölgelerine özellikle de Erbil’e sıçrayabilir.
 
5- Ä°ran her ne kadar kendisi resmi olarak operasyonlar düzenlemeyecek olsa da özellikle Kasımi’nin kızının atıf yaptığı “Amcam Nasrallah babamın kanının intikamını”  sözü aslında  hayata geçirilecek.
 
Kasım Süleymani’nin hayatını adadığı “DireniÅŸ ekseni”nin dayandığı örgütlerin bir kısmı  Irak’ta HaÅŸdi Åžabi ve Mehdi Ordusu, Lübnan’da Hizbullah, Filistin’de Ä°slami Cihad baÅŸta olmak üzere direniÅŸ örgütleri, Suriye’de Esad yönetimi, Yemen’de Husiler, Afganistan’da ise Herat Bölgesi Talibanı,  Afgan Åžii Hazaralardan oluÅŸturduÄŸu Fatimiyyun savaÅŸçıları ve Suudi Arabistan’da Hicaz Hizbullahına baÄŸlı savaÅŸçılar “DireniÅŸ Örgütleri”nin bel kemiÄŸi olarak ortaya çıkıyor.  Bu örgütler Ä°ran adına “Vekalet savaşı” yürütüyorlar. Bu nedenle bu yeni operasyonları bu örgütler üzerinden yapılacak gibi duruyor. Zaten bu örgütlere Ä°ran Devletinin ciddi anlamda desteÄŸi herkes tarafından biliniyor. Bu bakımdan Kasım Süleymani’nin yerine gelen Ä°smail Kaani’nin Filistin DireniÅŸ Grupları ile yaptığı toplantı ve toplantının Irak direniÅŸ grupları ile devam edecek olması Ä°ran’ın bu yapıları ne kadar önemsediÄŸini de ortaya koyuyor.
 
6- Büyük ihtimalle “Vekalet Savaşı” yürüten ve Ä°ran’a yakın olan örgütler üzerinden yapılacak olan saldırılar daha önce yapıldığı gibi izi sürülemeyecek olan saldırılar olacak.  Suudi Arabistan'a ait petrol ÅŸirketi Aramco tesislerine yönelik  saldırıda olduÄŸu gibi esas fail herkes tarafından bilinecek ama bunun delillendirilmesi kolay olmayacak. Yeni saldırı tipleri de buna benzer olacak.
 
7- Ä°ran resmi kaynakları büyük bir eylem gerçekleÅŸmesini bekleyen halkın yüreÄŸinin soÄŸumadığının farkında. Bu nedenle Ä°ran Devrim Kutlamalarının yapılacağı Åžubat ayına halkı konsolide etmek için saldırı büyük ihtimalle "Ä°ran Ä°slam Devrimi” kutlamaları öncesinde yapılacak ki  ekonomik krizden hoÅŸnutsuzluÄŸunu meydanlarda gösteren halk bu sefer Süleymani’nin intikamı için toplansın, rejimle tekrar güveni saÄŸlasın ve reformistler baÅŸta olmak üzere diÄŸer kesimlerde bertaraf edilsin ve güçlü bir mesaj verilsin.
 
8- Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Hasan Ruhani, General Kasım Süleymani'nin intikamının, ABD'nin bölgeden çıkarılması olduÄŸunu söyledi. Bu gerçekleÅŸir mi bilinmez ama ABD’nin Süleymani saldırısı Ä°ran açısından içeriyi konsolide etme ve Irak’ta ağırlığını tekrar kazanmasına yol açtı. Bu bakımdan herhangi bir Åžii grubun açıktan ABD yanında durma ÅŸansı kısa vadede yok. O nedenle ABD  halkın bu kadar kenetleneceÄŸini tahmin etti mi, çok emin deÄŸilim.
9- Irak’ta çok uzun süredir Necef Havzası Åžiilerinin Ä°ran politikalarından rahatsızlığı biliniyor. Necef Havzası Åžiilerine göre Ä°ran’da Åžia, 1979 Ä°ran Ä°slam Ä°nkılabı öncesinde devrimciydi ve bütün kesimlerle Ä°ran Åžahı Pehlevi’ye karşı mücadele etti. Ä°ran Ä°slam Devrimi’nden sonra Åžia, Ä°ran’da devrimcilik ve devletçilik arasında kaldı ve Humeyni’nin vefatından sonra da Ä°ran’da Åžia tamamıyla Fars milliyetçiliÄŸine büründü ve Irak’ta bunun etkisi altına alınmak isteniyordu. ABD’nin Süleymani suikasti bu kavgayı uzun süre erteleyecek ve Ä°ran bundan oldukça memnun.
 
10- Hem Ä°ran hem de ABD OrtadoÄŸu hakimiyeti noktasında kavga ediyor. Bu kavga “Kaos”la devam eder. Devam eden bu kavganın faturası her zamanki gibi bölge ülkeleri ve halka kesilir. Ä°ki ülke de bölgede “DüÅŸmanlık” üzerinden birbirine muhtaç. Bakalım nüfuz alanını kim nasıl geniÅŸletecek…
 
Müellif: Nevzat Çiççek / The Independent Türkçe

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.