Sosyal Medya

Balkanlarda Osmanlı İzleri

09-01-2020 10:51

Osmanlı kontrolünden çıkalı iki asra yakın bir süre geçmesine rağmen gerek kültürel anlamda gerek de mimari açıdan İslam’ın izlerini sürmek bugün bile mümkündür.



XXI. yüzyılın getirdiÄŸi imkanlar sayesinde dünyanın dört bir yanı birbirine daha yakın hale gelmiÅŸken, ulaşım imkanları herkese gezip görmek fırsatını vermeye baÅŸlamışken daha iyi anlıyoruz ki Ä°slam, Balkan coÄŸrafyasının ayrılmaz bir parçası haline gelmiÅŸtir. Osmanlı kontrolünden çıkalı iki asra yakın bir süre geçmesine raÄŸmen gerek kültürel anlamda gerek de mimari açıdan Ä°slam’ın izlerini sürmek bugün bile mümkündür. Bu baÄŸlamda, Ä°slam’ın ve Müslümanların Balkan topluluklarının –hala– aslî bir unsuru olduÄŸunu söylemek yanlış olmayacaktır. Lakin, bu önerme önümüze cevaplanması gereken bir soruyu daha çıkarmaktadır ki bu soru da bugün dahi gözlemleyebildiÄŸimiz Ä°slam’ın Balkan coÄŸrafyasındaki tarihi nasıldır?
 
Ä°brahim PaÅŸa Cami  / Bulgaristan
 
Bu soruya aslında cevap vermek oldukça zor ve uzun araÅŸtırmalar gerektiriyor. Bu konuda en azından bir fikir beyan edebilmek ya da Balkanlarda Ä°slam’ın yol haritasını çıkarabilmek için yalnızca Ä°slam tarihini yakından bilmek deÄŸil, Balkan coÄŸrafyasını ve topluluklarını da iyi tanımak gerekiyor. Her ne kadar zorlu ve uzun bir araÅŸtırma gerektirse de bugüne kadar bu alanlarda yapılmış çalışmalara bakarak Balkanlarda Ä°slam’ın genel bir portresini çıkarmak da mümkün olacaktır.
mostar keyvan kethüda camii
 
Öncelikle, Balkanlarda Ä°slam çalışmalarını iki ana çerçeve içerisinde toplamak mümkündür. Bunlardan bir tanesi Balkanlarda Osmanlı hakimiyetini ön plana çıkaran ve bu hakimiyet üzerinden Ä°slam’ın, Devlet-i Aliyye’nin idarî ve sosyal politikaları çerçevesinde geniÅŸleyen ve geliÅŸen bir olgu olduÄŸunu öne süren çalışmalardır ki bu yaklaşımın öncüleri arasında Alexandre Popovic ve Machiel Kiel bulunmaktadır. DiÄŸer bir deyiÅŸle, Balkan coÄŸrafyasının Ä°slam ile tanışmasının ve daha sonra da Ä°slam’ın burada yayılmasının temel nedeni olarak Osmanlı hakimiyetini ön plana çıkarır. Bu yaklaşıma karşılık olarak bağımsız bir Avrupa Ä°slam’ı olduÄŸunu öne süren çalışmalar da mevcuttur. Bu yaklaşıma göre, Ä°slam Balkan coÄŸrafyasına Osmanlılardan daha önce farklı kanallar aracılığı ile gelmiÅŸtir. Pek tabii ki bu yaklaşımın savunucuları da Balkanlardaki Osmanlı hakimiyetinin, Balkan toplulukları arasında Ä°slam’ın yayılması ve bir kültür oluÅŸturması konusunda yaptığı katkıları kabul etmektedir. Fakat, tamamen Devlet-i Aliyye’nin Balkanlara dair politikaları ile Balkanlarda Ä°slam’ı anlamanın mümkün olmadığını öne sürmektedirler. Arap ve Selçuklular tarafından gerek ticarî iliÅŸkilerin kurulması yoluyla ve gerek de askerî akınlarla Balkanlara Ä°slam’ı taşıdığının altını çizen bu yaklaşım ise Harry T. Norris tarafından savunulmuÅŸtur.
 
 
 
Müellif: Arda Akıncı / Tarih Haber
 
Kaynakça
 
Harry T. Norris, Islam in the Balkans

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.