Sosyal Medya

Tüketim Çılgınlığı ve Diderot'un eskiyen sabahlığı

31-12-2019 19:35

Tüketimde aşırıya kaçıp bir tüketim çılgınlığını tetiklediğimizde gerekli gereksiz büyük bir üretimi tetiklemiş ve oradan giderek çevreye zarar veren bir büyümeye ulaşmış oluruz. O nedenle her şeyin aşırısı gibi tüketimin de aşırısı zararlıdır.


Denis Diderot (1703 – 1784), ünlü bir Fransız yazar ve filozoftur. Aydınlanma Çağı'nın en önemli kiÅŸilerinden birisi olarak kabul edilir. Fransız Devrimi'ni hazırlayan düÅŸünsel geliÅŸmelerde katkısı vardır. Yeni felsefi ve bilimsel düÅŸünceleri ve bilgileri Avrupa’ya yaymak amacıyla Jean Le Rond D’alembert ile birlikte yazdığı Ansiklopedi en çok bilinen eseridir.
 
Diderot, büyük borç altına girmiÅŸ ve paraya ihtiyacı en üst düzeye çıkmışken 1765 yılında Rus Ä°mparatoriçesi Büyük Catherine, sanat ve bilimin koruyucusu olarak, Diderot’nun kütüphanesini satın aldı ve hemen sonra o kütüphaneyi yine Diderot’ya bıraktı. Böylece Diderot’nun eline önemli bir miktar para geçmiÅŸ oldu. Catherine bununla da yetinmeyip 25 yıllık maaşını peÅŸin vererek Diderot’yu kütüphanecisi olarak iÅŸe baÅŸlattı.  
 
Diderot, eline geçen bu büyük parayla öteden beri almayı düÅŸünüp de alamadığı kırmızı pahalı bir sabahlık aldı. Sabahlık o kadar görkemliydi ki Diderot evdeki eÅŸyaların ona uymadığını fark etti ve baÅŸladı eÅŸyalarını sabahlığına uygun olacak yenileriyle deÄŸiÅŸtirmeye. Her deÄŸiÅŸtirmede diÄŸerleriyle uygunsuzluk daha da arttı ve ötekileri de yenilemeye baÅŸladı. Sonunda kendisini, evdeki bütün eÅŸyaları yenileriyle deÄŸiÅŸtirmiÅŸ ve yeniden borçlu duruma düÅŸmüÅŸ olarak buldu.
 
Diderot, bütün bunlardan sonra “Eski Sabahlığım Ä°çin PiÅŸmanlık” baÅŸlıklı bir yazı yazdı ve içine düÅŸtüÄŸü tüketim çılgınlığını anlattı. 
 
Kapitalist sistem, asıl olarak tüketim üzerine kuruludur. Tüketimin bir çılgınlığa dönüÅŸmesi özellikle reklamların insanları aşırı biçimde etkilemeye baÅŸlamasıyla hız kazanmıştır. AÅŸağı yukarı aynı iÅŸlevleri gören ve ayrıntılarda farklı olan iki cep telefonundan birisi 2.000 liraya alınırken diÄŸerinin yaÅŸam boyu birkaç kez kullanılacak birtakım özellikleri taşıması nedeniyle 10.000 lira olması anlamlı deÄŸildir. Bu, parası çok olanlar için fazla sorun oluÅŸturmayabilir. Sorun, asıl olarak parası az olup da o pahalı telefonu statü sembolü olarak alanlar için ortaya çıkar. Bu telefonu almak için kredi alındığında Diderot etkisi kendisini ortaya çıkarabilir ve bu alışveriÅŸ baÅŸka talepleri tetikleyebilir. 10 bin liralık telefonu alan kiÅŸi bu telefonla uyumlu olsun diye yeni krediler alıp kılık kıyafetini deÄŸiÅŸtirmeye yönelirse iÅŸ ciddileÅŸmeye baÅŸlar. Bu, ekonomide gösteriÅŸ tüketimi denilen etkiye son derecede benzeyen bir etkidir.
 
Gelir iki ÅŸekilde kullanılır: Tüketim ve tasarruf. Tüketim olmazsa üretim de olmaz, yatırım da olmaz, büyüme de olmaz. Çünkü tüketilmeyen yani talep edilmeyen malı üretmenin anlamı yoktur, talep edilmeyen malı üreten satamayacağı için zarar eder. Dolayısıyla tüketim, üretimin çıkış noktasıdır. Öte yandan 10 – 12 bin yıl önce yerleÅŸik yaÅŸama geçerek tarıma, çiftçiliÄŸe ve hayvancılığa kısacası üretime baÅŸlamadan önce insan da diÄŸer bütün hayvanlar gibi yalnızca tüketiciydi. Yani tüketim insan için, tıpkı diÄŸer canlılarda olduÄŸu gibi temel hareket noktasıdır. Ne var ki bunda aşırıya kaçıp bir tüketim çılgınlığını tetiklediÄŸimizde gerekli gereksiz büyük bir üretimi tetiklemiÅŸ ve oradan giderek çevreye zarar veren bir büyümeye ulaÅŸmış oluruz. O nedenle her ÅŸeyin aşırısı gibi tüketimin de aşırısı zararlıdır.
 
 
Müellif: Mahfi EÄŸilmez / Kaynak: Kendime dair yazılar yayınağı

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.