Sosyal Medya

Ölüm yıl dönümünde bir zulüm abidesi Mustafa Muğlalı Paşa

11-12-2019 08:54

Yakın tarihimizin en gaddar, en ceberrut komutanlarından biri de, hiç şüphesiz Mustafa Muğlalı Paşa’dır. 1943’te işlemiş olduğu katliâmlı bir cinayetinden dolayı yargılanıyordu. Mahkeme, 2 Mart 1950’de nihaî kararı verdi: İdam.


GÜNÜN TARÄ°HÄ° 02 Mart 1950
 
Yakın tarihimizin en gaddar, en ceberrut komutanlarından biri de, hiç ÅŸüphesiz Mustafa MuÄŸlalı PaÅŸa’dır.
 
1943’te iÅŸlemiÅŸ olduÄŸu katliâmlı bir cinayetinden dolayı yargılanıyordu. Mahkeme, 2 Mart 1950’de nihaî kararı verdi: Ä°dam.
 
O gün idama mahkûm eden MuÄŸlalı’nın cezası, askeriyenin baskısıyla müebbet hapse çevrildi. PaÅŸa, 11 Aralık 1951’de hapiste iken öldü.
 
Ceberrut PaÅŸa’nın cinayetleri saymakla bitecek gibi deÄŸil: Åžimdiye kadar bilinen kara listenin başında Dersim, Menemen ile Van-Özalp’ta iÅŸlediÄŸi katliâmlı cinayetler gelir.
 
Meselâ, 1926’dan sonra görevli bulunduÄŸu Elazığ-Tunceli taraflarında, sayısız insanın kanına girdi, MuÄŸlalı. Öyle ki, KoçuÅŸağı gibi bazı aÅŸiretlerin hemen bütün fertlerini öldürterek imha ettiÄŸi dahi rivâyet edilir.
 
MuÄŸlalı PaÅŸa’nın, artık hiçbir ÅŸekilde gizlenemez hale gelen diÄŸer cinayetlerinin adresi ise Menemen ve Özalp. Åžimdi, kısaca bu iki vak’anın seyrine bakalım.
 
Menemen sâbıkası
 
BilindiÄŸi gibi, Menemen'de 23 Aralık'ta (1930) yaÅŸanan mürettep "Kubilay Hadisesi" üzerine, Meclis ve ordu tarafından olaÄŸanüstü tedbirler alındı.
 
Önce, bölgede sıkıyönetim ilân edildi. Ardından, Menemen'de özel yetkili bir askerî mahkeme kuruldu.
 
Sıkıyönetim komutanlığına F. Altay PaÅŸa, Divân-ı Harp Mahkemesinin baÅŸkanlığına ise gaddarlığı ile bilinen Mustafa MuÄŸlalı PaÅŸa getirildi.
 
MuÄŸlalı, bu kumpas hadisesi bahanesiyle “Menemen’de taÅŸ üstünde taÅŸ, omuz üstünde baÅŸ bırakmama” fikrindeydi.
 
Orada inisiyatif kullanarak, perçok insana zulmetti. Bir yandan da, zanlılar hakkında idam ile yargılama süreci baÅŸlatıldı.
 
Ä°lk mahkeme, 15 Ocak'ta yapıldı. Mahkeme, bir-iki hafta zarfında neticelendirildi ve 50’den fazla maznun cezaya çarptırıldı. Maznunlardan 28'i hakkında idam cezası verilmiÅŸti. Cezaların infazı için, Meclis'in onayı gerekiyordu.
 
Ä°ÅŸlemler hızlandırıldı. Mahkemenin kararı, derhal Meclis'e intikal ettirildi. Meclis Adalet Komisyonu, görüÅŸüp kabul ettiÄŸi mahkeme kararını 2 Åžubat günü Meclis Genel Kuruluna götürdü. Meclis, aynı gün bu kararı tasdik etti. Sıra, cezanın infazına gelmiÅŸti.
 
Muğlalı Paşanın işlemiş olduğu cinayetle ilgili bir gazete haberi.
 
Nihaî karar, bir gün dahi bekletilmeden, hemen infazlara geçildi. ÇoÄŸunluÄŸu mâsum olan 28 vatandaÅŸ, 3 Åžubat (1931) günü idam edildi. (Cumhuriyet, 4.3.1931)
 
Ä°dam edilenlerin arasında HayimoÄŸlu Jozef isimli bir Yahudi de vardı. Bunun yegâne suçunun, çok kısa bir süre önce kapatılan muhalif parti Serbest Fırkanın üyesi olduÄŸu hakkında bilgiler var.
 
Sınırda katliâm
 
Em. Org. Mustafa MuÄŸlalı, kaçakçılık yaptıkları iddiasıyla suçlanan 33 köylüyü, 1943 yılı Temmuz'unda Özalp-Ä°ran sınırına götürüp kurÅŸuna dizdirdi.
 
(NOT: KurÅŸuna dizileceklerin sayısı baÅŸlangıçta 33 iken, son anda grubun içinde bulunan bir kadının serbest bırakılmasıyla, bu sayı 32 olarak sabitlenmiÅŸ oldu.)
 
Bu câniyane hadise, bilâhare adliyeye intikal etti ve MuÄŸlalı’nın muhakeme edilmesine baÅŸlandı.
 
2 Mart 1950’de idam kararı ile sonuçlanan bu dâvâ, yakın tarihimize "MuÄŸlalı PaÅŸa Hadisesi" ismiyle geçti.
 
(NOT: S. Demirel’in anlattığına göre, 12 Eylül 1980 Darbesini yapanlar, bu tarihten önce anarÅŸi olaylarının üzerine azim ve kararlılıkla gitmek istemeyiÅŸlerine “MuÄŸlalı örneÄŸi”ni gerekçe göstermiÅŸler.)
 
* * *
 
Söz konusu kurÅŸuna dizme hadisesinin mahkemeye intikal etmesi safhasında, bir heyetin konu hakkında araÅŸtırma yapması ve tesbitlerini bir rapor halinde mahkemeye sunması istenir.
 
Ä°ÅŸte, o rapordan bir bölüm: "30 Temmuz 1943 Cuma günü sabahleyin nezarette bulunan 32 köylü dışarı çıkarılmış, elleri arkalarına ve kiÅŸiler birbirlerine iplerle baÄŸlanmak suretiyle Çilli GediÄŸi yönünde sevk edilmiÅŸlerdir. Bu sırada, zaten öldürüleceklerini bilen elleri baÄŸlı maÄŸdurların yalvarıp yakarmaları, feryâd û figânları yürekler acısı bir sahnedir. Kafile Çilli GediÄŸi’ne geldiÄŸinde, iki teÄŸmen, emirlerindeki mangalara ateÅŸ emrini vermiÅŸler. Erler, piyade tüfekleri ve hafif makinalı tüfeklerle 32 mâsum vatandaşı yaylım ateÅŸi altına alarak katletmiÅŸlerdir."
 
 
Müellif: M. Latif SalihoÄŸlu / Kaynak: Yeni Asya Gazetesi
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.