Sosyal Medya

Irak için istikrar belki başka baharlarda mümkün

10-12-2019 19:03

Şu sıralar Abdülmehdi’nin yerine yeni bir isim arayışı mevcut. Sokağın sesine kulak verilirse mevcut siyasi mekanizmanın içinden gelecek bütün adaylar şaibeli duruyor. Yeni başbakan kabinesini oluşturduğunda bile protestolar devam edebilir. Irak’ta sular durulur mu? Mevcut duruma bakıldığında hiç de öyle görünmüyor.



Geçenlerde ABD BaÅŸkan Yardımcısı Mike Pence sokaÄŸa dökülenlerle dayanışma babında Irak’a takvim dışı bir ziyaret gerçekleÅŸtirdi. Görünen o ki, Irak’ta meydana gelen geliÅŸmeler ABD’yi motive etmiÅŸ. Ahalinin Ä°ran hegemonyasına ve yolsuzluk düzenine öfkesinden kendince istifade peÅŸinde. Ziyaretten anlaşılan netice bu yönde.
 
Bu ani ziyaretin ilk durağı ülkenin batısına düÅŸen Anbar eyaletindeki “Aslan gözü” isimli Amerikan askeri üssü oldu. Daha sonra Erbil’e geçen Pence, burada Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nin önde gelen isimleriyle bir araya geldi. ABD BaÅŸkan Yardımcısı’nın BaÄŸdat’ı pas geçmesi ayrıca dikkat çekti. Pence, Irak BaÅŸbakanı Adil Abdülmehdi ile sadece bir telefon görüÅŸmesi yapmakla yetindi.
 
Bu ziyaretten ne anlamalıyız?
 
– Pence, “Iraklı siyasetçilerin barışçıl gösterilerde bulunan sivillere olumlu bakış açısını destekliyoruz” derken BaÄŸdat’ı ziyaret etmeyerek aslında verdikleri desteÄŸin protestoculara gittiÄŸini, Irak merkezi hükümetini ve merkezdeki diÄŸer siyasi figürleri görmezden geldiÄŸini ortaya koymuÅŸ oldu. Bu durumda ABD deÄŸiÅŸim isteyenleri destekliyor, statükocu yaklaşımla arasına mesafe koyuyor diyebiliriz. Nitekim Washington’dan gelen askeri heyetin Irak ziyaretinde de benzer bir tavır ortaya konmuÅŸtu.
 
– ABD BaÅŸkan Yardımcısı Irak yönetimini Ä°ran ile arasına mesafe koyması noktasında teÅŸvik ediyor. Irak’ta meydana gelen son geliÅŸmeler ABD’nin bu çabalarına yardımcı olacak nitelikte. Zaten ABD, milis güçleri etrafında kümelenen Ä°ran tehdidini görüyor ve Irak’taki varlığını devam ettirmek istiyor. Medyadan yansıyan bilgilere bakılırsa bu ziyaret tamamen Amerika’nın askeri nüfuzunu güçlendirmeye matuf. Washington’un Suriye’deki Tenef üssünde bulunan askerleri Irak’a taşıdığını biliyoruz. Sincar yakınlarında yeni bir Amerikan üssü mevcut. Musul-Tikrit istikametindeki El Kıyare’de bulunan üssün geniÅŸletildiÄŸi cümlenin malumu. BaÄŸdat yakınlarındaki Beled hava üssünü de zikretmek lazım. ABD’nin bölgedeki en önemli gözlem merkezlerinden biri.
 
 
Pence: “Irak’taki deÄŸiÅŸimden Kuzey Irak kârlı çıkacak”
 
– ABD BaÅŸkan Yardımcı Pence’in BaÄŸdat’a uÄŸramadan doÄŸrudan Erbil’e yönelmesi son geliÅŸmeler ışığında merkezi yönetimden ziyade Kuzey Irak’a destek verdiÄŸini gösteriyor. Manzara 2017 yılındaki referandumda ABD’nin Erbil ile BaÄŸdat arasında durduÄŸu yeri çaÄŸrıştırıyor. Pence’in Neçirvan Barzani’ye söylediÄŸi “Irak’taki herhangi bir deÄŸiÅŸimden Kuzey Irak bölgesinin kârlı çıkacak” sözünü yabana atmamak lazım.
 
New York Times’ın yayınladığı belgeler
 
New York Times gazetesinin yayınladığı Ä°ran istihbaratına ait belgeler zaten hükümete husumetle kaynayan Irak sokaklarını birbirine kattı. KomÅŸu Ä°ran’ın Irak devletinin iç iÅŸlerine ziyadesiyle karıştığını gösteren belgelerde bilhassa Kasım Süleymani ile emrindeki milis güçlerinin Irak siyasetine nasıl yön verdiÄŸi açık bir ÅŸekilde ortaya konuyor. Aslına bakarsanız bu gerçeÄŸi bilmeyen yok. Peki, bugüne deÄŸin bu gerçeÄŸe fazla ses çıkarmayan ABD medyasının ÅŸimdiki teyakkuzu ne anlama geliyor? Bunu Washington’un Irak siyasetindeki ağırlığını pekiÅŸtirmek için yapılan bir hamle olarak okumak mümkün.
 
Siyasetteki Ä°ran nüfuzu sokaktaki Iraklı vatandaÅŸ için bilinmeyen bir husus deÄŸil. Fakat bilinse bile bu gerçeÄŸin New York Times gibi son derece etkili bir medya organı tarafından dile getirilmesi; dahası ülkede askerlerin, siyasetçilerin ve üst düzey bürokratların bu kadar ucuz satın alınabiliyor oluÅŸunun teyidi Irak halkının sinirlerini altüst etmiÅŸ durumda.
 
Belgelerin içerisinde en dikkat çekeni; eski baÅŸbakan Nuri Maliki ve eski Ä°çiÅŸleri bakanı Bakır Cibr ez Zübeydi gibi isimlerin Ä°ran ile neredeyse birleÅŸik devlet yapısına gidilme noktasında gösterdiÄŸi büyük çaba. Tahran’ın Irak üzerindeki nüfuzu o dereceye gelmiÅŸ ki, bütün üst düzey askeri ve sivil bürokrasi Ä°ran tarafından göreve getiriliyor.
 
Irak vatandaşı nasıl bir tepki verdi?
 
Sokaktaki Iraklı vatandaÅŸ yıllardan beridir ülkesine ihanet eden siyasi partilerden ve Ä°ran’ın ülke üzerindeki nüfuzundan artık bıkmış halde. VatandaÅŸ deÄŸiÅŸim istiyor, sesini BaÄŸdat’a duyuramadığı için de mecburen meydanlara iniyor. Iraklı vatandaÅŸ artık kendi hükümetini; Irak’a ait, Irak’ın deÄŸerlerini savunan bir siyaset mekanizmasını baÅŸta görmek istiyor. Kendi baÅŸkentinde birilerinin kuklasını iÅŸbaşında görmekten hoÅŸlanmıyor.
 
Halkın nazarında negatif bir görüntü veren BaÄŸdat merkezli siyasi irade aynı zamanda Irak kanunlarına göre de suç iÅŸliyor. Halk, Ä°ran hesabına çalışan tüm yetkilileri casus olarak etiketliyor. Kanunlarda nasıl bir ceza öngörülüyorsa tatbik edilmesinden yana.
 
Irak istihbaratı Ä°ran’a çalışıyor
 
ABD’nin iddiası ise Ä°ran lehine casusluk yapan Iraklı yetkililerin ABD güçlerine ait hayati önemdeki sırları Tahran’a iletmeleri. ABD’ye göre BaÄŸdat yönetimi Ä°ran’ın talepleriyle protestocuların sloganları arasında denge kurmaya çalışıyor. Ä°fÅŸa edilen belgelerden birinde Irak askeri istihbarat müdürü Hatem El Meksusi, Kerbela’daki Ä°ran konsolosluÄŸunda görevli Ä°ranlı bir subay ile konuÅŸuyor. Meksusi Ä°ranlı subaya aynen ÅŸöyle diyor: “Her neye ihtiyacınız varsa bize bildirin. Sizin hizmetinizdeyiz. Ä°ranlı kardeÅŸlerimiz Irak istihbaratını kendi mülkleri olarak görebilirler. Bunu böylece kendilerine iletin.”
 
Oysa aynı Irak istihbaratı kendi halkının haklı taleplerini duymazdan gelmekle kalmıyor, üstüne üstlük gözünü kırpmadan sıradan vatandaÅŸa silah doÄŸrultabiliyor. Nitekim Irak protestolarının bilançosu ağır. Bugüne deÄŸin 420 ölü ve 20 bini aÅŸkın yaralı mevcut. 5 bin kiÅŸi de sakat kalmış durumda. GörüldüÄŸü gibi Irak istihbaratı ve üst yönetimi ne ülkesine ne de kendi halkına deÄŸil, tamamen Ä°ran hesabına çalışıyor.
 
BaÅŸbakan Abdülmehdi istifa etti
 
 
Evet, protestoların bilançosu gerçekten ağır. Bunun diyetini birisinin ödemesi gerekiyordu. Necef’teki dini otoritenin Cuma hutbesinde konuya iliÅŸkin açıklamasıyla iyice köÅŸeye sıkışan BaÅŸbakan Adil Abdülmehdi aynı gün, 29 Kasım’da istifa kararı aldığını duyurdu. Zaten Abdülmehdi’yi hiç hesapta yokken bu makama getiren de Mukteda Sadr ile Hadi el Amiri’nin el sıkışması sonrası Necef’in onayı olmuÅŸtu. Kabul edelim ki, Abdülmehdi bir günah keçisi olarak kurban edildi. Irak siyaseti bilinen mecrasından milim taviz vermedi, sadece öfkeli kalabalıkların kelle talebi yerine getirilmiÅŸ oldu.
 
Konuya iliÅŸkin Ä°ran cihetinden gelen açıklama önemli. Meclis BaÅŸkanı Ali Laricani’nin sözlerine bakılırsa Tahran bu istifa dolayısıyla herhangi bir endiÅŸe duymuyor. Onlar için önemli olan Necef’in varlığı ve ülkedeki geniÅŸ nüfuzu. Zira bu, aynı zamanda Ä°ran’ın nüfuzu anlamına geliyor. Yoksa o baÅŸbakan gelmiÅŸ, bu baÅŸbakan gitmiÅŸ, bunun bir ehemmiyeti mevzu bahis deÄŸil.
 
Åžu sıralar Abdülmehdi’nin yerine bir isim arayışı mevcut. Sokağın sesine kulak verilirse mevcut siyasi mekanizmanın içinden gelecek bütün adaylar ÅŸaibeli duruyor. Yeni baÅŸbakan kabinesini oluÅŸturduÄŸunda bile protestolar devam edebilir. Irak’ta sular durulur mu? Mevcut fotoÄŸrafa bakıldığında hiç de öyle görünmüyor.
 
Abdülmehdi’nin yerine kim gelecek?
 
Yine medyadan yansıyan haberlere bakılırsa Kudüs Gücü komutanı Kasım Süleymani ÅŸu sıralar BaÄŸdat’ta. Yanında da Hizbullah’ın Irak iÅŸlerinden sorumlu ismi Muhammed Kevserani var. Ä°kili baÅŸkentte siyasi partiler ile teÅŸrik-i mesai yapmak suretiyle Abdülmehdi’nin yerine kimin geleceÄŸini tespit etmeye çalışıyormuÅŸ. Kamuoyuna sızan isimlerden birinin Birlik Mahkemesi BaÅŸkanı Faik Zeydan olduÄŸu söyleniyor. Fakat Zeydan’ın ciddi bir kusuru mevcut. BaÅŸbakan mevcut teamüllere göre Åžiilerden seçiliyor. Zeydan ise Sünni. DiÄŸer adaylar içerisinde Yüksek ÖÄŸrenim Bakanı Kusay es Süheyl de bulunuyor. Nuri Maliki’nin partisinden bir isim olmakla birlikte son günlerde Sadr hareketine meylettiÄŸi biliniyor. Abdülmedhi tarafından görevden alınan Terörle mücadele kuvvetlerinin eski komutanı Korgeneral Abdülvehhab es Saidi de baÅŸbakanlık koltuÄŸu için düÅŸünülen isimlerden. Protestocular dış ülkelerle baÄŸlantısı bulunan isimlere pek sıcak bakmadığı için vatansever kimliÄŸiyle öne çıkan, herhangi bir partiyle organik bağı bulunmayan Saidi ÅŸu manzarada uygun bir isim olabilir.
 
Dikenli bir koltuk
 
Ä°ÅŸin doÄŸrusu, ÅŸu anki siyasi iklimde baÅŸbakan koltuÄŸuna oturacak ismi zorlu bir süreç bekliyor. Zira ülkede aciliyet gösteren bir sistem deÄŸiÅŸikliÄŸi meselesi söz konusu. Fakat icra makamına kim gelirse gelsin bu deÄŸiÅŸikliÄŸi yapabilecek güçte olamayacak. Ülke siyasetini rehin almış durumdaki derin devletin deÄŸiÅŸime izin vermeyeceÄŸi herkesin malumu. Ä°ÅŸ başına gelecek baÅŸbakan için dış güçlerin Irak üzerindeki hakimiyet mücadelesi ayrı bir meydan okuma konusu olacak. Ülkenin bütün resmi kurumlarına ağır bir ÅŸekilde sızmış Ä°ran ile Irak’ta halen varlığını sürdüren ABD’nin sıkıştırmaları 40 katır – 40 satır meselesi haline gelmiÅŸ durumda.
 
Herkesi memnun etmek zorunda
 
New York Times’tan yansıyan habere göre Irak’taki karışıklıktan faydalanan Ä°ran, bilinmeyen pek çok bölgeye kısa menzilli füzeler yerleÅŸtirmiÅŸ. Kime karşı? Elbette Amerikan güçlerine karşı. Ä°ki çekiÅŸen gücün yeni baÅŸbakan tayininde de bir nevi bilek güreÅŸine giriÅŸeceÄŸi malum. Ä°ÅŸ bununla kalsa iyi. Daha memnun edilecek birçok cenah var. Aday tespitini Fetih ile Sairun koalisyonu yapsa da Necef’in onayı son derece önemli. Sokakların seçilen isme nasıl tepki vereceÄŸi de ayrı bir mesele. Kısacası Irak’a baÅŸbakan deÄŸil herkese mavi boncuk dağıtacak bir isim aranıyor. Bakalım bu kim olacak?
 
 
 
Müellif: Åžaho El KaradaÄŸi / Kaynak: Gerçek Hayat Dergisi, Aralık 2019

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.