Sosyal Medya

Güncel

Akdeniz'de Sevr Libya-Türkiye Anlaşmasıyla Devre Dışı Bırakıldı

29-11-2019 08:52

Suriye’de üç ayrı harekâtla terör kuşağını dağıtan Türkiye, Doğu Akdeniz’de uygulamaya konan kuşatma plânını da çökertti. Enerji paylaşımındaki ‘dışlanma’ tezgâhına karşı Türkiye ile Libya, güçbirliği yapıp Akdeniz’in batısındaki meşru sınırlarını ilân etti. Karar, Birleşmiş Milletler’e bildirilerek yürürlüğe girecek.


Suriye’ye düzenlediÄŸi 3 ayrı harekâtla bölücü planları akamete uÄŸratan Türkiye, DoÄŸu Akdeniz’de yeni oyun kurdu. Türkiye ile Libya arasında, Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına Ä°liÅŸkin Mutabakat Muhtırası imzalandı. AnlaÅŸma ile Türkiye, Akdeniz’in batısındaki meÅŸru sınırlarını tüm dünyaya ilan etmiÅŸ oldu. Ä°ki ülke deniz sınır koordinatlarının ayrıntısını da içeren anlaÅŸmanın hayata geçirilmesinde Libya tüm hukuki iÅŸlemleri tamamlarken, Türkiye ise tarihi sözleÅŸmeyi TBMM’de onaylanmasının ardından BirleÅŸmiÅŸ Milletler’e bildirecek. Muhtıra böylece resmen yürürlüÄŸe girecek.
 
 
TARTIÅžMALAR BÄ°TTÄ°
 
Akdeniz’deki dev mutabakat CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın talimatıyla yürütüldü. Son olarak Libya Kara ve Deniz Hudut Komitesi’nin 18-19 Kasım’da Türkiye’yi ziyaretinde teknik çalışmalar tamamlandı. Hazır hale gelen anlaÅŸma Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti BaÅŸkanlık Konseyi BaÅŸkanı Fayez el-Sarraj’ın önceki gün ErdoÄŸan’la buluÅŸmasında imzalandı. Libya’da iç karışıklıklar devam etse de anlaÅŸmanın BM nezdinde meÅŸrû bir hükümetle yapılmış olması, mutabakat üzerindeki meÅŸruiyet tartışmalarını bertaraf ediyor.
 
DENÄ°ZDEKÄ° SEVR ÇÖPE
 
Ä°ki ülkenin Akdeniz’deki münhasır ekonomik bölgelerini (MEB) tanımlayan anlaÅŸmada Türkiye ile Libya arasına ‘deniz yetki alanı ÅŸeridi’ çekildi ve bu ÅŸerit Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Mısır arasında kalkan oluÅŸturdu. Ayrıca Yunanistan’ın Girit, KaÅŸot, Kerpe, Rodos ve Meis adaları hattını esas alarak Kıbrıs Rum Kesimi ve Mısır ile sınırlandırma anlaÅŸması yapması giriÅŸimi önlenerek oldu-bitti çabalarının önü kesildi. Adeta Sevr niteliÄŸindeki sözde Seville Haritası ile Türkiye’yi Akdeniz’de 41 bin kilometrekarelik bir deniz alanına hapsetme oyunu da bozulmuÅŸ oldu. Dolmabahçe AnlaÅŸmasıyla birlikte Yunanistan ne Kıbrıs Rumlarıyla ne de Mısır’la MEB anlaÅŸması yapamayacak.
 
MAVÄ° VATAN ÜZERÄ°NDE TAM HAKÄ°MÄ°YET
 
Mutabakatla birlikte Türkiye, enerji kaynaklarını paylaÅŸma amaçlı kurulan ÅŸer ittifaklarına karşı sahada üstünlük kazandı. Ayrıca enerji jeopolitiÄŸine doÄŸrudan etki ederek deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasında kritik kazanımlar elde etti. Libya ise Yunanistan’ın gasp ederek hidrokarbon ihaleleri açtığı 39 bin kilometrekarelik bölgede hakimiyetini ilan etmiÅŸ oldu. Libya bu anlaÅŸmayı Yunanistan ile imzalasaydı neredeyse Kıbrıs adası büyüklüÄŸünde bir bölgedeki haklarından vazgeçmiÅŸ olacaktı. Dolmabahçe’deki mutabakat, Türkiye’nin Akdeniz’de bir kıyıdaÅŸ devletle imzaladığı ilk münhasır ekonomik bölge (MEB) anlaÅŸması oldu. AnlaÅŸmayla Türkiye, Mavi Vatan topraklarının yaklaşık 4’te 1’i büyüklüÄŸünde bir alanda meÅŸrû hakimiyetini resmen ilan etmiÅŸ oldu. Bugüne kadar donanma gücüyle izlenen Gambot diplomasisiyle bu bölgedeki hak ve menfaatlerini koruyan Ankara, meÅŸrû hakları için hukuki altyapı oluÅŸturdu.
 
9 yıl sürdü
 
 
Türkiye ve Libya, deniz yetki alanları sınırlandırma anlaÅŸması için çalışmaları bundan 9 yıl önce baÅŸlatmıştı. Libya, 27 Mayıs 2009’da münhasır ekonomik bölge (MEB) ilan edip sınır ülkelerle anlaÅŸmaya hazır olduÄŸunu duyurunca dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral EÅŸref UÄŸur YiÄŸit’in talimatıyla yapılan araÅŸtırmalarda, Türkiye ve Libya’nın karşılıklı kıyılarının olduÄŸu ve iki ülke arasında bir sınırlandırma anlaÅŸması yapılabileceÄŸi haritalarla ortaya konuldu. 29 Kasım 2010’da dönemin baÅŸbakanı CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan Libya’ya, beraberinde haritalarla gitti. Ä°ki ülke, anlaÅŸma için çalışmaları baÅŸlattı. Henüz birkaç ay geçmiÅŸti ki Libya’da düÄŸmeye basıldı. 2011 yılı başında patlak veren iç savaÅŸ, tüm çalışmaların rafa kaldırılmasına neden oldu. Libya ile yarıda kesilen görüÅŸmeler Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın 5 Kasım 2018’deki Libya ziyaretiyle yeniden hız kazandı. Ancak bu giriÅŸimin üzerinden daha bir ay geçmeden, 2019 başında CIA destekli darbeci General Halife Hafter harekete geçirildi ve Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni devirmeyi amaçlayan Trablus saldırısı baÅŸladı. Türkiye ile Libya ne zaman bir MEB anlaÅŸmasına yaklaÅŸsa ülkedeki karışıklığın artması dikkat çekiyor. Dolmabahçe’deki tarihi mutabakat, Libya’daki meÅŸrû hükümet güçlerinin darbeci Hafter’e baÄŸlı militanları Türkiye’nin desteÄŸiyle püskürtmesi sonrasında gerçekleÅŸti.
 
Türkiye’nin teklifi herkesin yararına
 
Akdeniz’de anakara ülkesi olarak en büyük söz sahibi ülkeler arasında bulunan Türkiye, Libya’nın yanısıra Ä°srail ve Mısır baÅŸta olmak üzere kıyısı bulunan diÄŸer ülkelere de sınırlandırma anlaÅŸması çaÄŸrısı yapıyor. Dr. Cihat Yaycı, yaptığı çalışmalarda, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin deniz yetki alanı sınırlandırma anlaÅŸması imzaladığı Ä°srail’e ait 4 bin 600 kilometrekare, Lübnan’a ait 3 bin 957 kilometrekare, Mısır’a ait ise 21 bin 500 kilometrekare büyüklüÄŸünde bir deniz yetki alanını, bu ülkelerin aleyhine olacak ÅŸekilde sahiplendiÄŸini ortaya koymuÅŸtu. Ä°srail GKRY yerine Türkiye ile sınırlandırma anlaÅŸması imzalamış olsaydı, GKRY’nin ihaleye açtığı 13 ruhsat sahasından 12. Parselin tamamı, 8,9 ve 11. Parsellerin büyük kısmı ile 1, 7 ve 10. Parsellerin bir kısmı Ä°srail’in olacaktı. EÄŸer Mısır yetkisi tartışmalı olan GKRY yerine Türkiye ile bir sınırlandırma anlaÅŸması yapmış olsaydı, 11 bin 500 kilometre kare daha fazla deniz alanına sahip olacak ve Ä°talyan ENÄ° tarafından yapılan sondaj sonucu 225 milyar metreküpe yakın gaz tespit edilen 6 nolu parselin güney yarısı ile 4, 5, 7 ve 11 nolu parsellerin bir kısmına sahip olacaktı. Bu ülkeler Türkiye deÄŸil KKTC ile bir sınırlandırma anlaÅŸması yapmış olsalardı dahi enerji yataklarına ait parsellerden GKRY ile yaptıkları anlaÅŸmalardan çok daha fazla pay alacaklardı.
 
572 yıllık rezerv
 
Çatışmalar ve krizlerle anılan ‘Verimli Hilal’ bölgesindeki DoÄŸu Akdeniz, stratejik ve ticari öneminin yanısıra enerji bakımından zengin kaynaklara sahip. Uzmanlar tarafından yapılan tespitler, DoÄŸu Akdeniz’de toplam deÄŸeri 3 trilyon doları bulan doÄŸalgaz rezervi bulunduÄŸunu gösteriyor. ABD Jeolojik AraÅŸtırmalar Merkezi tahminlerine göre Kıbrıs, Lübnan, Suriye ve Ä°srail arasında kalan bölge olan Levant havzasında 3.45 trilyon metreküp doÄŸalgaz ve 1.7 milyar varil petrol bulunuyor. Yine Nil Delta Havzasında yaklaşık 1.8 milyar varil petrol, 6.3 trilyon metreküp doÄŸalgaz ve 6 milyar varil doÄŸalgaz rezervi olduÄŸu tahmin ediliyor. Kıbrıs adası çevresinde olduÄŸu düÅŸünülen 8 milyar varil petrol rezervinin dışında Heredot olarak adlandırılan Girit’in güney ve güneydoÄŸusundaki alanda ise toplam 3.5 trilyon metreküplük doÄŸalgaz bulunduÄŸu sanılıyor. DoÄŸu Akdeniz’deki toplam hidrokarbon yatakları Türkiye’nin 572 yıllık doÄŸalgaz ihtiyacını karşılayabilecek seviyede. Bu rezervlerin büyük kısmı da Türkiye ve KKTC deniz yetki alanlarında bulunuyor
.
Orada savaÅŸ sürüyor
 
BM nezdinde meÅŸrû Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) bir yandan ülkenin haklarına sahip çıkarken bir yandan da halen terör örgütü lideri General Hafter güçlerine karşı mücadele veriyor. UMH’yi devirmeyi amaçlayan Hafter güçlerine BM üyesi ülkeler de açık destek veriyor. Libya’da iç savaşı doÄŸuran nedenlerin başında bölgesel güç oyunları, Libya’nın yurtdışındaki 150 milyar dolarlık kayıp parası, ülkedeki petrol ve doÄŸalgaz kaynaklarının paylaşılması mücadelesi geliyor. Türkiye ile Libya arasında bir MEB anlaÅŸması imzalanmasının engellenmesi de bölgedeki karışıklığı doÄŸuran güçlerin hedefleri arasındaydı.
Yunan paniÄŸi
 
Türkiye ile Libya arasında yapılan MEB anlaÅŸması haberi Yunan medyasına bomba gibi düÅŸtü. Yunan medyası, geliÅŸmeleri Yeni Åžafak’ta dün yayınlanan ‘Akdeniz haritası masada’ haberiyle duyurdu. Haberlerde, iki ülkenin bu adımının DoÄŸu Akdeniz’de yeni geliÅŸmeleri de beraberinde getireceÄŸi kaydedildi. Pronews internet sitesinde “Libya-Türkiye Girit’i haritada yok sayarak münhasır ekonomik bölge anlaÅŸması imzaladı” denirken, Pentapostagma adlı internet sitesinde de anlaÅŸmanın direkt DoÄŸu Akdeniz’de Yunanistan’ı etkileyeceÄŸi belirtilerek “Krize doÄŸru yüksek adımlarla ilerliyoruz” yorumu yapıldı.
 
Kaynak: Yeni Åžafak

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.