Sosyal Medya

Güncel

Namık Kemal’in anlatımıyla Fatih Sultan Mehmet’in top uzmanlığı

18-11-2019 18:35

Fatih Sultan Mehmet sadece bir hükümdar ve komutan değil, aynı zamanda yeni savaş araçları icat eden ve bizzat hesaplamalarını yapıp imaline katılan bir mühendisti de. Başında bulunduğu savaşlarda karşılaştığı güçlükler, yeni çözümler üretmesine ve bu alanda iyice uzmanlaşmasına yol açmıştı.



Hürriyet ÅŸairi, yazar ve siyasetçi Namık Kemal (1840-1888).
 
Fatih’in toplarına iliÅŸkin ayrıntılı bilgiler veren kaynaklar vardır ve rahatlıkla ulaşılabilir. Konuyu tekrardan ele almamızın nedeni, kaynağımızın ünlü hürriyet ÅŸairi, yazar ve siyasetçi Namık Kemal olması. Namık Kemal pek bilinmeyen “Evrak-ı PeriÅŸan” adlı kitabında (Tercüman Yayınları, 1001 Temel Eser dizisi içinde) Salâhaddin Eyyûbi, Fatih Sultan Mehmet ve Yavuz Sultan Selim gibi tarihi kiÅŸiliklerin yaÅŸamları hakkında ayrıntılı bilgiler verir. Ä°ÅŸte Fatih’in mühendis yönünü ve özellikle topçuluk alanında yaptığı icatları Namık Kemal’in bu kitabından derledik.  
 
50 çift öküzün ancak taşıyabildiÄŸi top
 
Fatih’in Ä°stanbul’un fethinde kullanılmak üzere döktürdüÄŸü toplar bilinir. Kentin yıkılmaz denilen surlarında gedik açabilmek için o güne kadar görülmemiÅŸ nitelikte toplar imal etmek gerekiyordu. Tasarımını ve hesaplarını bizzat Fatih’in yaptığı top 300 kantar bakırdan imal edilmiÅŸti ve 12 kantar ağırlığındaki mermer gülleyi bir mil mesafeye atabiliyordu.
 
Bu toplardan en büyüÄŸü 50 çift öküz koÅŸularak taşınmış ve yolda idaresi için 400 adam görevlendirilmiÅŸti. 250 kiÅŸi, geçilen yolları ve köprüleri topun geçiÅŸine uygun olacak biçimde düzenlemeye memur edilmiÅŸti. Bu nedenle Osmanlı ordusu Ä°stanbul önüne ancak iki ayda gelebilmiÅŸti.
 
Kısacası, Sultan II. Mehmet’in Ä°stanbul’un fethi için tasarladığı top o dönemin en güçlü silahıydı.
 
Fatih Sultan Mehmet sadece bir hükümdar ve komutan deÄŸil, aynı zamanda yeni savaÅŸ araçları icat eden ve bizzat hesaplamalarını yapıp imaline katılan bir mühendisti.
 
Galata’ya zarar vermemek için kavisli gülle atan top icadı
 
Ä°stanbul kuÅŸatması sırasında Haliç’in giriÅŸine çekilen zincir kırılamayınca Fatih’in Osmanlı gemilerini karadan taşıyarak Haliç sularına indirmesi inanılmaz bir savaÅŸ taktiÄŸi olarak tarihe geçmiÅŸtir. Fatih araziyi bizzat inceleyip gemilerin geçeceÄŸi yolu çizmiÅŸ, Dolmabahçe’den KasımpaÅŸa’ya kadar bir kızak inÅŸa ettirmiÅŸti. Donanma’dan seçilen 70 kadar gemi, Galata tarafında ne kadar insan ve hayvan varsa çalıştırılarak bir gecede bu kızak üzerinden Haliç’e nakledilmiÅŸti. Fatih ayrıca, askerlerin ve bazı topların Galata’dan karşı tarafa geçebilmesi için birbirine baÄŸlı variller kullanılarak bir köprü de inÅŸa ettirmiÅŸti.
 
Rumların Haliç’e inen gemileri ve köprüyü yakma giriÅŸimine karşı filoyu savunmak için Rum gemileri ancak ÅŸimdiki BeyoÄŸlu mevkiinden topa tutulabiliyordu. Buradan atılacak güllelerin ise Galata’daki yerleÅŸimlere isabet etme olasılığı yüksekti. Oysa Galata’da oturan Cenevizliler padiÅŸahın güvenliÄŸi altında bulunuyorlardı.
 
Fatih, hesaplarını bizzat kendisi yaparak kavisli gülle atan toplar tasarladı.
 
Bu sorunun çözülmesi için Fatih, hesaplarını bizzat kendisi yaparak kavisli gülle atan toplar tasarladı. Yaptırdığı toplarla kendisi niÅŸan alarak bir Rum gemisini batırdı. Fatih’in bu yeni icadı, topçuluk sanatının esaslarından olan “Humbara yöntemi”nin de baÅŸlangıcıdır.
 
Çanakkale o zaman da geçilmezmiÅŸ
 
Fatih Sultan Mehmet Çanakkale BoÄŸazı’nın güvenliÄŸi için boÄŸazın iki yakasına iki istihkâm yaptırmış ve buralara iki taraftan da atılınca tam boÄŸazın ortasına eriÅŸebilecek gülleler yollayabilen güçte toplar yerleÅŸtirmiÅŸti. Böylece isabet almadan boÄŸazdan geçmek olanaksızlaÅŸmış ve Çanakkale BoÄŸazı’nın güvenliÄŸi tam olarak saÄŸlanmıştı.
 
Bu ‘ÅŸahin yuvası’ nasıl topa tutulabilir?
 
Ä°ÅŸkodra kuÅŸatması sırasında Fatih yine mühendisliÄŸini konuÅŸturmuÅŸtur. Ä°ÅŸkodra Kalesi sarp bir dağın tepesine kuruluydu; üç tarafı göl ve nehirlerle çevriliydi. Açık olan arazi de kayalıktı ve topların kaleye yakın mevkilere yerleÅŸtirilmesine uygun deÄŸildi. Kaleye bakan Fatih’in “Bu ÅŸahin yuvasını yapan ne güzel bir yer seçmiÅŸ” diyerek takdir ettiÄŸi söylenir.
 
 
Fatih, kalenin çevresindeki araziyi inceleyerek topların yerleÅŸebileceÄŸi 9 nokta tespit etti. Fakat eldeki toplar bu noktalardan kaleye ulaÅŸabilecek gülle atacak nitelikte deÄŸildi. Bunun üzerine 9 noktanın her birine birer dökümhane yaptırdı ve büyük havanlar imal ettirdi. Bu havanların biri 4, ikisi 6, biri 6,5, biri 7, biri 9,5, ikisi 12, biri de 13 kantar gülle atabiliyordu. Böylece kalenin hem duvarlarına hem de içine ulaÅŸabilecek güçte toplar imal edilmiÅŸti. Bu 13 kantarlık top uzun süre tarihte görülen ateÅŸli silahların en büyüÄŸü olarak kalmıştır.
 
Öte yandan Fatih topçuluk sanatında o kadar ilerlemiÅŸti ki, yaptırdığı havanlar hiç tahrip olmadan günde 29 kez kullanılabiliyordu (eski toplar günde ancak 7 atış yapabilir ve sık sık bozulurdu). Böylece iki eski, dokuz yeni havanla Ä°ÅŸkodra Kalesi’ne günde 128 gülle atılabilmiÅŸ, kale deyim yerindeyse top yaÄŸmuruna tutulmuÅŸtu.
 
 
Fatih bütün bunlara karşın Ä°ÅŸkodra Kalesi’ni fethedememiÅŸ, kaleyi ancak uzun süre abluka altına alıp sonunda teslim olmasını saÄŸlamıştır.
 
Fatih’in döktürdüÄŸü 13 kantarlık gülle atabilen havan topu uzun süre tarihte görülen ateÅŸli silahların en büyüÄŸü olarak kalmıştı.
 
YaÄŸlı paçavralar
 
Fatih’in Ä°ÅŸkodra kuÅŸatması sırasında icat ettiÄŸi bir diÄŸer silah da yaÄŸlı paçavra denilen yanıcı maddedir. Bu yaÄŸlı paçavralar süratle atılıyor, gece atıldığında yıldız ÅŸeklinde iz bırakıyor ve müthiÅŸ bir ses çıkarıyorlardı. Nereye düÅŸse orayı yaktıkları gibi rastladıkları kuyuların suyunu içilmez hale sokuyorlardı. Ä°ÅŸkodralılar bu yaÄŸlı paçavraların ÅŸerrinden, kale içinde ne kadar ev varsa hepsinin tavanlarını yıkmışlardı.
 
 
 
Müellif: Ender HelvacıoÄŸlu / Bilim ve gelecek web sitesi

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.