Nuri Pakdil'i nasıl bilirdiniz ey Cemaat-i Müslimin?
Follow @dusuncemektebi2
Yedi Güzel Adam’ın ağabeylerinden biri olan fikir ve düşünce adamı Nuri Pakdil edebiyat dünyasında adını altın harflerle tarihe yazdırdı. Kendisini devrimci bir Müslüman olarak tanımlayan Nuri Pakdil’i siz nasıl tanımlarsınız?
Necip Evlice
Son video kaydında, “Dua eden arkadaÅŸlara, selam gönderen arkadaÅŸlara devrimci selamlarımı yolluyorum” demiÅŸti. Gerçekten devrimciydi. Nuri Pakdil’in devrimciliÄŸi, peygamberimizin insanlıkta yarattığı devrimin devamını saÄŸlamaktı. Onu anlamak ve onun ilkelerini hayata geçirebilmekti onun anladığı devrimcilik. Nuri Pakdil, insanın içinde bir devrim gerçekleÅŸtirme idealine sahipti.
Adanmış Adam: Nuri Pakdil
Yusuf Kaplan
Nuri Pakdil’in devrimciliÄŸi meselesi biraz abartılan bir ÅŸeydir. Devrimci olarak tanımlamaktan ziyade inancında asla ÅŸüphe olmayan, tam teslim olmuÅŸ, adanmış bir adam olarak görüyorum. Adanmış bir adam, daha önemli bir tanımlama olabilir. Kendisini hakikate adamış, bu ülkenin metamorfoz yemiÅŸ, entelijansiyası hakikatle buluÅŸturmaya adamıştır. Dolayısıyla bizim medeniyet dinamiklerimizden beslenen edebiyatın, sanatın, fikrin, hayatın öcüleri olabilecek genç kuÅŸakları yetiÅŸtirmeye adamıştır. MüÅŸterek yürüyüÅŸün ne demek olduÄŸunu gösterebilmiÅŸ biri olarak, dergiler çıkararak, kitaplar çıkararak kendini adayan birinden bahsediyoruz. Hakikate adamış, adanmış bir adam.
Mahmut Bıyıklı
Ana üsse baÄŸlılıktan kaynaklanan dostluk coÅŸkusunu, kalp hararetini, ruh teskinini bütün insanlığa bir varoluÅŸ bildirgesi olarak sunmak için mücadele etmiÅŸ soylu ÅŸahsiyetlerden biridir Nuri Pakdil. YabancılaÅŸtırılma çalışmalarına karşı kutlu bir direniÅŸ sergilemiÅŸ, yeni nesillere de nasıl direnileceÄŸini öÄŸretmiÅŸtir. Hayatı boyunca Müslüman kimliÄŸinden asla taviz vermemiÅŸ, uygarlığımızı savunmayı kesintisiz olarak sürdürmüÅŸtür. BatılılaÅŸtırma çalışmalarına karşı kutsal öfkesi hiç dinmemiÅŸ, inandıklarından ödün vermemiÅŸtir. Hayatı ÅŸevk içinde yaÅŸamayı, tavır sahibi olmayı, uyuÅŸukluktan kurtulup coÅŸkulu cümleler kurmayı gençler ondan tahsil etmiÅŸtir. Eylem bilincini onun eserleriyle tanımıştır. Özgün bir üsluba kendine özgü bir tavra sahip olan Pakdil’in çaÄŸdaÅŸları tarafından tam anlaşıldığı söylenemez.
Bu yüzden,
Zât-ı Hak’ta mahrem-i irfân olan anlar bizi
Ä°lm-i sırda bahr-ı bî-pâyân olan anlar bizi
Diyen büyüklerin irfanıyla hareket edip kendisini anlatmaya çalışmamıştır.
YaÅŸama sanatının gereÄŸini sıkıca kavramış erlerden olmuÅŸtur Nuri Pakdil. DoÄŸuÅŸtan devrimci, yaratılıştan davasına sadıktır. Ä°tibar ettiÄŸi tek kural Tek kural koyucunun kurallarıdır. Kullara köle, sahte kahramanlara kul, batıl sistemlere itirazsız tabi olanlara nefretle yaklaÅŸması bundandır. Kınayanın kınamasıyla övücünün övgüsüyle ilgilenmeden kendi tanımları kendi özel alanları ve illa kendi tarzını koruyarak ömrünü tamamlamıştır. Nevi ÅŸahsına münhasır bir ÅŸahsiyet olan Pakdil’in hayatındaki en alışılmadık ÅŸey, aşınmışlıklar alışılmışlıklardır. Her ÅŸeye alışmış ve deÄŸerleri aşınmış insanlara göre uç sayılmıştır. Uçtur aslında uç beyidir.
Devrimcilik en çok ona yakışmıştır. Hantal olan hiçbir ÅŸeye yer açmamıştır sarsıntısı bol hayatında.
Büyük düÅŸler görmüÅŸ büyük düÅŸler görmeyi öÄŸütlemiÅŸtir. ‘Durmadan soralım birbirimize; ne zamandır düÅŸsüzüz? DüÅŸsüz bir toplumun sonu geldi sayılır’ demiÅŸtir.
Yazmakla kalmamış yazdıklarını da yaÅŸamıştır. Hüseyin Su, TYB’de bir programda su içerken mutlaka oturduÄŸunu, elini başının üstüne götürdüÄŸünü, melekler tarafından sürekli gözetilme ÅŸuurundan dolayı otururken bacak bacak üstüne atmadığını, Türkiye’nin bütün türbelerini bildiÄŸini türbe ziyaretleri sırasında sandukanın karşısında adeta eridiÄŸini söylemiÅŸti. Bendeki Pakdil biraz da budur. Benim gönlümdeki Pakdil’i büyüten birilerinin hurafe saydığına hakikat hararetiyle sarılan Hakikatli bir adam olmasıdır. Sandukanın karşısında erimek ne demek? MuhteÅŸem bir ÅŸey. Herkesin bu hali anlamasını beklememek gerekir elbette. Mısrı’nin dediÄŸi gibi:
Ey Niyâzî katremiz deryâya saldık biz bugün
Katre nice anlasın ummân olan anlar bizi
Nuri Pakdil’in en önemli eseri kendisiydi
İbrahim Paşalı
Onu okuyan ve seven insanlar olarak ona “Usta” derdik. Usta’nın belki de son on yılını bir kenara koymak lazım. CumhurbaÅŸkanımız kendisine hürmet edince, adeta türbe ziyaret eder gibi, insanlar Nuri Pakdil’i ziyaret etmeye baÅŸladılar ve selfie çektirmeye baÅŸladılar. Son on yılı kenara koyalım ve bunu konuÅŸmayalım.
Biz sevdiÄŸimiz insanlar için çok sıfat kullanıyoruz. Sevgimizi pekiÅŸtirmek için sıfat kullanıyoruz. Fikir adamı, mütefekkir gibi sıfatlar kullanıyoruz. Nuri Pakdil, bütün hücreleriyle bir sanatçıydı. Fikirleri vardı. Siyaset üzerine ve tarih üzerine de yazılar yazdı fakat bunları sanatçı olarak yaptı. “Batı Notları” diye bir kitabı var. Fransa’ya ve Paris’e yaptığı bir ziyaret sırasında hem gözlemleri hem kritikleri bir sanatçı olarak denemeler ÅŸeklinde kaleme aldı. Bu kitap, kısa ve özdür. Felsefe kitabı deÄŸil, tarih kitabı deÄŸil ama hepsinden izler bulabileceÄŸiniz Batı hakkında kendinde tuttuÄŸu notlardır.
Nuri Pakdil, bir sanatçıydı. Nuri Pakdil’in en önemli eseri kendisiydi. Yazdığı tüm kitaplar bu eserin dipnotlarıydı. Son dönemde yazdıklarına baktığımızda Nuri Pakdil’in dipnot kullandığını görürüz. “Sükut Suretinde” diye bir kitabı var, iki satırlık ÅŸiirimsi cümleler ile yazılmıştır. On üç yıl suskunluktan sonra çıkarmış olduÄŸu kitabın ismi “Sükut Suretinde”’dir. Uzun soluklu metinler beklerken iki satırlık ÅŸiirlerin olduÄŸu kitapla karşılaÅŸtık. Her sayfada, iki satırlık ÅŸiirleri ve yanında bir dipnot vardı. Biraz ona gönderme yaptık. En önemli eseri kendisiydi. Yazdığı kitaplar, bu esere düÅŸülmüÅŸ dipnotlardır. Asıl eser kendisidir.
CumhurbaÅŸkanımızın kendisine hürmet edinceye kadarki sürede çok az insanın bildiÄŸi, takip ettiÄŸi, sevdiÄŸi, saydığı bir insandı. Kitaplarından daha çok menkıbeleri anlatılırdı. Bizdeki menkıbe geleneÄŸinin son temsilcilerden biriydi. Nuri Pakdil’in yaptıkları, bir yerde söylediÄŸi söz orada bulunan insanlar tarafından kulaktan kulaÄŸa menkıbe gibi anlatılırdı. KeÅŸke “Nuri Pakdil’in Menkıbeleri” diye akademik ciddiyette bir ÅŸey hazırlayabilseydik.
Bu ülkede, lafa geldiÄŸi zaman, herkes yeniliÄŸi savunur. Nuri Pakdil, bizim derdimizi yeni bir dille anlatmaya çalıştı. Fakat hiç kimse bunu umursamadı. Muhafazakarlar dalga geçti. Çünkü klasik bir dil kullanmıyordu, klasikler terminolojiyi kullanmıyordu. Yeni bir dille, çaÄŸdaÅŸ bir dille yapmaya çalıştı. Fakat bunu hiç kimse umursamadı.
Mevlana Ä°dris
Bu tanıma katılıyorum. Bu tanımın içini dolduran sembol bir isimdi. Büyük bir boÅŸluktayız ÅŸu an ve o boÅŸluÄŸun içinden konuÅŸmaya çalışıyoruz.
Nuri Pakdil, Türkiye ve Ä°slam dünyası için nasıl bir anlam ifade ediyor? Üstadın sanatı ve edebiyatıyla üstlendiÄŸi iÅŸlevi nasıl yorumlarsınız?
Necip Evlice
Nuri Pakdil, bütün Ä°slam coÄŸrafyasıyla ilgilenmiÅŸ ve Batılı coÄŸrafyayla da yakından ilgilenmiÅŸ insandır. Ortaya koyduÄŸu eserler ve tavırlar bakımından da bütün diÄŸer yazar-çizerlerden farklı tavırlar ve eserler ortaya koymuÅŸtur. Yeni ve özgün olan bir tarz ortaya koymuÅŸtur. Bunu da yeni nesil keÅŸfetmiÅŸ. Ona gerçekten baÄŸlanmıştır, onu gerçekten sevmiÅŸtir. Yeni nesil kendi kendine dönüÅŸümü gerçekleÅŸtirmeyi baÅŸlamıştır onun sayesinde. Bu, çok sevindiricidir ve çok önemlidir.
Yusuf Kaplan
Nuri Pakdil’in ve Türkiye’deki Ä°slami entelektüel, sanatsal, edebi birikimin Ä°slam dünyasında çok fazla karşılığı yok. Son yedi-sekiz yılda Arapçaya ve Balkan dillerine Türk edebiyatı, özellikle Ä°slami damar, biraz da olsa çevrildi. Arapçada az çok çeviriler var. Arap dünyasının, Ä°slam dünyasının ortak sahip olduÄŸumuz medeniyet dinamiklerini benimseyen yazarların ve sanatçıların metinleri çevrilmiyor. Daha çok Marksist yazarların eserleri çevriliyor. Daha çok Batıcı, seküler çeviriler var.
Ä°slam dünyasında Nuri Pakdil tanınan biri deÄŸil ama Ahmet Ümit gibi beÅŸinci sınıf bir yazar tüm dünyada tanınan bir adam. Çünkü adamın küresel ÅŸebekeyle iliÅŸkileri var. Küresel entelektüel iktidar, edebi iktidar onlarla ilgileniyor. Bunlar Ä°slami çevrelerle ilgilenmiyor. Uluslararası PEN Yazarlar Kulübü var. Aziz Nesin, bir zamanlar baÅŸkanlığını yaptı. Uluslararası alanda örgütlendikleri için Arap dünyasında seküler, Marksist, dinsiz okunan Türk yazarının oranı yüzde doksandır. Ä°slami çevrelerden sadece Necip Fazıl bilinir. Sezai Karakoç’un sadece ismi bilinir. Necip Fazıl’ın birkaç eseri çevrilmiÅŸtir. Nuri Pakdil’i hiçbir kimse bilmez.
Ä°slam dünyasıyla bağımızı kesen mevcut sisteme hep muhalif olmuÅŸtur
Mahmut Bıyıklı
Nuri Pakdil, evrensel bakış açısına sahip bir yazar. Batıya da DoÄŸuya da duyarsız deÄŸil. Ä°nsanın ve isyanın olduÄŸu her yere dikkat kesilmiÅŸtir. Yazının gücünü bildiÄŸi için her yazısını tüm insanlığa sunulmuÅŸ bir bildiri gibi yazmıştır. Türkiye sınırlarında sınırlamamıştır kendini. Özellikle Edebiyat Dergisi’nde yayınlanmış sonradan kitaplarına girmiÅŸ bazı yazılarını incelediÄŸinizde doÄŸrudan Ä°slam toplumlarına seslendiÄŸini görürsünüz. Bu seslenmeleri edebiyatın aracılığıyla yapıştır ama edebiyatı salt araç olarak görüp edebiyatın ilkelerinden taviz vermemiÅŸtir. Ona göre edebiyat insanın yeryüzündeki varoluÅŸunu anlama ve anlamlandırma çabasıdır. Bu yönüyle Pakdil’in Ä°slam dünyasına yönelik bildirileri olarak gördüÄŸümüz yazıları hamasi sığlıkta deÄŸil edebi derinlikte enfes metinlerdir. Slogandan öte ortak kültürel iklimin oluÅŸmasının temelini atan metinlerdir. Kalemini yeryüzüne açan Nuri Pakdil Türkiye’ye sıkıştırılacak bir entelektüel deÄŸildir. Ama Türkiye bir türlü kendi haline bırakılmadığı için kendi deÄŸerlerini hep sıkıştırmış kıymetlilerinin kıymetini bilmekte zorlanmıştır. Nuri Pakdil, uygarlığımızdan koparılmanın Ä°slam toplumlarıyla tarihsel bağımızın kesilmesinin derin acısını her daim duymuÅŸ ve bunu dillendirmiÅŸtir. Ä°slam dünyasıyla bağımızı kesen mevcut sisteme hep muhalif olmuÅŸtur. Edebiyat dergisiyle Ä°slam’ın sadece inanç yönüne deÄŸil Ä°slam’ın düÅŸünce yönüne de dikkat çekmiÅŸtir.
Nuri Pakdil’in kaleminin radarı çok geniÅŸti
İbrahim Paşalı
Kaleminin kapsadığı alan çok geniÅŸ. O kalemin kapsama alanı içerisinde sadece Avrupa yok, sadece Amerika yok. “Batı Notları”nda bir tane cümlesi var, “SavaÅŸ olmadan Amerikan ekonomisi batar.” Elli yıl önce diyor. O günün bilgi kaynaklarını düÅŸünün, ÅŸimdiki gibi bilgiye ulaÅŸmak kolay deÄŸildi. “SavaÅŸ olmadan Amerikan ekonomisi batar.” Åžu an da aynı ÅŸeyi konuÅŸuyoruz. Kudüs ile alakalı yazdıkları Beyazıt’ta atılan iki tane slogan deÄŸil. Nuri Pakdil’in dünyasında sürekli Kudüs var. Sürekli Nuri Pakdil’in dünyasında Afrika var. Elli yıl önce çaÄŸdaÅŸ Afrika ÅŸiirinden tercümeler yaptırmaya çalışan bir insandan bahsediyoruz. Bu gün bile çaÄŸdaÅŸ Afrika ÅŸiirinde tercümeleri göremiyoruz veya çok az görüyoruz. Nuri Pakdil’in kaleminin radarı çok geniÅŸti.
Mekke ve Medine’nin içinde geçen cümleler, genelde aÅŸinası olmadığımız, bizim duygularımızı ve düÅŸüncelerimizi anlatan cümlelerdir. Klasik muhafazakarlar bundan hoÅŸlanmadı. Çünkü bu üslup onlara yeni, uyduruk geldi. Bu ülkenin kendini modern zanneden sınıf da hoÅŸlanmadı. Nuri Pakdil, elli yıl önce çıkardığı dergilerde çaÄŸdaÅŸ Afrika ÅŸiirinden, çaÄŸdaÅŸ Arap ÅŸiirinden ve Dostoyevski’den tercümeler var. Kalemi bu kadar geniÅŸ insandan bahsediyoruz.
Yeryüzündeki tüm Müslümanlarla sürekli temas halinde olan birisiydi
Mevlana Ä°dris
Nuri Pakdil yaÅŸarken tüm Müslümanlarla baÄŸ kuran birisiydi. Dergilerde yaptığı çeviriler ve yayınlardan bunları görüyoruz. Ölünceye kadar ülküsünü kaybetmedi. Afrika’nın herhangi bir yerinde yayınlanan gazete veya Müslümanın yazıları onun ilgi alanının içerisindeydi. Bu bakıma çok canlı, yeryüzündeki tüm Müslümanlarla sürekli temas halinde olan birisiydi.
Klas duruÅŸ Nuri Pakdil’den bizlere neler miras kaldı?
Necip Evlice
DevrimciliÄŸi bize miras olarak kaldı. Ä°nsanın içine hitap etmesi ve insanın yüreÄŸine hitap etmesi kaldı. Ä°nsanı sevmek, insana dokunmak ve insanın kalbinden tutmak bize miras olarak kaldı. Kudüs, onun ayrı bir sevdasıydı. Bütün dünyanın başına bela olan bir sistemin bizden kopardığı deÄŸerler manzumesinin tekrar kazanılması savaşını hayatı boyunca verdi. Bunun anlamını insanlara ulaÅŸtırdı. Bu anlamda da borçluyuz ona.
Nuri Pakdil’in Kudüs aÅŸkı, Kudüs rüyası bütün Ä°slam dünyasını ateÅŸleyebilir
Yusuf Kaplan
Müslümanca duruÅŸ miras olarak kaldı. Nuri Pakdil, “Ne mutlu Müslümanım diyene” diyerek haykırabilmiÅŸ bir adam. Müslümanlığından dolayı aÅŸağılık kompleksi geliÅŸtirmeyen, eziklik duymayan, Ä°slami kimliÄŸin onurunu sonuna kadar taşıyabilmiÅŸ Müslümanca duruÅŸ sahibidir.
Kudüs sevdası miras olarak kaldı. Kudüs bilincinin geliÅŸmesinde büyük bir rolü oldu. O yüzden Arap dünyasında tanınması gerekirdi ve bayraklaÅŸtırılması gerekirdi. Nizar Kabbani’yi bayraklaÅŸtırdılar. Halil Cibran’ı bayraklaÅŸtırdılar. Halil Cibran, Müslüman olmadığı için dünya çapında Arap dünyasından en çok tanınan yazardır. Halil Cibran, birinci sınıf yazardı. Nizar Kabbani de birinci sınıf bir ÅŸair. Kudüs üzerinden acayip ünler kurdu. Mahmut DerviÅŸ’i bütün dünya ve Marksistler tanır ama Nizar Kabbani’yi bütün dünya tanımaz. Nizar Kabbani’yi Ä°slam dünyası bile tanımaz. Nuri Pakdil’in Kudüs aÅŸkı, Kudüs rüyası, Kudüs hayali bütün Ä°slam dünyasını ateÅŸleyebilir.
Mahmut Bıyıklı
Nuri Pakdil, bize zengin bir miras bıraktı ama özellikle ikisini söylemek isterim. Ä°ki kavramın altını özellikle çizmek isterim. Bilinç ve sorumluluk.
Nuri Pakdil’den derdimizi ve meselemizi yeni bir üslupla anlatabileceÄŸimizi öÄŸrenebiliriz
İbrahim Paşalı
Son on yıldaki ilgi selfie çektirme ilgisiydi. Nuri Pakdil’den ne öÄŸrenebiliriz? Nuri Pakdil’den derdimizi ve meselemizi yeni bir üslupla anlatabileceÄŸimizi öÄŸrenebiliriz. Yenilikleri dışlamadan Müslüman kalabiliriz. Bunun örneÄŸi Nuri Pakdil’in kendisidir. Fakat böyle bir derdimiz yok. Solcuysanız okuduÄŸunuz yazarlar belli, saÄŸcıysanız okuduÄŸunuz yazarlar belli, Ä°slamcıysanız okuduÄŸunuz yazarlar belli. Herkes halinden memnun. O yüzden son on yıldaki selfie çektirme pekte önemli deÄŸil.
Kendim için diyebileceklerim var. Kendisini tanıma fırsatı buldum. Özel hatıralarım var. 28 Åžubat zamanında bayramlarda tren bileti alıp Ankara’ya ziyaretine giderdim. Ankara’da bir salonda çoÄŸu sessizlikle geçen hatıralarımız oldu. Ama inanılmaz kibar bir insandı. Bizim kültürümüzde küçük olan insanlara buyurgan dil kullanılır. Nuri Pakdil, kendisinden olan hiçbir kimseye böyle bir ÅŸey emrettiÄŸini, çantasını taşıttığını duyamayız.
Nuri Pakdil, çizgileri çok net çizilmiÅŸ duruÅŸlara sahipti
Mevlana Ä°dris
Mirasına sahip çıkmak çok zor bir ÅŸey. Çünkü bir ÅŸeyi miras olarak alıyorsanız onunla aynı olmanız gerekiyor. Yoksa elinizden çıkar. Nuri Pakdil, ödünsüz biriydi. Çizgileri çok net çizilmiÅŸ duruÅŸlara sahipti. Her eseri kendi gibi çok net ve kendini ifade eden ve cümlelere sahipti. Onları hakkıyla okumak bile çok keskin bir ÅŸeydir. Nuri Pakdil’in mirasına talip olmak çok iddialı bir ÅŸeydir. Bazı insanların duruÅŸu ve tavır alışları kendilerine hastır. Bazı insanlar zirvelerdedir. Sizin o duruÅŸu sahiplenmeniz için zirveye çıkmanız gerekebilir, çabalamalısınız.
Henüz yorum yapılmamış.