Depremin kazananı: WhatsApp (GSM operatörleri neden hizmet veremedi?)

17 Agustos 1999 depreminin ardından Türkiye deprem çantası ile tanışmıştı. Pek çok kiÅŸi içinde hazır gıdalar, pilli radyo, el feneri ve düdük gibi hayat kurtaran malzemelerin bulunduÄŸu pratik bir ilk yardım çantası edindi. 

Åžimdi teknoloji çağının olmazsa olmazı akıllı telefonlarımız. Fakat dünkü Ä°stanbul depreminde GSM operatörlerine bir anda aşırı yüklenme olunca bence en iyi sınavı veren WhatsApp bir adım öne çıktı. 

Dün yaÅŸanan iletiÅŸim sıkıntısı sonrası kullanıcılar çareyi WhatsApp, Telegram ve Viber gibi internet üzerinden hizmet veren iletiÅŸim araçlarında buldu. BaÅŸka bir deyiÅŸle mobil internet kullanımı iletiÅŸim kesintisinin milyonlarca insanın alternatif yollar ile haberleÅŸmesine imkan saÄŸladı. 

Bu da aslında dijitalleÅŸme ile iletiÅŸim opsiyonlarımızın ve alışkanlıklarımızın nasıl deÄŸiÅŸtiÄŸini gözler önüne seriyor. Bir dönem gençler tarafından yoÄŸun olarak kullanılan WhatsApp bugün artık hemen hemen herkesin cebinde. Ä°nternetin olduÄŸu herhangi bir yerde kullanılabilen uygulamanın dün yaÅŸanan iletiÅŸim krizinin kurtarıcısı olduÄŸunu rahatlıkla söyleyebiliriz. 

TÜRKÄ°YE’DE KAÇ KİŞİ WHATSAPP KULLANIYOR? 

Dünya genelinde 1.5 milyar aktif aylık kullanıcısı ile en çok kullanılan dijital iletiÅŸim platformu olan WhatsApp ülkemizde de en çok kullanılan uygulamalardan biri. 

Online istatistik portalı Statista’da yayınlanan araÅŸtırmada nüfusa oranla WhatsApp kullanımı Türkiye’de Yüzde 50. 

Dün pek çok kullanıcının başına gelen sorun bir kez daha GSM operatörlerinin anlık yüklenmeleri kaldıramadığını gözler önüne serdi. Kısacası milyonlarca kiÅŸi aynı anda telefonlarını kullanmaya baÅŸlayınca altyapı yetersiz kaldı. VatandaÅŸlar telefon aramalarında yaÅŸadıkları sorunları Twitter baÅŸta olmak üzere sosyal medya kanallarına da taşıdı. 

Ülkenin en kalabalık kenti olan Ä°stanbul yıllardır olası bir büyük deprem için hazırlık yapıyor. Tıpkı AFAD ve diÄŸer kurumlar gibi GSM operatörlerinin de depreme hazırlık yapması gerekiyor. 7 veya üzeri bir depremde iletiÅŸim kanallarının dün olduÄŸu gibi bir süreliÄŸine de olsa kapalı kalmasının faturası oldukça ağır olabilir. 

Kamu düzeninin böyle kriz anlarında etkin çalışması için öncelikle iletiÅŸim aÄŸlarının açık kalması hayati önem taşıyor. ÖrneÄŸin bir itfaiye memuru veya kurtarma görevlisi insan hayatı kurtarmak için göreve gitmeden kendi ailesinden haber alabilmeyi isteyecektir. Umarım dün deprem sonrası yaÅŸanan sorunlar GSM operatörlerinin eksiklerini görmelerini saÄŸlayacak bir deneyim olur ve bir ‘B planı’ geliÅŸtirmek için ilk adımın atılmasına vesile olur. Zira sorunun yoÄŸunluktan yaÅŸandığı bahanesi arkasına saklanmak bizi olası daha büyük bir depreme hazırlamak ÅŸöyle dursun dünden bile daha sıkıntılı bir durumda bırakabilir. 

Ä°STANBUL’DA 22 MÄ°LYON ABONE VAR 

Bilgi Teknolojileri ve Ä°letiÅŸim Kurumu'nun (BTK) Ä°l Bazında HaberleÅŸme Sektörü 2018 Yılı Raporu'nda yer alan verilere göre Türkiye'de toplam 80 milyon mobil telefon abonesi bulunuyor. Sadece Ä°stanbul'daki mobil abonelerinin sayısı se 21 milyon 939 bin 56. 

HER 4 BAZ Ä°STASYONUNUN 1’Ä° Ä°STANBUL’DA 

UlaÅŸtırma Bakanlığı'nın geçen yıl açıkladığı rakamlara göre ise Türkiye genelinde 181 bin 972 olan toplam baz istasyonlarının 46 bin 46'sı Ä°stanbul'da hizmet veriyor. Yani ülke genelindeki her 4 istasyonun 1’i Ä°stanbul’da bulunuyor. 

DEPREM SONRASI TELEFON HATLARI NEDEN KESÄ°LDÄ°?

NTV canlı yayınına baÄŸlanan Telekomünikasyon Ä°nternet ve Bilgi Teknolojileri DerneÄŸi BaÅŸkanı Serhat Özeren, "GSM operatörleri iÅŸletmeleri Bilgi Teknolojileri Ä°letiÅŸim Kurumu'nun yönetmeliklerine göre hareket ediyorlar ve yaptıkları çalışmalar optimum bir çalışmaya göre aynı anda 17 milyon kiÅŸinin ya da 10 milyon diyebiliriz, aynı anda iletiÅŸime geçmesini saÄŸlayacak bir altyapı deÄŸil. Bu bir baz istasyonunu ele aldığımızda aynı anda konuÅŸabilecek abone sayısı bellidir. Daha fazla yoÄŸunlaÅŸma yapıldığı zaman tabiki belli kesintilere sebep olabiliyor. Aynı anda bu haberleÅŸmeyi yapamadığı zaman vatandaÅŸlar internet üzerinden deÄŸiÅŸik uygulamalar üzerinden rahatlıkla haberleÅŸmelerini yapabildiler" dedi.

OPERATÖRLER NE DEDÄ°? 

Dün konu ile ilgili açıklama yapan Türk Telekom ve Turkcell, deprem sebebiyle mobil hatlardaki yoÄŸunluk kaynaklı kesinti söz konusu olmakla beraber, ÅŸirketlerin sabit ses, geniÅŸ bant ve fiber altyapısında herhangi bir kesinti ve sorun bulunmadığını duyurdu. 

Görünen o ki depreme hazırlık yapan Ä°stanbul için böyle yoÄŸunlukların yaÅŸandığı dönemlerde iletiÅŸim sorununu ortadan kaldırmak adına ÅŸirketlerin ÅŸimdiden yeni çözümler için çalışmaya baÅŸlaması gerekiyor.