Sosyal Medya

Nasiruddin Tusi’nin erdemler sınıflaması

31-08-2019 13:10

Pozitif Psikoloji Hareketi ile beraber bireyleri erdemler açısından geliştirmek psikoloji içinde yer almaya başladı. Bu erdemler genellikle karakter gücü olarak ifade ediliyor. Pozitif Psikoloji Hareketi’nin önde gelen kişilerinden biri olan Martin Seligman’ın listesinde 24 adet pozitif ve güçlü karakter unsuru var. Seligman listesini oluştururken insanlığın geleneksel ve modern tüm bilgisini taradığını söylüyor.



Bizim geleneğimizdeki erdem sınıflaması ile Seligman’ın sınıflamasını beraber görmeyi sağlamak için, önce Seliman’ın listesini vereceğim, sonra da Nasiruddin Tusi’nin erdem sınıflamasını vereceğim. 
 
Martin Seligman’ın erdem / karakter güçleri listesi  
 
Seligman’ın listesi şöyle: Dünyayı anlama için merak duyma ve deneyime açık olma düzeyi, öğrenmeye ilgi duyma düzeyi, muhakeme etmeye ve eleştirisel düşünmeye eğilim düzeyi, özgün ve pratik düşünebilme yetisi düzeyi, sosyal ve duygusal zekâ düzeyi, hayata derinlikli ve bilgece bakabilme düzeyi, değerlerini/inançlarını savunma ve hayatın acılarına dayanmaya karşı cesaret düzeyi, başladığı işi bitirme ve amaçlarını gerçekleştirmede sebatkarlık düzeyi, sahici ve dürüst bir insan olma düzeyi, başkalarına sosyal ve maddi iyilik yapmaya yatkınlık düzeyi, sevgi alma ve verme düzeyi, cemiyetçi olabilme ve bir gruba bağlılık duyabilme düzeyi, adaletli ve eşitlikçi olma düzeyi, liderlik gösterebilme düzeyi, duygu ve dürtülerini denetleyebilme düzeyi, basiret sahibi ve temkinli olma düzeyi, alçakgönüllü ve tevazu sahibi olma düzeyi, güzel ve mükemmel olana şeylere değer verme düzeyi, başına gelen güzel şeylere karşı şükür edebilme düzeyi, umut ve iyimserlik düzeyi, hayatın anlamına ve maneviyata ilgili olma düzeyi, merhamet ve affedebilme düzeyi, mizah sahibi ve eğlenceli olabilme düzeyi, tutku ve heves duyabilme düzeyi. 
 
Nasuriddin Tusi’nin erdem sınıflaması
 
Nasuriddin Tusi Ahlâk-i Nâsiri adlı eserinde erdemlerin ve erdemsiz davranışların sınıflamasını yapmıştır. Tusi’nin bu sınıflaması felsefe geleneğinden gelir. Tusi önce dört büyük erdemi kabul etmiş sonra da bunların her birinin altındaki unsurları belirtmiştir. Tusi’ye göre dört büyük erdem vardır. Bunlar; hikmet, yiğitlik, iffet ve adalettir. Hikmetin altı alt unsuru vardır. Bunlar zekâ, hızlı kavrama (sür’at-i fehm), zihin berraklığı, öğrenme kolaylığı, güzel akletme, bellekte tutma ve hatırlamadır. Yiğitliğin 11 unsuru vardır. Bunlar; nefs büyüklüğü, cesaret, gayelilik, sebat, hilm, soğukkanlılık, gözü peklik, dayanıklılık, tevazu, hamiyet ve inceliktir. İffet erdeminin ise 12 alt unsuru vardır. Bunlar; haya, yumuşak başlılık, güzel gidişatlılık, kendisiyle barışık olma, dinginlik, sabır, kanaat, ağırbaşlılık, sakınma, düzenlilik, hürriyet ve cömertliktir. Adalet erdeminin de 12 alt unsuru vardır. Bunlar; dostluk, birlik, vefa, şefkat, akrabayı gözetmek, mükafat, iyi ilişki, güzel yargı, sevecenlik, teslimiyet, tevekkül ve ibadettir. 
 
Seligman 24 unsurda özetleme yapmışken, Tusi 41 farklı erdem unsuru saymıştır. Hatta cömertlik altında da sekiz alt unsur belirtmiştir. Seligman 24 unsuru belirlerken izlediği sürecin benzeri gibi Tusi’nin bu listesi üzerine çalışılarak erdem ve karakter gelişimi üzerine bir model kurulabilir. 
 
Ek Not: Nasuriddin Tusi Kimdir:
 
Nasiruddin Tusi (1201-1274) 13. yüzyıl Müslüman astronom, matematikçi ve fizikçidir. Kendi döneminde dünyanın en büyük gözlemevi olan Meraga Rasathanesi’ni kurmuştur. Bu rasathane çağının en önemli astronomi merkezidir.
 
Tusi, burada yaptığı gözlemlerle kendi zamanının en iyi gezegen hareket çizelgeleri ve yıldız haritalarını oluşturmuştur. Kepler’e kadar Güneş Sistemi’ni en iyi tarif eden modeli geliştirmiştir. Tusi, Samanyolu’nun yıldızlardan oluştuğunu keşfetmiştir, kendisinden sonra bu iddiayı ancak 17. yüzyılda Galileo, teleskobunu geliştirdikten sonra yineleyecektir.
Tusi, Batlamyus’un Dünya’nın durması gerektiği yönündeki argümanlarını eleştirmiştir. Tusi’nin Batlamyus eleştirisi daha sonra Kopernik tarafından aynen kullanılmıştır. Tusi, kütlenin korunum kanununu Lavoisier’den beş asır önce keşfetmiştir.
 
Ay’da 60 km çapındaki bir kraterle, 10269 numaralı cüce gezegen ismini Tusi’den almaktadır. İslami ilimlerle de meşgul olan Tusi; din ve bilimin çatışmadığını savunmuş ve dindar bir insanın bilimle meşgul olmasının en güzel örneklerinden birini göstermiştir.
 
*İçerik oluşturulurken Nedaim Yanık'ın makalesinden yararlanılmıştır.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.