Talat Paşa'nın katilinin heykelini diktiler

Osmanlı Devleti sadrazamlarından Talat PaÅŸa'nın başını suikastçisi SoÄŸomon Tehliryan'ın ayakları altında gösteren Ermenistan'daki heykel, skandal olarak yorumlandı.

Åžirak'taki heykele iliÅŸkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Sakarya Üniversitesi Türk Ermeni Ä°liÅŸkileri AraÅŸtırma Merkezi Kurucusu Prof. Dr. Haluk Selvi, birçok kez suikast teÅŸebbüsüne maruz kalan Talat PaÅŸa'yı 15 Mart 1921'de ensesinden vurarak ÅŸehit eden Ermeni suikastçi SoÄŸomon Tehliryan'ın 1960 yılında Kaliforniya'da hayatını kaybettiÄŸini anımsattı.

Selvi, heykelin uluslararası hukuk kurallarının yanında iki ülke arasındaki iliÅŸkiler açısından da kabul edilemez olduÄŸunun altını çizerek, "Osmanlı Devleti'nin Sadrazamı Talat PaÅŸa'nın böyle bir hakarete maruz kalması, bu kadar aÅŸağılanması Ermeni ve Türk milletini simgeler bir durumdadır. Türk milleti orada aÅŸağılanmış, ayaklar altına alınmıştır. Bu yüzden o heykele uluslararası alanda diplomasinin bütün yollarını kullanarak müdahale etmek ve hemen ortadan kaldırmak gerekiyor." ifadelerini kullandı. 

Her iki devletin de geçmiÅŸten gelen kini ve nefreti bir tarafa bırakarak barış içerisinde yaÅŸaması gerektiÄŸini vurgulayan Selvi, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Bu Ermenistan açısından daha faydalı olacaktır. 3 milyon nüfuslu bir ülkeden bahsediyoruz. Ä°ktisadi olarak kıvranıyor, kendine çıkış yolları arıyor. Avrupa'nın, diasporanın yardımıyla ayakta kalıyor. Türkiye de bu konuda diplomasi yolunu kullanarak, bu tür aÅŸağılamalara meydan vermemelidir. Bize büyük bir iÅŸ düÅŸüyor. Burada insan haklarına saygı yok, büyük bir kin ve nefret var. Bunlar Ermenileri bir yere götürmez." 

-  "Dünyanın hiçbir yerinde suikastçiye heykel dikilmez"

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tarih Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Abdulvahap Kara ise olayın uluslararası anlamda büyük bir skandal olduÄŸunu ifade ederek, böyle bir heykelin dikilmesinin Ermenistan'ın büyük bir ayıbı olduÄŸunu vurguladı.

Kara, "Çünkü dikilen heykel bir kahramana ait deÄŸildir. Bu kiÅŸi, adice, katilce, sinsice gelip Berlin'de, sokak ortasında ÅŸerefli bir devlet adamını öldüren adi bir katildir. Bir ülkenin bu kiÅŸinin heykelini dikmesi o ülkeye ÅŸeref kazandırmaz. Tersine, o ülkenin medeni seviyesinin düÅŸüklüÄŸünü gösterir. Çünkü dünyanın hiçbir yerinde katile, suikastçiye, adam öldürene heykel dikilmez. Bu açıdan Ermenistan'ın yaptığı bir skandaldır." diye konuÅŸtu.

Prof. Dr. Kara, düÅŸmanlıkların deÄŸil, dostlukların pekiÅŸtirilmesi gereken bir çaÄŸda yaÅŸanıldığını dile getirerek, Ermenistan ve Türk halkının yüzyıllarca dost yaÅŸadığını ancak bu heykelde iki halkın dostluÄŸunu zedeleyecek unsurlara yer verildiÄŸine dikkati çekti.

- "Ä°ki ülkenin zararına ama baÅŸka güçlerin faydasına olacaktır"

Bu heykelin dikilmesinin saf ve temiz Ermeni vatandaÅŸlarının iÅŸi olmadığını düÅŸündüÄŸünü anlatan Kara, ÅŸu deÄŸerlendirmeyi yaptı:

"Bu gerek Türkiye gerekse Ermenistan'ın zararına kendi menfaatlerini güden mihrakların iÅŸidir. Bunlar iki ülkenin düÅŸmanlığından yarar bulmaktadır. Çünkü bugün Ermenistan çok stratejik bir bölgeyi iÅŸgal etmektedir. Ermenistan, Türkiye'nin Orta Asya'ya ulaşımını kısaltabilecek stratejik bir bölgededir. Bu ülkenin orayı bir engel vazifesi görmesi bazı güçler tarafından istenmektedir. Bu sebeple de 1915'ten beri bu oyun oynanmaktadır. Bu düÅŸmanlığı körükleyen özellikle diaspora Ermenileridir, çünkü bunlar bahsettiÄŸim güçlerin aleti olmaktadır. Dolayısıyla, böyle bir heykelin dikilmesi iki ülkenin zararına ama baÅŸka güçlerin faydasına olacaktır."

Bu düÅŸmanlık oyunundan en büyük zararı Ermenistan'ın gördüÄŸünü ve aslında iki ülke arasındaki dostluktan en çok Ermenistan'ın kar  saÄŸlayacağını kaydeden Kara, "Çünkü orası da ticaret yolu üzerinde uluslararası bir köprü vazifesi görecek, ekonomisi güçlenecektir. Oysa hepimizin bildiÄŸi gibi ekonomik olarak da çok zayıf bir durumda." diye konuÅŸtu. 

Kara, dostlukları pekiÅŸmesine karşın 1900'lerin başına gelindiÄŸinde iki ülke halkı arasına ekilen nifak tohumlarının hala devam ettiÄŸini belirterek, "Bunun en açık örneÄŸi de bu heykeldir." dedi.

Kaynak: AA