Sosyal Medya

Özel / Analiz Haber

Zayıf Halka Türkiye

27-08-2019 08:15

İbrahim Kahveci, bugünkü köşe yazısında, son dönemde gece yaşanan döviz kurundaki kısa süreli çok dalgalanmanın ülke ekonomisindeki etkisini kaleme aldı.


Dün gece öncü mü yoksa artçı mı bilemediÄŸimiz bir ekonomik deprem yaÅŸadık. Gece saatleri olduÄŸundan pek fazla hissedilmedi. Ama önemsizleÅŸmesinin asıl nedeni sabah piyasalar açıldığında aşırılığın çoktan gitmiÅŸ olmasıydı.
 
GeliÅŸmelere bakıldığında yine Japon ev kadınlarının başımıza çorap ördüÄŸünü söyleyebiliriz. Bu ev kadınlarının Türkiye ilgisi hiç yabancı deÄŸil. Gece piyasalar çok sığ iken TL dolar karşısında 6,37’ye kadar deÄŸer kaybediyor. Sonra piyasalar derinleÅŸince dolar/TL paritesi 5,80’lerde denge saÄŸlıyor.
 
EÄŸer “ekonomide sorun yok, müjdeler geliyor ve gelmeye devam edecek” mantığı ile bakıyorsanız gerçekten hiç ama hiç sorun yok. Mesela mevsim etkilerden arındırılmış iÅŸsizlik oranı yüzde 14,0 ila 2009 büyük küresel krizin bile üzerine çıkmış ama siz sorun yok diyorsanız sorun yoktur.
 
Kur gece çıkmış ama sabah inmiÅŸ ise yine sorun yoktur. Ä°yi ama bu kadar mı? Yani hiç ders almayacak mıyız?
 
Bir de sorun tarafından bakalım.
 
Çin ile ABD arasında bir ticari savaÅŸ var. Bu savaÅŸ dünya ekonomisinde duraÄŸanlığa yol açıyor. ABD merkez bankası FED bu yıl faiz artırımlarından faiz indirimlerine geçti.
 
Dünya adeta tetikte yeni bir kriz dalgası bekliyor. Borçlanarak büyüme modelinin bittiÄŸini herkes biliyor aslında. 80’lerdeki “arz iktisadı” dönemi miadını doldurdu.
 
Gelir dağılımındaki bozukluk  yeniden diktatör liderler yaratmaya baÅŸladı. Herkes bir arayışta ama çözüm gözükmüyor.
 
Bir gün oradan, bir baÅŸka gün buradan patlamalar yaÅŸanıyor. Åžimdilik hemen onarımlarla bu patlaklar kapatılıyor ama nereye kadar.
 
Velhasıl sürekli bir sarsıntı halinde yaşıyoruz.
 
Bu dönemlerde yaÅŸanan borsa yükseliÅŸlerini “tükeniÅŸ rallisi” olarak görebiliriz.
 
Bizi ilgilendiren ise ÅŸu: Her sarsıntıda en fazla sallanan ülkeler arasına girdik. Dünya 3 sallanıyor, biz 5. Dünya 5 sallanıyor, biz 7... Dün geceki sallantının bize söylediÄŸi aslında buydu. Tedbirinizi alın, ilk büyük sallantıda hemen siz yıkılmayın diyor piyasa.
 
Aslında bu bizim için bir ÅŸans olabilir. Öncü sallantılar nedeniyle saÄŸlam önlemler alabiliriz. Bu sayede büyük sallantıdan daha az hasarla çıkabiliriz. Tabii nereden baktığımıza baÄŸlı.
 
Hain dış güçler diye bakarsak, meydanlarda milleti kandırmanın ötesinde bir ÅŸey yapamayız. Yok iÅŸi ciddiye alırsak çok ama çok önemli fırsatları kullanabiliriz.
 
Venezuela, Arjantin ve Ä°ran... Sonra Türkiye.
 
Åžu an emsal ülkeler olarak sınıfımız buraya indi. Bir zamanlar Brezilya, G. Afrika, Rusya ile kıyaslanıyorduk.
 
G. Afrika parası RAND 2016 başında dolar karşısında 17,0’ye kadar deÄŸer kaybetmiÅŸti. Åžimdi 15,20’de.
 
Brezilya parası REAL 2016 başında dolar karşısında 4,15’e kadar deÄŸer kaybetmiÅŸti. Åžimdi 4,11’de.
 
Rusya parası RUBLE 2016 başında dolar karşısında 83,0’e kadar deÄŸer kaybetmiÅŸti. Åžimdi 66,0’da.
 
Türkiye parası LÄ°RA ise 2016 başında dolar karşısında 3,07’ye kadar deÄŸer kaybetmiÅŸti. Åžimdi 5,80’de.
 
Mesele sadece para birimi deÄŸil elbette. Ä°stihdam ve iÅŸsizlik oranlarından alın, enflasyon ve faizlere kadar bir çok farklılık içerisindeyiz. Sınıfımız artık çöküÅŸ ülkelerine benziyor.
 
Dün gece yaÅŸanan sarsıntı bize bir kez daha yeni bir dalgalanma iÅŸareti verdi. Doların 5,75’den 5,45’e düÅŸmesini düÄŸün bayram karşılayan ağızlar birden sustu. Oysa temelde sorunlar çözülmedikçe dolar ha çıkmış, ha düÅŸmüÅŸ ne fark eder.
 
***
 
Velhasıl zayıf halkayız.
 
Bir an önce yönümüzü ve programımızı oluÅŸturmamız gerekiyor.
 
Aksi halde aÄŸzımızı açıp Çin’den, Rusya’dan para gelecek diye bekler dururuz.
 
Ama bu bekleyiÅŸte kaybettiÄŸimiz deÄŸerlerimizi yıllar geçse de telafi edemeyiz bilesiniz.
 
KARAR milletin.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.