Sosyal Medya

Semavi Eyice'nin kaleminden Âbide-i Hürriyet'in hikayesi

17-08-2019 13:58

Âbide-i Hürriyet, Kâğıthane vadisine hâkim bir tepenin üstünde inşa edilmiştir. Bu sebeple, bulunduğu yer önceleri Hürriyet-i Ebediye, günümüzde ise kısaca Hürriyet Tepesi olarak adlandırılmıştır. İttihat ve Terakkî Cemiyeti tarafından, Otuzbir Mart Vak‘ası ile II. Meşrutiyet’in gerçekleşmesi sırasındaki çarpışmalarda ölenlerin hâtıralarını canlı tutmak maksadıyla anıt-mezar olarak yaptırılmıştır. 1909 yılı Nisanında açılan proje yarışmasını Mimar Muzaffer Bey kazanmış ve âbide onun nezaretinde yapılmıştır. 14 Haziran 1913’te arabasında öldürülen Mahmud Şevket Paşa da bu anıtın yanında Mimar Kemâleddin Bey’in inşa ettiği bir açık türbeye gömülmüştür. 15 Mart 1921’de Berlin’de bir Ermeni tarafından vurularak öldürülen Talat Paşa’nın Tempelhof Müslüman Mezarlığı’ndaki kemikleri de 25 Şubat 1943’te İstanbul’a getirilerek büyük bir törenle Hürriyet Âbidesi yanındaki bir kabre gömülmüştür.



Osmanlı devri Türk sanatının son döneminde ortaya çıkan neo-klasik üslûbun örneklerinden olduÄŸu gibi, Türk medeniyet tarihinde ilk hâtıra âbidelerinden biri olan Âbide-i Hürriyet tamamen mermerden inÅŸa edilmiÅŸtir. GeniÅŸ ve merdivenli bir setin üstünde altı köÅŸeli bir kaide bulunmaktadır. Bu kaidenin üç cephesine ölenlerin adları yazılmış, bir cepheye Sultan Mehmed’in tuÄŸrası, diÄŸer yüzlere “Târîh-i Ä°stirdâd-ı Hürriyyet, 10 Temmuz 1324” ve “Timsâl-i MeÅŸrûtiyyet, 11 Temmuz 1325” yazıları hakkedilmiÅŸtir. Kaidenin üstünde yükselen esas anıt bir top namlusu biçiminde olup eteÄŸinde ordu ve donanmayı temsil eden alâmetler bronz plaka üzerine iÅŸlenmiÅŸtir. 
 
Anıtın doÄŸu tarafında yine mermerden Türk neo-klasiÄŸi üslûbunda tezyinat ile bezenmiÅŸ bronz kanatlı bir kapıdan alttaki üçgen biçimindeki bir türbe odasına inilmektedir. Kapı üstünde “Makbere-i Åžühedâ-yı Hürriyyet” yazısı olduÄŸuna göre, burası eski Türk türbelerinin üst katlarındaki namazgâh mekânı gibi düÅŸünülmüÅŸtür. Ä°çerideki üç kalın pâye, üstteki anıtın temelidir. Bunların ortasında küçük bir kubbe ve üçgenin sol köÅŸesinde bir mihrap vardır. Duvarlar ve pâyelerde mermer üzerine iÅŸlenmiÅŸ âyetler görülür. Bu yazılar Muzıka-yi Hümâyun imamı Hasan Sabri Efendi’nin hattıdır. 
 
Âbidenin yapılması münasebetiyle altın ve gümüÅŸ olmak üzere, bir yüzünde Sultan Mehmed ReÅŸad’ın tuÄŸrası ile âbidenin resmi, diÄŸer yüzünde “Târîh-i Ä°stirdâd-ı Hürriyyet, 10 Temmuz 1324” ve “Timsâl-i MeÅŸrûtiyyet, 11 Temmuz 1325” yazıları bulunan madalyalar bastırılmıştır. 
 
Ä°slam Ansiklopedisi

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.