Sosyal Medya

Özel / Analiz Haber

Turan Kışlakçı'nın kaleminden: Bu coğrafyanın nişanesi

06-08-2019 10:04

Hayya ale’salah, Hayya alel-felah. As-salatu hayrun mine’n nevm. Allahu Ekber.La ilahe illallah.. Şafağın ilk ışıklarında, cami minarelerinden yükselerek Müslümanları beş vakit namazın ilkini kılmaya çağıran sabah ezanı okunuyordu.



Bu ezan ilk önce Ä°slam dünyanın baÅŸlangıç yeri olan Baharat Adaları ve Mindanao’da okunmaya baÅŸlar. Bir müddet sonra Açe, Cava, Sumatra, Patani, Borneo ve Siyam gibi Malay yarımadasında okunur. Oradan sonra KaÅŸgar daÄŸlarında, Seylan adasında, Bengal’de, Haydarabad’da ezan sesleri yükselmeye baÅŸlar.
 
Xi’an, Turfan, Pencap, Sind, Fergana vadisi, Buhara, Semerkand, HindukuÅŸ daÄŸları, Horasan, Herat, Tus, Belh, Merv, Curcan, Huzistan, Taberistan, Nisabur ve Kafkaslar üzerindeki Ä°pek Yolu vahaları yoluyla Hamedan, Ä°sfahan ve Tahran’a ulaşırdı. Sonra alacakaranlıkta BaÄŸdat’ın, Kufe’nin, Basra’nın, Hıms’ın, Åžam’ın, Sana’nın, Kahire’nin ve Ä°stanbul’un ihtiÅŸamlı camilerinden yükselirdi yanık sesler.
 
Medine’de, Mekke’de ve Kudüs’te Bilal’in ilk günkü sedasıyla ezanlar okunurdu. Mısır’ın el-Ezher camiinden yükselen ezan sesi ise, Tunus’un Zeytunesine ve Fas’ın Kayravan’ı üzerinden Mali’nin Timbuktu kentindeki kerpiçten yapılmış büyük camiye ulaşırdı. Buradan Sahra’ya ve Senegal Irmağı boyunca Atlantik’e uzanan ticaret merkezlerine kadar yayılırdı. Avrupa’da Tuna Nehri boyunca yankılanan ezan sesi de Üsküp, PiriÅŸtine, Saraybosna, Mostar, Filibe’den Sicilya ve Malta adasına, oradan da taa? Kurtuba’ya kadar yankı bulurdu.
 
Ezanın akabinde Mindano’dan Timbukta’ya tüm Müslümanlar ezan sesiyle tek sıra halinde saf saf bir yöne yani kıbleye yöneliyorlardı. Namaz sonrası güneÅŸ boy gösterip dünyayı aydınlatmaya baÅŸlayınca onlarda Allah’ın arzına yayılıyorlardı.
 
Ä°ÅŸte, bir zamanlar ezan sesinin yükseldiÄŸi bu coÄŸrafyaya "Ä°slam âlemi" deniyordu. Bugün zikrettiÄŸimiz bölgelerin birçoÄŸunda ezan sesi yankılanmasa da, o diyarın gayri Müslimleri dahi hâlâ kulaklarında çınlayan nidanın gerçek sahiplerini aramaktadır. Ä°slam uleması eskiden Ä°slam coÄŸrafyasını tanımlarken "ezan" ile tanımlarlardı. Yani ezan sesinin yükseldiÄŸi her yer Ä°slam dünyasının bir parçasıdır. Milli Åžairimiz Mehmet Akif Ersoy ÅŸu beyitleri ile buna ne güzel iÅŸaret etmiÅŸtir:
 
Åžu ezanlarki ÅŸahadetleri dinin temeli
 
Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli.

Etiketler :

1 Yorum

  1. Sedat Akyüz

    Ağustos 07, 2019 Çarşamba 21:43

    Bu Ezanlar ki şahadetleri dinin temeli Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli olacak

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.