Sudan'da Komünistler ve silahlı gruplar, anlaşmayı reddetti!

Sudan'da yönetimi elinde bulunduran Askeri GeçiÅŸ Konseyi (AGK) ile Özgürlük ve DeÄŸiÅŸim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) arasında uzun müzakerelerin ardından varılan anlaÅŸma, Arap ülkeleri ve uluslararası toplum tarafından memnuniyetle karşılanırken, ÖDBG içindeki bir takım siyasi güçler, imzaların atılmasından birkaç saat sonra ‘Sudanlıların özlemlerini karşılamadığı' ÅŸeklinde bir açıklama ile anlaÅŸmaya karşı çıktılar.

Sudan Komünist Partisi, ÖDBG ile AGK arasında imzalanan anlaÅŸmayı devrimin hedeflerinden uzak ve askeri yönetimin devamı niteliÄŸinde olduÄŸu gerekçesiyle reddederken, devrimin hedeflerine ulaşılıncaya kadar barışçıl halk protestolarına devam etme ve tam bir demokratik sivil yönetim için çalışma sözü verdi.

Parti tarafından yapılan açıklamada, “ÖDBG'nin aynı çatı altındaki diÄŸer güçleri dikkate almadan AGK ile anlaÅŸma imzalaması yanlıştır” ifadeleri yer aldı. AnlaÅŸmanın ‘kafa karıştırıcı' ve ‘çeliÅŸkili' olarak nitelendirildiÄŸi açıklamada, ayrıca “Bu anlaÅŸma, krizi ve Sudan halkının isyan ettiÄŸi eski rejimin politikalarını yeniden üreten yumuÅŸak geçiÅŸ projesinin bir parçasıdır” denildi.

AnlaÅŸmanın, ‘devletin eklemlerinin askeri hegemonya altında kalmasını' saÄŸladığı belirtilen açıklamada, bunun Yasama Meclisi'nin oluÅŸturulmasını öngören önceki anlaÅŸmalara aykırı bir anlaÅŸma olduÄŸu vurgulandı.

Açıklamada, anlaÅŸmaya göre yönetimin ilk 21 ay AGK'nin kontrolünde kalması, savunma ve içiÅŸleri bakanlarını ataması ve baÅŸbakan atamada danışmanlık yapmasının, ‘Bakanlar Kurulu ve Yasama Meclisi'nin hakkına el koyması' anlamına geleceÄŸi belirtildi.

ÖDBG liderlerinden Arap Sosyalist Baas Partisi Genel BaÅŸkanı Ali er-Rih es-Senhuri, dün, Åžarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, AGK ile ÖDBG arasında imzalanan anlaÅŸmanın Sudan halkının isteklerini karşılamasa da yeni anayasanın tamamlanması için gerekli ‘ileri bir adım' olduÄŸunu söyledi. 

AGK'nın anayasa beyanı üzerinde uzlaşıya varılmadan önce ‘siyasi anlaÅŸmanın imzalanması' konusundaki ısrarını sorgulayan Senhuri, bunu ‘yurtdışına mesaj' gönderme giriÅŸimi olarak nitelendirerek, müzakerelerin AGK'ye uygulanabilecek yaptırımları engellemek amacıyla olumlu yönde bir hareket olarak anlaşılmasının istendiÄŸini söyledi. Senhuri, ÖDBG'nin anlaÅŸmayı ve anayasa beyanını aynı anda imzalamak istediÄŸini de sözlerine ekledi.

Bugün, AGK ve ÖDBG arasında yapılacak olan müzakerelerde tartışmalı konuların ele alınacağını söyleyen Senhuri, Yasama Meclisi sorunu çözülmeden anlaÅŸmanın imzalanmasının, sorunun 3 ay daha devam edeceÄŸi anlamına geldiÄŸini belirterek, “GeçiÅŸ döneminin sonuna kadar müzakere etmeye devam edeceÄŸiz” dedi.

AGK'nin Yasama Meclisi'ni iptal etmek veya askıya almak gibi bir takım niyetleri olduÄŸunu düÅŸünen Senhuri, “Böylece yasama yetkileri, kabul edemeyeceÄŸimiz bir ÅŸekilde AGK'ye devredilmiÅŸ olacak” diye konuÅŸtu. Senhuri bu durumun AGK'yi bir cumhurbaÅŸkanlığı konseyine dönüÅŸtüreceÄŸini kaydetti.

Yönetimin 21 ay boyunca askeri cuntada olmasını eleÅŸtiren Senhuri, bu durumun halkın egemenliÄŸinin yanı sıra devrimin amaçlarını ve taleplerini de ihlal ettiÄŸini belirtti. Ancak Senhuri, anlaÅŸmanın avantajlarından birinin, halk kitlelerinin ve iktidardaki siyasi güçlerin, yönetime katılımının saÄŸlanması ve atılacak yeni adımlar olduÄŸunu söyledi. “Mevcut güç dengesiyle, tam bir sivil otoriteye geçilmeliydi” diyen Senhuri, bunun ordu ve güvenliÄŸin sivil otoriteye tabi olmasını isteyen dış güçlerin talebi olduÄŸunun da altını çizdi.

“ANLAÅžMA, TAM BÄ°R UZLAÅžIYA
VARILDIÄžI ANLAMINA GELMÄ°YOR”

Öte yandan Sudan Ulusal Kongre Partisi Genel BaÅŸkan Yardımcısı Mestur Ahmed Muhammed, anlaÅŸmanın imzalanmasının önemli bir adım olduÄŸunu, ancak tam bir uzlaşıya varıldığı anlamına gelmediÄŸini söyledi. Ä°ki taraf arasında ilerleyen günlerde görüÅŸülecek farklı meseleler olduÄŸunu belirten Muhammed, anlaÅŸmanın imzalanmasının müzakerelerin durması veya durdurulması durumunda AGK'nin yapılan anlaÅŸmalardan çekilmemesi için önemli olduÄŸunu vurguladı. Siyasi anlaÅŸma ve anayasa beyanının birbirini tamamladığını belirten Muhammed, iki taraf arasındaki Yasama Meclisi'ne iliÅŸkin anlaÅŸmazlığın halen devam ettiÄŸini belirterek, “AGK, yeni bir durumun ortaya çıktığı gerekçesiyle tartışmayı açmakta ÖDBG güçleri ise daha önce kararlaÅŸtırılan anlaÅŸmalara baÄŸlı kalmakta ısrar ediyor” ifadelerini kullandı.

Yasama Meclisi'nin oluÅŸumunun üç ay ertelenmesini ‘önemli bir eksiklik' olarak nitelendiren Muhammed, “EÄŸer bu konuda uzlaşıya varılmaz ve net bir ÅŸekilde çözülmezse, ÖDBG geçiÅŸ döneminde büyük bir sorunla karşı karşıya kalacaktır” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

‘Anayasa beyanı' anlaÅŸmasının kolay olmadığına iÅŸaret eden Muhammed, “Çünkü ÖDBG anlaÅŸmaya varmak için birçok taviz verdi. Ancak AGK da gerekli iradeye sahip deÄŸil. Bu nedenle tartışmalı konular ve çözümlerde aksamalar yaÅŸanacaktır” dedi.

DiÄŸer yandan Sudan Devrimci Cephesi, ÖDBG ile AGK arasındaki anlaÅŸmaya iliÅŸkin kaygılarını dile getirdi.

Cibril Ä°brahim liderliÄŸindeki Devrimci Cephe bu anlaÅŸmaya taraf olmadığını vurguladı. AGK dahil olmak üzere bir barış anlaÅŸması imzalamak için doÄŸrudan müzakerelere girme konusunda tüm seçeneklere açık olduklarını vurgulayan hareket, Addis Ababa toplantıları dahil Devrimci Cephe'nin vizyonu desteklenmeden yapılan anlaÅŸmaya iliÅŸkin hayal kırıklığını dile getirdi.

“DEVRÄ°MCÄ° CEPHE'NÄ°N ENDÄ°ÅžELERÄ° VAR”

Åžarku'l Avsat'a konuÅŸan Devrimci Cephe Sözcüsü Dr. Muhammed Zekeriya, “Darfur'daki silahlı hareketlerin çatısı altında toplandığı Devrimci Cephe'nin dün, Hartum'da ÖDBG ile AGK arasında imzalanan anlaÅŸmaya dair endiÅŸeleri var” dedi.

Zekeriya, “Bu anlaÅŸmada deÄŸiliz ve bizi ilgilendirmiyor. GeçtiÄŸimiz günlerde Addis Ababa'da varılan uzlaşılara raÄŸmen ÖDBG'nin bu anlaÅŸmayı imzalamasını beklemiyorduk. Ancak halen onlarla görüÅŸüyoruz. AnlaÅŸmadaki pozisyonumuzu ve Devrimci Cephe tarafından atılacak adımları sonlandıracağız” ifadelerini kullandı.

Etiyopya'nın baÅŸkenti Addis Ababa, geçtiÄŸimiz günlerde ÖDBG ile 2003'ten beri Darfur'da hükümet güçleriyle savaÅŸ halinde olan Sudan Özgürlük Hareketi (SLM) ve Adalet ve EÅŸitlik Hareketi (JEM) ile Sudan Halk Özgürlük Hareketi-Kuzey (SPLM-N) yanı sıra ayrılmadan önce Sudan'ın güneyinde SLM'nin yanında yer alan Sudanlı savaÅŸçılardan oluÅŸan Devrimci Cephe heyetleri arasındaki toplantılara ev sahipliÄŸi yapmıştı.

SUDANLI TARAFLAR ARASINDAKÄ°
ANLAÅžMAYA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N TEPKÄ°LER

Mısır CumhurbaÅŸkanı Abdulfettah Sisi, yeni bir yol açan anlaÅŸmanın imzalanmasından duyduÄŸu memnuniyeti dile getirdi. Sudan'daki tüm geliÅŸmeleri yakından takip ettiÄŸini vurgulayan Sisi, ülkesinin Sudan halkının yanında yer aldığını ve tercihlerini desteklediÄŸini belirtti. Sisi, ayrıca Sudan halkının ve devlet kurumlarının istikrarı ve güvenliÄŸinin saÄŸlanmasına yönelik inancının tam olduÄŸunu kaydetti.

Cidde'den Ä°slam Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı (Ä°Ä°T) Genel Sekreteri Dr. Yusuf bin Ahmed el-Useymin ise anlaÅŸmaya yönelik memnuniyetlerini dile getirerek, uluslararası topluma mevcut geçiÅŸ döneminde tüm tarafların barışı ve güvenliÄŸi sürdürebilmeleri için Sudan'a her türlü desteÄŸi vermeleri çağırısında bulundu. Dr. Useymin ayrıca arabuluculuk ve siyasi sürecin tamamlanmasına katkıda bulunan bölgesel ve uluslararası tarafların aktif rol üstlenmesinin yanı sıra Sudan'ın yaÅŸadığı krizden çıkması için destek vermesinin de önemini vurguladı.

Ä°Ä°T Genel Sekreteri, teÅŸkilatın, Sudan'daki güvenlik, istikrar ve kalkınmayı, yapılacak olan zirve ve bakanlık düzeyinde kabul edilen kararlar doÄŸrultusunda desteklemeye hazır olduÄŸunu da sözlerine ekledi.

DiÄŸer yandan Avrupa BirliÄŸi (AB) anlaÅŸmayı olumlu karşılarken, Ä°ngiltere hükümetinin OrtadoÄŸu ve Kuzey Afrika'daki Sözcüsü Alison King, yaptığı açıklamada, anlaÅŸma nedeniyle Sudan halkını tebrik etti. Hala yapılacak çok ÅŸey olduÄŸunun farkında olduklarını vurgulayan King, “Bu anlaÅŸma, taleplerini barışçıl yollarla savunan insanlar için sadece bir baÅŸlangıçtır. Ancak bu süreç birçok fedakarlığı da beraberinde getirmektedir. Yapılan bu büyük fedakarlıklar, Etiyopyalı elçinin gözyaÅŸlarında açıkça görülüyordu” diye konuÅŸtu.

SUDAN ANLAÅžMASI YENÄ°
BÄ°R KRÄ°ZLE KARÅžI KARÅžIYA

Öte yandan Sudan'da ÇarÅŸamba günü (dün) imzalanan siyasi anlaÅŸma, her ne kadar 11 Nisan 2019'da Ömer el-BeÅŸir'in devrilmesiyle baÅŸlayan Askeri GeçiÅŸ Konseyi (AGK) ile Özgürlük ve DeÄŸiÅŸim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) arasındaki siyasi krize bir son vermiÅŸ olsa da, muhaliflerden ve diÄŸer siyasi güçlerden gelen eleÅŸtirilerle karşı karşıya kaldı. Bu durum ÖDBG bileÅŸenleri arasında yeni bir krizin patlak vermesine yol açabilir.

ZAYIF NOKTALAR

ÖDBG içerisindeki temel bileÅŸenlerden biri olan Sudan Komünist Partisi Merkez Komitesi üyelerinden biri Independent Arabia'dan Ä°smail Muhammed Ali'ye verdiÄŸi demeçte, siyasi bildirinin birtakım zayıf noktalarının bulunduÄŸunu ve bu noktaların ÖDBG koalisyonu bileÅŸenleri arasında mutabık olunan ÅŸeylere aykırı olduÄŸunu dile getirdi. Ayrıca savunma ve içiÅŸleri bakanları dışında kabinenin oluÅŸumunda özgürlük ve deÄŸiÅŸim koalisyonuna ait bakanlıklara deÄŸinilmediÄŸini ifade ederek, belgede yasama meclisindeki temsil oranı konusunda üzerinde uzlaşılan hususlara atıfta bulunulmadığını söyledi. Bunun yanı sıra herkesin kabul ettiÄŸi anayasa konferansının düzenlenmesine iliÅŸkin herhangi bir ÅŸeye yer verilmediÄŸini belirten üye, Ä°slami Cephe'nin 30 Haziran 1989'da gerçekleÅŸtirdiÄŸi darbeden bu yana yaÅŸanan hukuksuzluklara iliÅŸkin yapılacak soruÅŸturmalardan bahsedilmediÄŸini söyledi.

Aynı zamanda müzakere kurulu içerisinde bulunan parti üyesi, demokrasi meselesinin kamu yaÅŸamının temelini teÅŸkil ettiÄŸinin belge dâhilinde ihmal edildiÄŸini kaydederek, geçiÅŸ dönemindeki görevlere atıfta bulunulmadığını belirtti. Ayrıca parti tarafından belgeye iliÅŸkin ayrıntılı bir açıklama yapılmayacağını dile getirerek, belgeye iliÅŸkin kararın uygun bir zamanda alınacağını söyledi.