Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı: Her gün yeni bir darbe girişimini önlüyoruz

Sudan Askeri GeçiÅŸ Konseyi (AGK) BaÅŸkanı Abdulfettah el-Burhan, hükümeti devirmek amacıyla bir dizi darbe giriÅŸiminde bulunulduÄŸunu ve son darbe giriÅŸiminin ise dün engellediÄŸini açıkladı.

Darbecilerin tutuklandıklarını ve haklarında soruÅŸturmaların baÅŸlatıldığını dile getiren el-Burhan, söz konusu kiÅŸilerin isimlerini vermedi.

Abdulfettah el-Burhan, Åžarku'l Avsat'a verdiÄŸi özel röportaj sırasında, Özgürlük ve DeÄŸiÅŸim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ile imzalamış oldukları anlaÅŸmayı sabote etmek isteyen birtakım kimselerin bulunduÄŸunu ve bu kiÅŸilerin Sudan'ın yararına olabilecek her türlü ÅŸeyi engellemeye çalıştıklarını ifade etti.

GeçiÅŸ dönemi sırasında ÖDBG ile gerçek bir ortaklık kurmak için ciddiyetle çalışma taahhüdünde bulunan el-Burhan, askeri konseyin geçiÅŸ döneminin ardından herhangi bir siyasi rol alma arzusunun bulunmadığını vurguladı.

Öte yandan ordu genel komutanlığı önünde gerçekleÅŸtirilen oturma eylemlerinde yaÅŸanan kanlı hadiseler hakkında da konuÅŸan el-Burhan, AGK'nın herhangi bir üyesi tarafından herhangi bir emrin verilmediÄŸini teyit ederek, “Bazı güçler yoldan saparak oturma eyleminin gerçekleÅŸtirildiÄŸi alana girmiÅŸ olabilir” dedi. 

Yemen'de meÅŸruiyeti yeniden saÄŸlamak için faaliyet gösteren kuvvetler içerisindeki Sudan güçlerinin geri çekilmeyeceÄŸini yineleyen el-Burhan, “Tehdit devam ettiÄŸi sürece kalmaya devam edeceÄŸiz. Dahil olmamızı gerektiren sebepler hala olduÄŸu yerde duruyor. Bu güçlerin geri çekilmesine iliÅŸkin herhangi düÅŸüncenin olacağını sanmıyorum” ifadelerini kullandı.

AGK BaÅŸkanı Abdulfettah el-Burhan ile gerçekleÅŸtirilen röportajın metni:

11 Nisan gecesi neler yaÅŸandı? Bize Devlet BaÅŸkanı Ömer el-BeÅŸir'in devrilmesinin hemen öncesindeki saatlerden bahseder misiniz?

11 Nisan gecesi toplanan askeri liderlik, ülkenin içerisinde bulunduÄŸu ekonomik sıkıntıyı ve bir bütün olarak siyasi arenayı kaplayan sis ve karanlığı göz önünde bulundurarak yönetime son vermeye karar verdi. Askeri liderlik, halkın taleplerinde ve sloganlarında kendini gösteren deÄŸiÅŸim çaÄŸrısıyla birlikte ülkenin parlak bir geleceÄŸe doÄŸru yol almasının önünü açmak istedi. Böylece kan dökülmeksizin duruma bir son verilmesi yönünde karar alındı. Kararı BeÅŸir'e ilettim ve kabul etti.

Beşir'in istifasını bildirirken zorluklarla karşılaştınız mı?

Bu konuda herhangi bir zorluk yaşamadık.

Bu saatlerde yaşananlara ilişkin dolaşan birtakım rivayetler var. Bunların aslı var mı?

Asıl olan, askeri liderliÄŸin deÄŸiÅŸimin kaçınılmazlığına karar verdiÄŸi ve benim, eski devlet baÅŸkanını bu konuda bilgilendirmem için görevlendirilmemdir. Gittim ve ona "askeri liderliÄŸin, kitlelerin isteklerine yanıt olarak ülkenin güvenliÄŸi ve birliÄŸi ile birlikte vatandaÅŸların hayatlarını korumak için yönetimine son verme kararı aldığını" söyledim. Halk bu rejimin daha fazla iktidarda kalmasını istemiyordu.

Beşir bu kararı nasıl kabul etti?

Kararı itiraz etmeden kabul etti. Bunun askeri liderliÄŸin vizyonu olduÄŸu sürece herhangi bir itirazının olmayacağını söyledi.

Askeri konsey, ordu genel komutanlığı önünde gerçekleÅŸtirilen oturma eylemine nasıl bakıyor?

DeÄŸiÅŸimin oturma eylemini gerçekleÅŸtiren kimselerin talepleriyle birlikte baÅŸladığını ve yine onların arzularının üzerine bina edildiÄŸini düÅŸünüyorum. Biz, eski Devlet BaÅŸkanı Abdurrahman Sivar ez-Zeheb dönemindeki tecrübeye dayanarak herhangi bir katılım söz konusu olmaksızın geçiÅŸ döneminde askeri bir idarenin ülkeyi yönetmesini umuyorduk. Barış ve güvenliÄŸin saÄŸlanacağı, Sudan'ın toparlanacağı ve herkesin katılacağı seçimlerin yapılacağı kısa bir geçiÅŸ dönemi istiyorduk.

Bu dönemde müzakereler baÅŸladı ve bir anlaÅŸmaya vardınız. Sonrasında anlaÅŸmayı iptal ettiniz ve iÅŸler sarpa sardı…

ÖDBG ile birlikte her zaman bir anlaÅŸmaya ulaşılmamızı engellemek isteyen tarafların bulunduÄŸunu düÅŸünüyorduk. AnlaÅŸmaya ne kadar yaklaşırsak irademiz haricinde bir dizi olay yaÅŸanıyor ve anlaÅŸma bozuluyordu. Hala imzaladığımız anlaÅŸmayı sabote etmek isteyen birtakım kimselerin bulunduÄŸunu ve bu kiÅŸilerin Sudan'ın yararına olabilecek her türlü ÅŸeyi engellemeye çalıştıklarını düÅŸünüyorum.

BahsettiÄŸiniz bu kiÅŸiler kimler?

Müzakereleri kimin engellemeye çalıştığına ve gerek ülke rönesansının önüne gerekse de gençlerin hayallerinin önüne engel koymaya çalışanların tespit edilmesine iliÅŸkin soruÅŸturmalar devam ediyor.

Oturma eyleminin dağıtılması operasyonu bir dönüm noktasıydı ve neredeyse devrimi sonlandıracaktı. Böyle bir olay neden yaÅŸandı?

Aslında askeri güçlerin oturma eylemi alanına giriÅŸine iliÅŸkin en düÅŸük düzeyde bir planlama bile söz konusu deÄŸildi. Bütün plan Kolombiya bölgesinin boÅŸaltılmasıydı. Güvenlik hizmetler, yargı ve savcılık bunu iyi biliyor. Tüm planlama, iÅŸlenen cinayetler de dahil olmak üzere yasadışı eylemlerin yapıldığı tehlikeli Kolombiya bölgesiyle ilgiliydi. Bazı güçler yoldan saparak oturma eyleminin gerçekleÅŸtirildiÄŸi alana girmiÅŸ olabilir ya da bazı durumlar yaÅŸanmış olabilir. Fakat asla oturma eyleminin dağıtılmasına iliÅŸkin herhangi bir plan söz konusu olmadı ve herhangi bir askeri konsey üyesi tarafından bu yönde bir emir verilmedi.

Öyleyse neden askeri güçler, oturma eylemi alanına giren kuvvetlere müdahale etmedi?

Hiç kimse birliklerin bölgeye girmesini beklemiyordu. Olay birkaç dakika içerisinde patlak verdi. Medyada duyduÄŸumuz veya okuduÄŸumuz yaralanmalar karşısında ÅŸaşırdık. Sudan Doktorları Merkez Komitesi saha kliniÄŸinde 3 ölü bulunduÄŸuna dair bir açıklama yaptı. Geri kalanlar Hartum veya Sudan'ın farklı bölgelerinde öldürülmüÅŸ olabilirler. Oturma eylemi alanına giren kuvvetlere iliÅŸkin soruÅŸturmalar devam ediyor. Bu kuvvetlerin bölgeye girmesinden sorumlu olan kimseler açığa çıkarılacaktır.Oturma eyleminin dağıtılması sırasında yaÅŸananlara iliÅŸkin bir soruÅŸturma komitesi kurdunuz. Bununla birlikte bağımsız bir soruÅŸturma komisyonun kurulması konusunda uzlaÅŸtınız. SoruÅŸturmalar hangisi tarafından sürdürülecek?
Askeri konsey tarafından kurulan komite soruÅŸturmalarını tamamladı. BaÅŸsavcı, bu komitenin diÄŸerine dahil edilmesini talep etti. Ancak askeri konsey tarafından oluÅŸturulan komitenin raporları hazır. 

Askeri konsey tarafından kurulan komite hangi neticelere ulaştı?

Oturma eylemi alanına giren birtakım kuvvetlerin bulunduğunu, bu kuvvetlerin yaşananlardan sorumlu olduklarını ve bunların kim olduklarını tespit etti.

Olaylara karışan birtakım kuvvetlerin olduÄŸunu ve bunların tutuklandığını söylediniz. Neden ÅŸimdiye kadar kim olduklarını açıklamadınız?

Kalan soruşturmaların tamamlanmasını bekliyoruz.

BahsettiÄŸiniz bu kiÅŸilerin eski rejimin güçleriyle bir ilgisi var mı?

Henüz deÄŸil. Açıklandıkları zaman herkes bu kiÅŸilerin hangi tarafa baÄŸlı olduklarını bilecek.

Birçok kiÅŸi, askeri konseyin eski rejimin sembol isimlerinden hesap sorulmasını geciktirdiÄŸini, bu kiÅŸilerden birçoÄŸunun hâlâ serbest olduÄŸunu ve bazılarının ülke dışına kaçma imkanı bulduÄŸunu söylüyor.

Askeri konseyi konseyin yargılamaları geciktirdiÄŸi gibi durum söz konusu deÄŸil. Nitekim askeri konsey yargılamada bulunacak organ deÄŸil. SoruÅŸturmaları ve kovuÅŸturmaları baÅŸlatan kimseler savcılardır. Bu durum, eski baÅŸsavcıyı görevden almamızın sebeplerinden biridir. Çünkü tutukluları yargılanmaları için mahkemeye sevk etmekte geç kaldı. Herhangi bir itham olmaksızın bu kiÅŸilerin hapishanelerde durması iyi bir ÅŸey deÄŸil. Savcılığın, gözaltında tutmamızı gerektiren suçları araÅŸtırıp soruÅŸturmasını istiyoruz.

Güvenlik dosyası olmasına raÄŸmen milisler veya gölge taburları olarak isimlendirilen kimseler tutuklanmadı.

Kimse gölge taburlarının kim olduÄŸunu bilmiyor. Ancak hareketin baÅŸlangıcında, düzenli güvenlik organı çemberi dışındaki tüm silahlar toplandı ve depolandı. Bu taburlara ait olduÄŸu tespit edilen herkes tutuklandı. Gerek düzenli kuvvetlerden ve silahlı kuvvetlerden gerekse de durumu belirsiz olan bu kiÅŸiler arasından tutuklanan ve soruÅŸturulan kimseler var.

Bölge, Sudan'daki deÄŸiÅŸimde herhangi bir rol oynadı mı?

Bu deÄŸiÅŸim halk tarafından baÅŸlatılan ve bütünüyle Sudan'a özgü olan deÄŸiÅŸimidir. Herhangi bir dış müdahale söz konusu olmadı.

Bölgedeki gergin koÅŸulların ve çatışmaların deÄŸiÅŸime herhangi bir etkisi oldu mu?

Asla olmadı.

ÖDBG ile vardığınız anlaÅŸmanın ardından geçiÅŸ döneminin iki ortağı olarak aranızda güven var mı?

Birbirimize çok güveniyoruz. Hareketin baÅŸlangıcından bu yana ortaklık sözü verdik. Ama bazı ÅŸeyler oldu ve uzaklaÅŸtık. Fakat ÅŸimdi yine ortak çalışmalara baÅŸladık. Ülkeyi içerisinde bulunduÄŸu krizden çıkarmak için birbirimize ve ortaklığımıza güveniyoruz.  Ancak geçiÅŸ dönemi için tüm siyasi güçleri kucaklamamız gerekiyor. Büyük bir muhalefet yahut ayrılık söz konusu deÄŸil. Herkes mevcut aÅŸamada hemfikir. Bu aÅŸamanın, Sudan'ın geleceÄŸinin inÅŸa edildiÄŸi bir aÅŸama olması gerekiyor. Vatanın ıslahı ve çıkarı için çalıştığımız sürece aramızda herhangi bir anlaÅŸmazlık olmaz.

DiÄŸer siyasi güçler derken kimleri kast ediyorsunuz? Eski rejimin ortaklarını mı?

Ulusal Kongre Partisi'nden yahut devrildiÄŸi güne dek eski rejimin ortağı olarak kalmaya devam eden kimselerin geçiÅŸ dönemine katılamayacağı hususunda baÅŸlangıçtan beri bir uzlaşı var.

Egemenlik konseyi konusunda anlaÅŸtınız. Bu, bazı askeri konsey üyelerinin uzaklaÅŸtırılmasını gerektiriyor. Bu sorunu çözdünüz mü?

Konu henüz çözülmedi. Fakat askeri konseyin tüm yetkilileri, ülkenin içerisinde bulunduÄŸu krizden çıkması için tavizler vermeye hazır.

EGEMENLÄ°K KONSEYÄ°

Bu anlaşmanın ardından sizi egemenlik konseyi başkanı mı yoksa askeri konsey başkanı olarak mı adlandıracağız?

Egemenlik konseyi baÅŸkanının kim olacağı henüz belirlenmedi ve ayrıca askeri konseyden kimin aday gösterileceÄŸi konusunda henüz uzlaşılmadı.

Egemenlik konseyi başkan yardımcıları konusunda bir uzlaşıya vardınız mı?

Bu konuda da herhangi bir karar verilmiÅŸ deÄŸil. Fakat daha önce baÅŸkan yardımcılarının bir sivil ve bir de asker olması konusunda anlaşılmıştı.

Egemenlik konseyinin 11'inci üyesinin emekli bir asker olması konusunda ısrar ettiniz. Neden?

Ayrıca bir sivil kiÅŸinin kabul edilmesi askeri konsey tarafından verilen bir tavizdir. Bu talep ÖDBG'den geldi. Daha önce asker olmuÅŸ olsa da getireceÄŸimiz kiÅŸinin onlar için herhangi bir sorun teÅŸkil etmemesi gerekiyor. Çünkü konseydeki sivillerin sayısı artmış olacak. Ayrıca söz konusu kiÅŸinin hiçbir ÅŸekilde taraf tutmayacağına inanıyoruz.

Bu üye belirlendi mi?

Henüz belirlenmedi.

Egemenlik konseyine verilen yetkiler neler? Ä°lk üç ay boyunca yasama yetkisi kimde olacak?

GeçiÅŸ döneminde yasamanın sadece yürütmeye hasredilmesi gerekiyor. Daimi anayasa kapsamına dahil edilebilecek tüm yasaların ÅŸimdi tartışılması gerekmiyor. Düzenli kuvvetlerin statüsü, uluslararası sözleÅŸmeler, doÄŸal kaynaklar ve sınırlar gibi meselelerin deÄŸerlendirilmek üzere seçilen parlamentoya bırakılması gerekiyor.

Güvenlik güçlerinin sivil alanların dışında konuÅŸlandırılması, internet hizmetlerinin iade edilmesi ve kamu özgürlüklerinin temin edilmesi gibi taleplerin karşılanması hususunda neler yapıldı?

Basın özgürlüÄŸü herkese açık. Ancak istisnai durumlar ile karşı karşıya bulunuyoruz. Devam eden güvenlik tehditleri var. Bu tehditlerin sona ermesinin ardından internet hizmetleri verilmeye devam edilecek ve askeri güçler kışlalarına geri dönecek. Halihazırda konuÅŸlandırılan asker sayısında bir düÅŸüÅŸ söz konusu. Ancak hala anlaÅŸmayı baltalamak ve rejimi devirmek isteyen taraflar var. Sudan düÅŸmanlarının önünde tüm seçenekler mevcut.

DARBE GİRİŞİMLERİ

Birden fazla darbe giriÅŸiminde bulunulduÄŸunu ve bu kapsamda bazı kiÅŸilerin tutuklandığını söylediniz. Bu kiÅŸilere ne oldu?

Dün bile bir darbe giriÅŸimiyle karşı karşıya kaldık.

Askeri konseyi devirmeye çalışan taraflar kimler?

Mevcut araştırmaların ve soruşturmaların ardından ulaştığımızı bilgileri kamuoyuyla paylaşacağız.

Askeri konsey, silahlı hareketlerle müzakere etmek üzere konsey baÅŸkanı yardımcısının baÅŸkanlık ettiÄŸi bir komite oluÅŸturdu. AnlaÅŸmanın imzalanmasından sonra bu müzakerelerin akıbeti ne oldu?

Ä°lgili komite, askeri konsey ile müzakerelerde bulunmak isteyen silahlı hareketlerin talebi üzerine kuruldu. Bu dosyaların nasıl idare edileceÄŸine iliÅŸkin önceki deneyimlerden yola çıkarak harici gruplarla müzakerelerde bulunmak üzere bir barış komisyonu kuracağız. Bu adımların seçimeler hazırlık olarak atılması gerektiÄŸine inanıyoruz. Çünkü hükümetin, bağımsız kimselerden oluÅŸan bir hükümet olması gerekiyor, partizan bir hükümet deÄŸil.

SÄ°LAHLI HAREKET LÄ°DERLERÄ°NE AF YAKIN

Silahlı hareket liderleriyle tekrar nasıl geri dönebilir? Daha önce Yasir Arman ve arkadaÅŸlarını ülkeden çıkardınız…

Kendisiyle anlaşılan herhangi bir silahlı hareketin liderleri ülkeye geri dönebilir.

Geri dönmelerinin ÅŸartı anlaÅŸma yapılması mı?

DüÅŸmanlıkların sona erdirilmesine iliÅŸkin yahut herhangi bir iyi niyet anlaÅŸmasının imzalanmasıyla ülkeye geri dönebilirler. Kendilerine bu hususta karşı çıkacak kimse olmayacak.

Siyasi mahkumları ve esirleri serbest bırakma kararı aldınız. Siyasi meselelerden hüküm giymiÅŸ olan muhalifler için ne zaman af çıkaracaksınız?

Siyasiler hakkında herhangi bir hükmün bulunduÄŸunu sanmıyorum.

Sudan Halkının Kurtuluş Hareketi (SPLM-N) Başkanı Malik Akar ve Başkan Yardımcısı Yasir Arman hakkında idam cezası bulunuyor.

Devrim Cephesi ve SPLM-N liderleri gibi siyasi gerekçelerle hüküm giyen herkes için yakın zamanda bir af ilan edilecek. Bu konuyu tartışıyoruz.

ÖDBG barışın tesis edilmesi için 6 aylık bir süre tahsis etti. Sizce bu süre yeterli mi?

Kesinlikle yeterli deÄŸil, ancak barış sürecinin baÅŸlangıcı için zemin hazırlanabilir.

Askeri konseyin başbakanın atamasını onaylaması gerekiyor mu?

BaÅŸbakan egemenlik konseyi tarafından aday gösterilir. Sonrasında hakkında karar verilir, üzerinde uzlaşılır yahut uzlaşılmaz.

Egemenlik konseyi içerisinde kararlar nasıl alınıyor?

Üçte iki çoÄŸunluk tarafından.

Uluslararası toplumun Sudan'daki rolü nedir?

Uluslararası toplum, halk hareketin baÅŸlangıcından bu yana, hem moral açısından hem de maddi olarak Sudan'ı destekledi. Tüm komÅŸu ülkeler ve Sudan Arabistan, BirleÅŸik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır'daki dostlarımız Sudan halkının yanında yer aldı. Çin ve Rusya bile Sudan'a yardımda bulundu.

Yaptırımlar ve Terörizmin Devlet Sponsorları Listesi gibi ülkedeki durumu ve siyasi ve ekonomik koÅŸulları etkileyen dosyalar var. Askeri konsey bunlarla ilgilenmeye baÅŸladı mı?

Yaptırımlar dosyasında önceki rejimden bu yana süregelen tedbirler var. Bu konuyu ABD yönetimi ile görüÅŸmeleri üzere hukukçular gönderdik. ABD, barış sürecinin nihayetlenmesiyle birlikte Sudan'ın adını terörizmi destekleyen devletler listesinden çıkarmaya söz verdi. Bunun zamanının geldiÄŸine inanıyoruz.

ABD ve Avrupa'daki uluslararası elçilerle görüÅŸmeleriniz sırasında, bir anlaÅŸmaya ulaşılması durumunda yardım vaadinde bulundular mı?

Hepsi bunu söylüyor. Avrupa BirliÄŸi (AB) ve Amerika, bir uzlaşıya varılması ve sivil hükümetin kurulmasıyla birlikte borçlarımızı sileceklerini ve ekonomik olarak destek olacaklarına dair söz verdiler.

AnlaÅŸma ne zaman imzalanacak?

AnlaÅŸma geçici hükümetin yapısına iliÅŸkin belgenin hazırlanmasından sonra imzalanacak. AnlaÅŸmanın imzalanmasıyla birlikte halkın yeni bir siyasi aÅŸamaya geçildiÄŸini bileceÄŸi Sudanlılara özgü bir kutlama düÅŸünüyoruz.

Bazı devlet baÅŸkanlarının kutlamaya davet edileceÄŸine dair birtakım söylentiler var?

Şimdiye kadar herhangi bir devlet başkanı davet edilmedi.

Bölgedeki devlet baÅŸkanları katılım yönünde herhangi bir istekte bulundular mı?

KomÅŸu ülkelerin birçoÄŸu etkinliÄŸe katılma arzusunu dile getirdi. Bazıları anlaÅŸmanın kendi ülkelerinde imzalanması teklifinde bulundu.

Sizce anlaşma bu hafta imzalanır mı?

Muhtemelen hafta sonu imzalanacak.

Afrika BirliÄŸi'nin (AfB), iktidarın sivil bir hükümete devredilmemesi durumunda Sudan'ın üyeliÄŸini askıya alma kararı ne olacak?

AfB bunun askeri bir darbe olduÄŸunu söyledi. Onlara bunun bir darbe olmadığını, elçilerinin ülkede bulunduÄŸunu söyledik. Hükümet üzerinde ne zaman bir uzlaşıya varılacağını ve halkın razı edileceÄŸini soruyorlar. Avrupa BirliÄŸi (AB) bile bu fikir birliÄŸinden bahsediyor. Karşılıklı olarak kararlaÅŸtırılan bir hükümet sistemine itirazları olmayacak.

Etiyopya-Afrika giriÅŸiminin taraflar arasında bir anlaÅŸmaya varılması hususundaki rolünü nasıl deÄŸerlendiriyorsunuz?

GörüÅŸlerimizi daha da yakınlaÅŸtırdıkları ve birlikte müzakere masasına oturmamızı kolaylaÅŸtırdıkları için onlara teÅŸekkür ediyoruz. GiriÅŸim, daha önce sunulan tekliflerle aynıydı. Sadece tertip edilmiÅŸ ve yazıya geçirilmiÅŸti. UzlaÅŸmak için pek zorlanmadığımızı söyleyebilirim. Sadece süreci kolaylaÅŸtırdılar.

Kaynak: https://aawsat.com/