Ruhani'den ABD'ye yeni rest

BaÅŸkent Tahran'daki Bakanlar Kurulu toplantısının ardından Ruhani, nükleer anlaÅŸma ve Ä°ran'ın atacağı yeni adımlara iliÅŸkin açıklamalarda bulundu.

Nükleer anlaÅŸmanın taraflarına verdikleri 60 günlük sürenin dolacağı 7 Temmuz'dan itibaren bir sonraki adımı atacaklarını belirten Ruhani, Avrupa BirliÄŸi (AB) ülkelerine seslendi. Ruhani ÅŸunları kaydetti:

"7 Temmuz'dan sonra zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum seviyesi artık yüzde 3,67 olmayacak. Bunu yüzde 3,67 seviyesinin üstüne çıkaracağız. Bu yöndeki taahhüdü bir kenara bırakacağız ve istediÄŸimiz kadar uranyum üreteceÄŸiz. Canımız ne kadar isterse ve bize ne kadar lazımsa o kadar uranyum üreteceÄŸiz. EÄŸer yine teessüfle karşılayacaksanız buyurun karşılayın, beyanat yayınlayacaksanız buyurun yayınlayın."

ZenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum stok limitinin 300 kilogram sınırını aÅŸtığını ve bunun devam edeceÄŸini kaydeden Ruhani, karşı tarafın vaatlerine baÄŸlı kalması durumunda Ä°ran'ın da bu konuda geri adım atabileceÄŸini ve fazladan ürettikleri uranyum miktarı 10 bin kilogram olsa da bunu tek bir muamele ile Rusya'ya satıp karşılığında "sarı kek" alabileceklerini belirtti.

"KARARI SÄ°Z VERÄ°N!"

Ruhani, ağır su ile ilgili olarak da 130 tonla ilgili bir taahhütlerinin olmadığını ve bunun her zaman için 150 bin tona ulaÅŸabileceÄŸini söyledi. Ancak ihtiyaç duyulduÄŸunda tek bir satışla bu miktarın tekrar 130 bin tona geri getirilebileceÄŸini ifade eden Ruhani, ÅŸu ifadeleri kullandı: 

"Attığımız tüm adımları bir yıl deÄŸil bir saat içinde eski haline getirebiliriz. Neden endiÅŸeleniyorsunuz, neye dayanarak itiraz ediyorsunuz? Bir karar verin, nükleer anlaÅŸma iyi midir yoksa kötü müdür? EÄŸer iyi ise hepimiz tüm taahhütlerimize baÄŸlı kalalım."

AB ülkelerinin 7 Temmuz'dan sonra nükleer anlaÅŸmadaki vaatlerini yerine getirmemeleri durumunda Arak'taki reaktörü de anlaÅŸmadan önceki durumuna getireceklerini söyleyen Ruhani, Batı ülkelerine hitap ederek ÅŸunları kaydetti:

"EÄŸer AB ülkeleri vaatlerine zamanında baÄŸlı kalmazsa Arak reaktörünü de eski haline çevireceÄŸiz. EÄŸer Batı, Arak reaktörüyle ilgili taahhütlerini uygulamazsa, bu ülkelerin tehlikeli dediÄŸi ve plütonyum da üretebilirsiniz dediÄŸi ÅŸartlara döneriz. EÄŸer siz (Batılı ülkeler) Arak ile ilgili tüm vaatlerinizi yerine getirirseniz bu adımı atmayız."

NÜKLEER ANLAÅžMA AÇILAMASI

ABD ve AB'ye çaÄŸrıda bulunan Ruhani, ÅŸöyle devam etti:

"ABD ve AB'ye tavsiyemiz ÅŸudur: Mantığa, müzakere masasına, kanunlara ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarına dönün. Bu ÅŸartlarda hepimiz nükleer anlaÅŸmayı uygulayalım. Karşı taraf nükleer anlaÅŸmaya baÄŸlı kaldığı sürece biz de baÄŸlı kalırız. Karşı taraf yüzde yüz uyguladığında biz de nükleer anlaÅŸmayı yüzde yüz uygularız."

Ruhani ayrıca Almanya, Fransa ve Ä°ngiltere'nin faaliyete geçirdiÄŸi mali mekanizma INSTEX'e de eleÅŸtiri yönelterek "Bu içi boÅŸ bir kanal." ifadesini kullandı.

TRUMP'A ATEÅž YANITI

Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Ruhani, ABD BaÅŸkanı Donald Trump'ın "Ä°ran ateÅŸle oynuyor" eleÅŸtirisine ise "O ateÅŸi siz yaktınız, siz söndürün. Madem ateÅŸ ile oynamanın kötü olduÄŸunu düÅŸünüyorsunuz neden yaktınız o ateÅŸi? O ateÅŸi söndürmek de sizin elinizde" cevabını verdi.

BMGK'nın 5 daimi üyesi ve Almanya ile Ä°ran arasında 2015'te imzalanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaÅŸma, Tahran'a yüzde 3,67 oranında uranyum zenginleÅŸtirme faaliyetini sürdürme hakkı veriyor. AnlaÅŸma çerçevesinde Ä°ran, en çok 300 kilogram uranyumu elinde tutabiliyor.

AnlaÅŸma Ä°ran'a 300 kilogramın üzerindeki uranyumu uluslararası piyasada satarak karşılığında doÄŸal uranyum alabilme imkanı tanıyor.

Ä°ran ayrıca anlaÅŸmaya göre, ağır su stokunu 130 tonun altında tutmak zorunda ve aşımı halinde ülke dışına çıkarmakla yükümlü bulunuyor.

Ä°ran, nükleer anlaÅŸma metninde, "Yaptırımların geri getirilmesi halinde ya da taraflardan birinin anlaÅŸmadaki sorumluluklarını yerine getirmediÄŸi durumda Ä°ran'ın nükleer anlaÅŸmadaki yükümlülüklerini tamamen ya da kısmen durdurabileceÄŸini" ifade eden 26 ve 36'ncı maddeyi esas aldığını belirtiyor.

ABD yönetimi, nükleer anlaÅŸmadan Mayıs 2018'de tek taraflı çekilerek Ä°ran'a yönelik yaptırımları geri getirmiÅŸti.