Sosyal Medya

Güncel

Ticaret savaşında geçici ateşkes: Türkiye için fırsata döner mi?

02-07-2019 10:39

ABD-Çin ticaret savaşında en büyük korku vergi duvarlarının başka ülkelere sıçramasıydı. Trump-Şi geçici ateşkesini fırsat olarak gören uzmanlar, Türkiye’nin serbest ticarette elini rahatlatacak Gümrük Birliği güncellemesinin şart olduğunu vurguluyor



“Amerikalı alıcıların son dönemde Türkiye’ye sipariÅŸleri artmasına karşın, ABD-Çin ticaret savaşının ek vergilerle diÄŸer ülkelere sıçramasından endiÅŸe ediliyordu. Savaşın büyümemesi herkes için olumlu olur.”
 
Bu sözler, Türk iÅŸ dünyası temsilcilerine ait.
 
Nedeni, savaşın iki cephe ülkesi ABD ve Çin’in Osaka’daki G20 zirvesinden çıkan geçici ateÅŸkesi.
 
Yeni koruma duvarlarıyla küresel ticareti 600 milyar dolar daraltması hesaplanan bu savaÅŸta, ek vergi silahlarının ÅŸimdilik cepheye sürülmemesi ve korumacılığın ABD-Çin’le sınırlı kalması olumlu karşılandı. 
 
 ‘Önce Amerika’ politikası
 
Hatırlanacağı üzere ABD’de Trump yönetimi, “Önce Amerika” politikasıyla, 22 Mart 2018’de ülkeye ithal edilen çelik ve alüminyuma yüzde 25 ve yüzde 10 ek vergi getirmiÅŸ, ancak en büyük hedefi, dış ticaret açığının 3’te 2’sini oluÅŸturan Çin ürünleri olmuÅŸtu.
 
Ek tarifelerden AB ülkeleri ve Kanada ilk aÅŸamada kapsam dışı bırakılırken Çin, yeni vergi bariyerlerine çarpmıştı.
 
Trump’ın vergi sopasına Pekin’in yanıtı gecikmemiÅŸ, meyveden ÅŸaraplara 128 Amerikan ürününe ek yüzde 15-25 vergiyle karşılık vermiÅŸti.
 
Elektrikli aletlerden savunmaya, havacılıktan mobilyaya, otomobilden meyvelere binlerce üründe karşılıklı misilleme aylarca sürmüÅŸtü.
 
Uluslararası kuruluÅŸlar ve yatırım bankaları, yeni vergilerle artacak korumacılığın küresel ticarette 0.4 puan daralma, fiyat artışları ve iÅŸsizlik uyarılarına karşın misillemeler durmamıştı. 
 
300 milyar dolarlık barış
 
En son ABD, Çin’i 300 milyar dolarlık ek vergiyle tehdit etmiÅŸti. Japonya’nın Osaka kentinde düzenlenen G20 zirvesinde ABD BaÅŸkanı Donald Trump ve Çin Devlet BaÅŸkanı Åži Cinping’in sürpriz uzlaşısı, Trump’ın 300 milyar dolarlık yeni vergi tehdidini ÅŸimdilik rafa kaldırdı. Geride, 200 milyar dolarlık Çin ürününe yüzde 25 ek vergiyi bırakarak.
 
Ancak Osaka’da yakalanan olumlu havanın tersine dönmesi halinde en tehlikeli senaryo, vergi yarışının dünyayı ateÅŸ topu gibi sarması.
 
Trump-Åži müzakerelerinin kesintiye uÄŸraması ve ek vergilerin diÄŸer ülkelere sıçraması halinde kur savaÅŸlarının da buna eÅŸlik edeceÄŸi öngörüsünde bulunan Ekonomist Dr. Can Fuat Gürlesel, “Korumacılıkla dünyada yaratılan gelir 0.4- 0.5 puan düÅŸerse, küresel ekonomiye 500-600 milyar dolar etkisi olur. Ancak diÄŸer ülkelere sıçrarsa o zaman trilyon dolarları konuÅŸmaya baÅŸlarız” dedi.
 
GB’nin yenilenme fırsatı
 
Ticarette olası bir engelle karşılaÅŸmak istemeyen ülkeler, ÅŸimdiden serbest ticaret anlaÅŸması (STA) imzalamaya bakıyor. En son Osaka’daki G20’de Avrupa BirliÄŸi (AB) ve Latin Amerika serbest ticaret anlaÅŸmasında uzlaÅŸtı. Türkiye, maalesef anlaÅŸmanın dışında bırakıldı.
 
Bu dönem Türkiye’nin, AB ile Gümrük BirliÄŸi’ni (GB) güncelleme noktasında fırsat olarak görülüyor.
 
“En büyük sıkıntı mevcut GB’den dolayı özgür bir STA yapma olanağımız yok” diyen Ekonomist Dr. Can Fuat Gürlesel, “AB’nin yapmadığı hiçbir ülkeyle bizim STA yapmamız mümkün deÄŸil. ABD ile bile yapamıyoruz. Gümrük BirliÄŸi’nin güncellenmesi için karşılıklı niyet var ancak ilerleme yok” diyor. 
 
ABD’ye ‘mutfaktan’ girme hazırlığı
 
ABD-Çin geçici ateÅŸkeste uzlaÅŸsa da ihracatçı temkinli. Çin’le ticareti yeniden görüÅŸecek olan Trump’ın yarın ne yapacağının belli olmadığını dile getiren iÅŸ dünyası, “O nedenle bu iÅŸ bitmiÅŸtir diyemeyiz” görüÅŸünü savunuyor. 20.5 trilyon dolarlık devasa ABD pazarı ÅŸimdiden Türk ihracatçıların da radarında. Ev ve Mutfak EÅŸyaları Sanayicileri ve Ä°hracatçıları DerneÄŸi (EVSÄ°D) BaÅŸkanı Burak Önder, ABD’yi 2020 için gündemlerine aldıklarını açıkladı ve çalışmalarını ÅŸöyle anlattı: “Satın alma raporları alıyoruz. Hangi eyaletlere daha kolay girilir, kalıcı olmak için neler yapmalıyız. Bunları araÅŸtırıyoruz. Bu dönemde ABD pazarında satışlarımız arttı, müÅŸteri çeÅŸitliliÄŸi de saÄŸlamaya baÅŸladık. ABD çok büyük bir pazar ancak biz ev ve mutfak eÅŸyalarında yüzde 1’in altında pay alıyoruz. Türk ürünleri hem kaliteli, hem fiyat dengemiz çok iyi.”
 
Türkiye’ye yöneliÅŸ var
 
ABD ve Çin’in yeniden ticaret görüÅŸmelerine baÅŸlayacak olmasının olumlu bir adım olduÄŸunu söyleyen Ä°stanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon Ä°hracatçıları BirliÄŸi (Ä°HKÄ°B) Eski BaÅŸkanı Hikmet Tanrıverdi, “Dünyada bir gerginlik vardı. Herkes, korumacılığın diÄŸer ülkelere sıçrayacağını düÅŸünerek temkinli olmaya baÅŸlamıştı.
 
GörüÅŸmeler ticaret savaşının büyümemesi anlamına gelirse olumlu olur” dedi. Çin’deki maliyet artışından dolayı Avrupa’nın yanı sıra ABD’den gelen bazı sipariÅŸlerde de artış görüldüÄŸünü belirten Tanrıverdi, “Hazır giyim, metal ürünleri, yatçılık, mermer ve kozmetik ürünlerde Türkiye’ye doÄŸru bir yöneliÅŸ var” dedi. 
 
Gemi ve yat arttı zeytin düÅŸtü
 
Bazı ürünlerde sipariÅŸ artışlarını ihracat rakamları da teyit ediyor.  Türkiye Ä°hracatçılar Meclisi (TÄ°M) verilerine göre, bu yılın ilk 5 ayında gemi ve yat ihracatı 2.4 milyon dolardan 5.8 milyon dolara çıktı. Bu sektörü cam-seramik yüzde 77 artışla 180 milyon dolar, mobilya yüzde 67.1 artışla 56.2 milyon dolar, meyve sebze yüzde 35 artışla 95 milyon dolarla izledi.
 
Mücevher ihracatı yüzde 54 artışla 161 milyon dolara çıktı. Hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı yüzde 13.2 artışla 267.3 milyon dolar oldu. Ancak düÅŸen kalemler de var. Zeytin ve zeytinyağında yüzde 58, yaÅŸ meyve ve sebzede yüzde 37, süs bitkilerinde yüzde 36 düÅŸüÅŸ var. Bazı ürünlerde Türkiye için bir fırsat var ancak, bununla beraber bir risk de göz ardı edilmemeli... ABD ile Türkiye arasında S-400 nedeniyle olası bir diplomatik gerilimin, ticarette oluÅŸabilecek avantaj rüzgarını, tersine çevirme ihtimali bulunuyor.
 
Ä°hracatçı ezber bozmalı
 
Türkiye’nin bugünkü rüzgarı fırsata çevirebileceÄŸini söyleyen Türk Amerikan Ä°ÅŸ Adamları DerneÄŸi (TABA-AmCham) BaÅŸkan Yardımcısı Süleyman Åžanlı, Türk sanayicilerinin, ABD eyaletlerine son paketleme, finisaj (deri iÅŸlemede son aÅŸama) gibi alanlara üretimlerinin son kısımlarını taşımaları halinde tedarik devamlılığında önemli fırsat yakalayabileceÄŸini söyledi.
 
Kuyumculuk ve altın kolye ihracatındaki artışa iÅŸaret eden Süleyman Åžanlı, “Nedeni, sektörün, ABD’nin önemli ÅŸehirlerinde maÄŸazalar açması, Amerikalı tüketicilerin satın alma eÄŸilimlerini anlayarak yeni tasarımlara gitmesi. Bu anlamda Türk ihracatçıları Avrupa, Asya, Afrika, OrtadoÄŸu ve Rusya pazarlarındaki satış yöntemlerini, ABD pazarı için deÄŸiÅŸtirmeli. Geleneksel yöntemler olan fuar, sergi, internet araÅŸtırması, marka temsilciliÄŸi, fason imalat ve ihracat ezberini bozmalı. Özellikle Türk tekstil, deri konfeksiyon, çanta, ayakkabı ve gıda sektörleri açısından ABD pazarında büyük fırsatlar var. ABD’nin yıllık 480 milyar dolara varan gıda ithalatında da ilerlemeler saÄŸlanabilir.” diyor.
 
Vergiler aşılırsa fırsatlar var
 
Savaşın iki cephe ülkesi ABD ve Çin, devasa ekonomileriyle adeta iÅŸtah kabartıyor. Tabi vergiler göze alınırsa. 1 milyar 386 milyon nüfus ve 2.1 trilyon dolar ithalatıyla Çin’de gümrük vergileri yüzde 50’lere kadar çıkıyor. Ä°htiyacını ağırlıklı Asya-Pasifik’te Tayvan, Güney Kore, Vietnam’dan karşılıyor. Aldığı vergi de yüzde 3-5. Ä°thalatı 2.6 trilyon dolar olan ABD’de ise nispeten düÅŸük. STA veya ‘ayrıcalıklı ticaret ortağı’ olmayan ülkeler gıda ürünleri, otomotiv parçaları, kıymetli taÅŸlar, mücevherat, plastik ürünleri, makineler, aksam ve parçalarına yüzde 0.5-18 arasında gümrük ödüyor. Türkiye, hem STA olmaması, hem ayrıcalıklı ortaklıktan çıkartılması nedeniyle vergiye tabi.
 
Çelikte çifte sıkıntı
 
Çin’e yüzde 25 ek vergiden dolayı bazı sipariÅŸler Türkiye’ye gelse de korumacılıktan en fazla çelik etkilendi. TÄ°M verilerine göre, ABD’ye çelik ihracatı sert düÅŸtü ve ilk 5 ayda 349.1 milyon dolardan 119.6 milyon dolara geriledi. Hatırlanacağı üzere, ABD’nin çelik ve alüminyuma ek vergi kararından Türkiye de etkilendi.
 
Çelikte bu oran, geçen yıl AÄŸustos’ta yüzde 50’ye çıktı. Müzakereler sonrası Beyaz Saray’dan bir iyi, bir kötü haber geldi. Çelikte vergi yeniden yüzde 25’e çekilirken, bazı ürünlerin ABD’ye vergisiz giriÅŸini saÄŸlayan GenelleÅŸtirilmiÅŸ Tercihler Sistemi (GTS), yani ayrıcalıklı ticaret statüsüne 17 Mayıs 2019’da son verildi.
 
Gerekçe, ekonomik anlamda yeterince kalkınma…
 
Ancak perde arkasında Washington, rahip Pastör Andrew Brunson’ın salıverilmesi için yaÅŸanan diplomatik gerilim sürecinde, Türkiye’nin GTS’deki statüsünü incelemeye almıştı. Amerikalı rakiplerin talebi üzerine açılan davalarsa çelik üreticilerinin halen başını aÄŸrıtıyor. 
 
AB’den ‘çelik’ sınırlama
 
Türk çeliÄŸinin desteklendiÄŸi iddiasıyla son 2 yılda 10 yakın dava açıldığını söyleyen Çelik Ä°hracatçıları BirliÄŸi (ÇÄ°B) Yönetim Kurulu Üyesi UÄŸur Dalbeler, açılan davalarda avukatlık hizmet için milyon dolarların ödendiÄŸini söyledi.
 
Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) götürülen davaları da kazandıklarını açıklayan Dalbeler, “Ancak birçok ülke DTÖ kurallarına çok fazla bakmıyor. Nihayetinde ABD BaÅŸkanı Donald Trump, temyiz mahkemesine atama yapılması gereken hakimleri atamadı. O nedenle temyiz ÅŸansı da ortadan kalkıyor” dedi.
 
ABD’nin ek vergi kararı sonrasında AB’nin de çelik ithalatını 1 Åžubat 2019’da sınırladığının altını çizen Dalbeler, “Bizim payımız 8.5 milyon tondu. Ancak yeni tarife 4-4.5 milyon tona kadar düÅŸürüyor. O nedenle ÅŸu anda fırsattan çok bulunduÄŸumuz pozisyonu korumaya çalışıyoruz” diye konuÅŸtu.
 
Tarım ürünleri fırsat
 
Çin’in ABD’den alımını yavaÅŸlattığı tarım ürünlerinin  Türkiye için fırsat olabileceÄŸi belirtiliyor. “Çin, ABD’den meyve almayı bıraktı, ancak biz de mevzuat engellerinden dolayı satamıyoruz” diyen Koç Üniversitesi ÖÄŸretim Görevlisi Dr. Altay Atlı, mevzuatla ÅŸekillenen satın alma sürecini ÅŸöyle özetledi:
 
Çinli heyet gelecek, ilgili kurumları inceleyecek sonra anlaÅŸma imzalayacak. Åžimdi kiraz için imzalandı. Antep fıstığı için de görüÅŸmeler var.” Vergiler nedeniyle ticaretin yön deÄŸiÅŸtirdiÄŸine de iÅŸaret eden Atlı, “Ancak rakipler de var. O nedenle ödevimizi iyi yapmamız ve hızlı hareket etmemiz gerekiyor” dedi. KuÅŸak ve Yol projesi güzergahında olan Türkiye’ye, Çin’den yatırım akışlarının da görülebileceÄŸine iÅŸaret eden Atlı, “Özellikle altyapı, madencilik, yenilenebilir enerjiye çok ilgililer”

Independent Türkçe

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.