İdlib’de Rusya-Suriye ilerleyişi neden durdu?

Nisan ayı sonunda Ä°dlib'in üzerine yürüyen Rusya destekli Suriye birlikleri ilk günlerde elde ettikleri baÅŸarıdan sonra muhalif güçler tarafından önce durduruldu, ardından elde ettikleri yerlerden püskürtüldü. Rusya'nın üstün hava gücüne raÄŸmen arka arkaya gelen baÅŸarısızlıkta Ä°ran'ın sahadan çekilmesinin önemli bir rol oynadığı belirtiliyor. 

Londra'dan yayın yapan The New Arab internet sitesinin haberine göre Rusya ve Ä°ran arasında yaÅŸanan anlaÅŸmazlıktan dolayı Tahran destekli grupların Ä°dlib operasyonlarına katılmadığı, bunun da Suriye ordusunun, Ä°ran olmadan ilerleyemediÄŸini ortaya koyduÄŸunu belirtiyor. 

Ä°dlib operasyonunu 'Kaplan' lakaplı General Süheyl el Hassan liderliÄŸindeki Rusya destekli 'Kaplan Güçleri' yönetiyor. Süheyl el Hassan, Rusya'nın BeÅŸer Esed'e alternatif lider olarak düÅŸündüÄŸü isimler arasında yer alıyor. 

Sadece dün çatışmalarda 51 asker kaybeden Suriye birliklerinin tank ve silahlarını geride bırakarak geri çekildiÄŸi belirtiliyor. 

Forum for Regional Thinking uzmanlarından Elisabeth Tsurkov, Suriye ordusunun Rusya'nın profesyonelleÅŸtirme ve askere alma çabalarına raÄŸmen sahada istenen baÅŸarıyı elde edemediÄŸini öne sürüyor. Ä°ran'ın Ä°dlib operasyonlarına katılmama sebebi olarak ise Tsurkov, Ä°ran'ın Ä°dlib'e stratejik olarak bakmamasını ve Türkiye ile iliÅŸkilerini bozmak istememesini gösteriyor. 
Suriye'de Ä°ran ve Rusya çoÄŸu kez kendine yakın güçler oluÅŸturdukları güçlerle operasyonları yürütüyor. 

Åžu an sahada muhaliflere karşı savaÅŸan en elit birlik olarak Rusya'nın oluÅŸturduÄŸu Kaplan Güçleri gösteriliyor. Ancak Suriye rejiminin başı BeÅŸer Esed'in kardeÅŸi Mahir Esed komutasındaki Ä°ran destekli 4. Fırka da muhaliflerin püskürtülmesinde büyük rol oynamıştı. 

Rusya ve Ä°ran destekli bu güçler zaman zaman kendi aralarında da çatışıyor. Son olarak geçtiÄŸimiz ocak ayında Kaplan Güçleri ve 4. Fırka arasında Hama'da ÅŸiddetli çatışmalar meydana gelmiÅŸti. 

GeçtiÄŸimiz Nisan ayında da Deyrizor ve Halep kentlerinde Ä°ran Devrim Muhafızları ile Rus birlikleri arasında çıkan çatışmada iki Ä°ranlı militan ölmüÅŸ, dört Rus askeri de yaralanmıştı.

Önemli petrol yataklarına sahip olan Deyr el Zor ile stratejik bir konumda bulunan Deraa kentleri Rus ve Ä°ran yanlısı grupların sık sık çatışmalarına sahne oluyor. 
Rusya, Suriye'nin batısında Ä°ran Devrim Muhafızları ile Ä°ran yanlısı Hizbullah ve diÄŸer milis güçlerin faaliyet göstermesini istemiyor. Bunda hem Esed rejimi üzerinde tek söz sahibi ülke olmak istemesi ve hem de Ä°srail'in Moskova üzerinde yaptığı baskıların etkili olduÄŸu tahmin ediliyor. 

Tsurkov, İran'ın İdlib operasyonlarına katılmamasıyla, Rusya'nın eğittiği ya da desteklediği militan ve ordu birliklerinin Hama ve Lazkiye'nin kuzeyinde muhalifler tarafından kolaylıkla yok edildiğini vurguluyor.

Suriye birliklerinin Lazkiye'ye baÄŸlı Kabana kasabasını ele geçirmek için defalarca saldırdığını, ancak her defasında büyük kayıplar vererek geri çekildiÄŸini ifade eden Tsurkov, Hama'nın kuzeyinde ise Rusya'nın ağır bombardımanı ile çok az bir ilerleme saÄŸlandığını öne sürüyor. Tsurkov, 'Bu da muhaliflerden bir yeri ele geçirmek için Ä°ran'ın ne kadar hayati bir önemde olduÄŸunu gösteriyor.' diyor. 

Suriye rejim güçlerinin baÅŸarısızlığı ve S-400'ler konusunda Türkiye ve ABD arasında süren pazarlıkların etkilenmemesi için Rusya'nın son günlerde bölgedeki operasyonlarını azalttığı, geliÅŸmelere göre saldırılarını yeniden yoÄŸunlaÅŸtırabileceÄŸi belirtiliyor. 

Yaklaşık 3 milyon kiÅŸinin yaÅŸadığı Ä°dlib'de Heyet-ü Tahrir EÅŸ-Åžam (HTÅž) liderliÄŸinde onlarca muhalif grup Suriye rejimine karşı mücadele ediyor. Türkiye'nin de aktif olarak sahaya indiÄŸi Ä°dlib'de kağıt üzerinde faaliyet gösteren bir de 'KurtuluÅŸ Hükümeti' bulunuyor. 

KurtuluÅŸ Hükümeti'nin lideri Fawaz Hilal geçtiÄŸimiz Mayıs ayında Türkiye'ye çaÄŸrıda bulunarak kenti savunmasını istemiÅŸti. 

HTÅž kontrolünde olan KurtuluÅŸ Hükümeti'nde Ä°çiÅŸleri, Adalet, Din Ä°ÅŸleri, SaÄŸlık, EÄŸitim'in de aralarında olduÄŸu sekiz bakanlık bulunuyor. 

Daha önce ahlak polisi Hisba ile halkın dini yaÅŸantısını kontrol eden HTÅž'nin son günlerde bu politikasından vazgeçtiÄŸi belirtiliyor. 

Her ne kadar Ä°dlib KurtuluÅŸ Hükümeti'nin baÅŸkanı Hilal görünse de perde arkasından HTÅž Lideri Ebu Muhammed Golani'nin kenti yönettiÄŸi ifade ediliyor. 
HTÅž'nin en büyük gelir kaynağı ise petrol istasyonları ve gümrük gelirleri. Özellikle Türkiye ile Ä°dlib arasındaki Bab el Hava sınır kapısı, hem kentin nefes alma borusu hem de HTÅž'nin önemli bir gelir kaynağını oluÅŸturuyor.