Tanker saldırılarıyla gündeme gelen Hürmüz Boğazı neden bu kadar önemli?

Umman Körfezi'ne iki tankere saldırıyla yeniden gündeme gelen Hürmüz BoÄŸazı, küresel petrol ticaretinin en önemli geçiÅŸ noktalarından biri. Dünyanın en büyük LNG üreticisi Katar, sıvılaÅŸtırılmış doÄŸal gazın neredeyse tamamını bu güzergah üzerinden ihraç ediyor.

HÜRMÜZ BOÄžAZI NEREDE?

Hürmüz BoÄŸazı, Basra Körfezi ile Umman Körfezi'ni ve aynı zamanda da Ä°ran-Umman sınırını ayırıyor. Ä°ki ülkenin karasuları içerisinde yer alıyor. BoÄŸazın en dar noktası 33 kilometre geniÅŸliÄŸinde.

Ancak gemilerin nakliye koridoru iki yönlü olarak toplamda üç kilometre. BoÄŸaz, Umman Körfezi'ne açılıyor ve gemiler buradan dünyanın kalan bölgelerine seyahat ediyor.

KÜRESEL PETROL TÄ°CARETÄ°NÄ°N
BEÅžTE BÄ°RÄ° HÜRMÜZ BOÄžAZI'NDAN SAÄžLANIYOR 

Küresel petrol ticaretinin beÅŸte biri Hürmüz BoÄŸazı üzerinden saÄŸlanıyor. Bu oran deniz üzerinden yapılan petrol ticaretinin de üçte biri demek.

Analiz firması Vortexa'ya göre küresel petrol tüketimi günde 100 milyon varil civarında. 2017 verilerine göre, hergün bu miktarın 17,2 milyon varili Hürmüz BoÄŸazı'ndan geçiyor.

Petrol Ä°hraç Eden Ülkeler Örgütü OPEC üyesi Suudi Arabistan, BirleÅŸik Arap Emirlikleri, Irak, Kuveyt ve Ä°ran ihraç ettiÄŸi ham petrolü Hürmüz BoÄŸazı'ndan Asya ülkeleri baÅŸta olmak üzere dünyaya ulaÅŸtırıyor.

Dünyanın en büyük LNG üreticisi Katar, sıvılaÅŸtırılmış doÄŸal gazın neredeyse tamamını bu güzergah üzerinden ihraç ediyor.

Bu dar boÄŸazı etkileyen her türlü olay küresel enerji piyasalarında dalgalanmaya neden oluyor ve ham petrol fiyatlarını arttırıyor.

BOÄžAZLA Ä°LGÄ°LÄ° SÄ°YASÄ° GERÄ°LÄ°MLER NELER?

Amerika, Tahran'a uyguladığı yaptırımlarla Ä°ran'ın petrol ihracatını durduruyor. Amerika'nın ekonomisini yıkma çabalarına karşı Ä°ran'sa Hürmüz BoÄŸazı'ndan petrol nakliyesini bozma tehdidinde bulunuyor.

ABD'nin bölge ülkelerinden Bahreyn'de konuÅŸlu 5. Filosu, ticari gemileri korumak için görevlendirilmiÅŸ durumda.

GEÇMÄ°ÅžTE NELER YAÅžANDI?

1980-1988 Ä°ran-Irak savaşı sırasında, iki taraf da birbirinin petrol ihracatını aksatacak adımlar attı. Bu gerilim tarihe 'Tanker Savaşı' olarak geçti.

1988 yılında ABD savaÅŸ gemisi USS Vincennes bir Ä°ran yolcu uçağını düÅŸürdü. Uçaktaki 290 kiÅŸi yaÅŸamını yitirdi. Washington, uçağı yanlışıkla hedef aldığını savundu; Tahran bunu bilinçli bir saldırı olarak niteledi.

2008'de ABD, Ä°ran'a ait gemilerin boÄŸazdaki üç ABD donanma gemisine yaklaÅŸarak taciz ettiÄŸini öne sürdü.

2010'un Temmuz ayında Japon petrol tankeri M Star, Hürmüz BoÄŸazı'ndan saldırıların hedefi oldu. Saldırıyı El Kaide'ye baÄŸlı Abdullah Azzam Tugayları üstlendi.

2012'de Tahran yönetimi, nükleer programlarını durdurmak için Ä°ran'ın petrol gelirlerini hedef alan Amerika ve Avrupa'nın yaptırımlarına misilleme olarak Hürmüz BoÄŸazı'nı kapatma tehdidinde bulundu.

2015'in Mayıs ayında Tahran'a ait sondaj platformuna zarar verdiÄŸi gerekçesiyle, Singapur bandıralı bir tanker Ä°ran donanmasının hedefi oldu. Ä°ran, bir konteyner gemisini de ele geçirdi.

2018'in Temmuz ayında Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Hasan Ruhani, ülkesinin petrol ihracatını sıfıra düÅŸürme çaÄŸrısında bulunan Amerika'ya yanıt olarak Tahran'ın Hürmüz BoÄŸazı'ndaki petrol akışını aksatabileceÄŸini ima etti.