İran siyaseti Ruhani'nin 'yetki ve referandum' açıklamalarını tartışıyor

Ä°ranlı milletvekilleri, CumhurbaÅŸkanı Ruhani'nin geçen ay gündeme getirdiÄŸi "ihtilaflı meselelerle ilgili referanduma gidilebileceÄŸi" yönündeki açıklamasını AA muhabirine deÄŸerlendirdi.

"RUHANÄ° BAÅžARISIZLIÄžI TELAFÄ° ETMEK Ä°ÇÄ°N REFERANDUMU GÜNDEME GETÄ°RÄ°YOR"

Ä°ran Meclisi Yargı ve Hukuk Komisyonu Sözcüsü Hasan Nevruzi, ülkedeki referandum ve yetki tartışmalarının doÄŸru olmadığını belirterek, CumhurbaÅŸkanı Ruhani'ye genç, yetenekli ve uzman kiÅŸilerden istifade etmesini tavsiye ettiklerini söyledi.

Irak ile 8 yıl süren savaşı ehliyet sahibi insanların göreve getirilmesiyle kazandıklarını ileri süren Nevruzi, "Sayın Ruhani, yorgun ve baÅŸarısız, icraatta da yetersiz. Ruhani, kendi baÅŸarısızlığını telafi etmek için referandum konusunu, yeterli yetkiye sahip olmadığını ve buna benzer meseleleri gündeme getiriyor." dedi.

"RUHANÄ°'NÄ°N YETERÄ°NCE YETKÄ°SÄ° VAR"

Yezd Milletvekili Muhammed Rıza Sabbagiyan da Ä°ran'da cumhurbaÅŸkanı adaylarının seçime girerken mevcut yetkilere talip olarak halktan oy istediÄŸine iÅŸaret ederek, "CumhurbaÅŸkanı Ruhani'nin yeterince yetkisi var. Aday olduklarında da aynı bu yetkilere talip oluyorlar. Ne yazık ki oy için doÄŸru olmayan sloganlar atıyor ve vaatlerde bulunuyorlar. Seçimlerden sonra da bu vaatleri neden yerine getirmedikleri sorulduÄŸunda gerektiÄŸi kadar yetkiye sahip olmadıklarını öne sürüyorlar." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Ä°ran'da meclis, hükümet, yargı erki ve ülke liderliÄŸinin Anayasal yetkileri bulunduÄŸunu ve kullanmaları durumunda yeterince inisiyatif sahibi olduklarını ifade eden Sebbagiyan, ancak meclisin sahip olduÄŸu yetkilerden yararlanmadığına dikkati çekerek ÅŸunları kaydetti:

"EÄŸer kullanmak istersek elimizde birçok yasal imkan var. Aynı ÅŸekilde hükümet de uygulamak isterse elinde yeterince güç var. Ne yazık ki parti ve grup çıkarlarının ön planda tutulması ülkemiz için büyük bir sorun. Sayın CumhurbaÅŸkanı mevcut sorunlarla güçlü bir ÅŸekilde mücadele edebilir, yetki tartışması baÅŸlatmasına gerek yok. Slogan yerine pratik adımlar atmalıdır. Mevcut yetkilerle sorunları halledebilir."

RUHANÄ° NE DEMÄ°ÅžTÄ°?

Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Ruhani, 12 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, "EÄŸer dış siyaset, kültür ya da internet ile ilgili hükümete bir soru yöneltilecek veya bir talepte bulunulacaksa hükümetin bu alanlarda ne kadar inisiyatif sahibi olduÄŸunu da görmemiz gerekiyor. CumhurbaÅŸkanının gücü ve yetkisi oranında hükümetten talepte bulunulmalıdır." deÄŸerlendirmesinde bulunmuÅŸ, 21 Mayıs'ta da "Bugün ülkeyi daha iyi yönetebilmek için karar mekanizmasına ihtiyacımız var. Ä°ran-Irak savaşında bir konsey kuruldu ve tüm yetkiler bu mekanizmanın elindeydi, Meclis ve yargı erki de buradan çıkan karara müdahale etmiyordu. Ekonomik savaÅŸta olduÄŸumuz bugün de böyle bir yetki gerekiyor." ifadelerini kullanmıştı.

Ruhani, son olarak 26 Mayıs'ta yaptığı açıklamasında da bu tıkanıkları aÅŸmak için referandum konusunu gündeme getirmiÅŸ ve ÅŸu görüÅŸleri paylaÅŸmıştı:

"Anayasanın 59. maddesi (referandum) tıkanıklıkları açma maddesidir. Söz konusu madde, ne zaman ihtiyaç olursa referandum kapısının halka açık olduÄŸunu söylüyor."

Bunun üzerine Ä°ran Yargı Erki BaÅŸkanı Ä°brahim Reisi, Ruhani'nin bu açıklamalarına tepki göstermiÅŸ, "Tüm erkler, kurumlar ve yetkililer görevlerini yerine getirmek için yeterince yasal yetkilere sahipler. Sorumlulukların yerine getirilmesiyle ilgili gevÅŸek davranılmamalı. Bu doÄŸrultuda öncelik halkın geçim ÅŸartlarının iyileÅŸtirilmesidir." eleÅŸtirisinde bulunmuÅŸtu.

Ä°ran'daki muhafazakar kanadın önde gelen isimlerinden Hüseyin Nakavi Hüseyni geçen ay yaptığı açıklamada, "Ruhani'nin sözleri tuhaf çünkü CumhurbaÅŸkanı, Büyük Devrim Rehberi'nden (Ä°ran lideri Ayetullah Ali Hamaney) sonra Anayasada en üst yetkilerle donatılmıştır." ifadelerini kullanırken, Ä°ran'ın etkili ve köklü siyasi partilerinden Ä°slam Koalisyonu Partisi (Hizb-i Mutelife-yi Ä°slami) Merkez Konsey BaÅŸkanı Mustafa Mirselimi de "Yetkiler az olsaydı Ruhani ikinci döneminde cumhurbaÅŸkanlığına aday olmazdı." diyerek Ruhani'yi eleÅŸtirmiÅŸti.

Meclis BaÅŸkanlık Heyeti Üyesi Esedullah Abbasi de CumhurbaÅŸkanı Ruhani'nin ülkedeki sorunlarla ilgili hesap vermek yerine özel yetki istediÄŸini söylemiÅŸti.

Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Ruhani, 11 Åžubat 2018'de Tahran'da düzenlenen devrimin yıl dönümü töreninde yaptığı konuÅŸmada da referandum konusunu gündeme getirmiÅŸ ve ülkedeki muhafazakâr kesimlerin tepkisini çekmiÅŸti.

Anayasayı Koruyucular Konseyi Sözcüsü Abbas Ali Kedhodayi, sosyal medya hesabından Ruhani'nin açıklamasına tepki göstererek, "CumhurbaÅŸkanının uzmanlık alanı olmayabilir ama herkes tarafından bilinen 59. maddenin üzerinde tartışılacak bir ÅŸey yoktur. 59. madde yasama, yürütme ve yargının tercih alanındadır. CumhurbaÅŸkanı belki bunu, baÅŸka bir maddeyle karıştırmış olabilir." ifadelerini kullanmıştı.

Ülkenin lideri Ali Hamaney'e yakınlığıyla bilinen Keyhan gazetesinin müdürü Hüseyin Åžeriatmedari de Ruhani'nin referandum açıklamasının "halka ihanet" olduÄŸunu öne sürmüÅŸtü.

Buna karşılık Nobel Barış Ödülü sahibi Åžirin Ä°badi'nin de aralarında olduÄŸu Ä°ranlı 15 siyasi ve sivil aktivist, yaptıkları açıklamada, ülkenin yönetim sisteminin belirlenmesi amacıyla BirleÅŸmiÅŸ Milletler gözetiminde referandum yapılması çaÄŸrısında bulunmuÅŸtu.