Sosyal Medya

Güncel

Son düzenlemelere göre memur ve işçi izinlerinin bütün yönleriyle karşılaştırılması

10-06-2019 07:42

Ahmet Ünlü- Yeni Şafak


emur ve iÅŸçilerin kullandıkları izinlerle ilgili çok önemli farklar bulunmaktadır. Ä°zinlerle ilgili bazı konularda memurların, bazı konularda ise iÅŸçilerin daha avantajlı olduÄŸunu ifade edebiliriz.
 
Ä°ÅŸçilere aylıksız izinle kısmi süreli çalışma var, memurlara yok
 
Ä°ÅŸçiler için “Analık Ä°zni veya Ücretsiz Ä°zin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik” yürürlüÄŸe girmiÅŸ olup, bu Yönetmelik kapsamında; Analık izninin bitiminden itibaren çocuÄŸunun bakımı ve yetiÅŸtirilmesi amacıyla ve çocuÄŸun hayatta olması kaydıyla kadın iÅŸçi ile üç yaşını doldurmamış çocuÄŸu evlat edinen kadın veya erkek iÅŸçilere istekleri hâlinde birinci doÄŸumda altmış gün, ikinci doÄŸumda yüz yirmi gün, sonraki doÄŸumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. ÇoÄŸul doÄŸum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. ÇocuÄŸun engelli doÄŸduÄŸunun doktor raporu ile belgelendirilmesi hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.
 
657 sayılı Kanun’un ek 43’üncü maddesinde yarım zamanlı düzenleme memurlar için de getirilmiÅŸtir. Ancak, ÅŸuana kadar bu konuda çıkarılması gereken usul ve esaslar üç yıl geçmesine raÄŸmen hala çıkarılamamıştır.
 
Yıllık izin sürelerinde iÅŸçiler daha avantajlıdır
 
Yıllık izinlerde iÅŸçi lehine düzenlemelerin olduÄŸu görülmektedir. Ä°ÅŸçilerde iÅŸgünü esas alınmaktadır. Ä°ÅŸçiler açısından bir yıldan beÅŸ yıla kadar (beÅŸ yıl dahil) olanlara ondört günden; beÅŸ yıldan fazla onbeÅŸ yıldan az olanlara yirmi günden; onbeÅŸ yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden az olamaz. Ayrıca, onsekiz ve daha küçük yaÅŸtaki iÅŸçilerle elli ve daha yukarı yaÅŸtaki iÅŸçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamamaktadır. Bu süreler toplu sözleÅŸmelerle arttırılabilmektedir.
 
Memurlar açısından ise tatil günleri de yıllık izne dahildir. Buna göre, yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar içinse 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiÅŸ ve dönüÅŸ için en çok ikiÅŸer gün eklenebilmektedir. Memurların da iÅŸgünü esasına göre yıllık izin kullanmaları yönünde taleplerin olduÄŸunu ifade edebiliriz.
 
Analık izninde memurlar daha avantajlıdır
 
DoÄŸum yapan memura, doÄŸum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eÅŸi doÄŸum yapan memura ise, doÄŸum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilmektedir.
 
Ayrıca, doÄŸum sonrası analık izni süresi sonunda kadın memur, isteÄŸi hâlinde çocuÄŸun hayatta olması kaydıyla analık izni bitiminde baÅŸlamak üzere ayrıca süt izni verilmeksizin birinci doÄŸumda iki ay, ikinci doÄŸumda dört ay, sonraki doÄŸumlarda ise altı ay süreyle günlük çalışma süresinin yarısı kadar çalışabilir. ÇoÄŸul doÄŸumlarda bu sürelere birer ay ilave edilir. ÇocuÄŸun engelli doÄŸması veya doÄŸumdan sonraki on iki ay içinde çocuÄŸun engellilik durumunun tespiti hâllerinde bu süreler on iki ay olarak uygulanır.
 
Yine üç yaşını doldurmamış bir çocuÄŸu eÅŸiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eÅŸin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eÅŸleri de, istekleri üzerine doÄŸum sonrası kullandıkları sekiz haftalık iznin bitiminden itibaren bu haktan aynı esaslar çerçevesinde yararlanır. Memurun çalışacağı süreler ilgili kurum tarafından belirlenmektedir. Ä°ÅŸçilerde ise böyle bir uygulama yoktur.
 
Ä°ÅŸçilere ise isteÄŸi halinde kadın iÅŸçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoÄŸul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilmektedir. Babaya ise doÄŸum yapan eÅŸ nedeniyle izin verilmemektedir. Ancak, toplu sözleÅŸmeyle bu süre arttırılabilmektedir.
 
Süt izninde memurlar iÅŸçilere göre daha avantajlıdır
 
Kadın iÅŸçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam birbuçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını iÅŸçi kendisi belirler. Ancak, toplu sözleÅŸmeyle bu süre arttırılabilmektedir.
 
Kadın memura ise, çocuÄŸunu emzirmesi için doÄŸum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.
 
Yıllık izinlerde memura avans verilmez, iÅŸçiye avans verilmek zorundadır
 
Yıllık izinlerin kullanımındaki en önemli fark ise iÅŸçilere kullanılan yıllık izin süresi kadar avans verilirken memurlarda böyle bir uygulama söz konusu deÄŸildir. Bu konudaki detay bilgilere Yıllık Ücretli Ä°zin YönetmeliÄŸinde yer verilmiÅŸtir.
 
Bu çerçevede, 4857 sayılı Kanun’un yıllık izin ücreti baÅŸlıklı 57’nci maddesinde; Ä°ÅŸveren, yıllık ücretli iznini kullanan her iÅŸçiye, yıllık izin dönemine iliÅŸkin ücretini ilgili iÅŸçinin izine baÅŸlamasından önce peÅŸin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.
 
Bu ücretin hesabında bu kanunun 50’nci maddesi hükmü uygulanmaktadır. Yani fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, iÅŸyerinin temelli iÅŸçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme iÅŸlerinde çalışan iÅŸçilerin bu iÅŸler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmamaktadır.
 
Ayrıca, günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmayıp da akort, komisyon ücreti, kâra katılma ve yüzde usulü ücret gibi belirli olmayan süre ve tutar üzerinden ücret alan iÅŸçinin izin süresi için verilecek ücret, son bir yıllık süre içinde kazandığı ücretin fiili olarak çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama üzerinden hesaplanmaktadır.
 
Ancak, son bir yıl içinde iÅŸçi ücretine zam yapıldığı takdirde, izin ücreti iÅŸçinin izine çıktığı ayın başı ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. Yüzde usulünün uygulandığı yerlerde bu ücret, yüzdelerden toplanan para dışında iÅŸveren tarafından ödenmektedir.
 
GörüleceÄŸi üzere, hem kamudaki iÅŸçiler hem de özel sektördeki iÅŸçiler, yıllık izin süresince hakedecekleri ücreti avans olarak alıp tatillerini yapmaktadır. ÖrneÄŸin 20 gün yıllık izin kullanan bir iÅŸçinin 20 günlük ücreti avans olarak iÅŸveren tarafından verilmek zorundadır. Ä°ÅŸverenin avans verip vermemek yönünde takdir hakkı yoktur. Ancak, memurlar açısından ise böyle bir durum söz konusu deÄŸildir.
 
Avans ödenmemesi iÅŸçi lehine tek taraflı fesih nedenidir
 
Bu uygulama 4857 sayılı Kanun’da bir zorunluluk olarak ifade edildiÄŸi için iÅŸçinin yıllık izne gitmeden önceki avans ödeme isteÄŸine olumsuz yanıt alması halinde, kıdem tazminatını alarak iÅŸyerinden ayrılması mümkündür. Ancak burada iÅŸverenin ödeme aczinde olmaması ve iÅŸçinin de bu hakkı kötüye kullanmaması esastır. Aksi takdirde açılacak davada olumsuz sonuç çıkabilir. Maalesef iÅŸçilerin birçoÄŸunun bu haktan haberi yoktur.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.