Sosyal Medya

Güncel

Hayrettin Karaman- Naqîb el-Attâs

06-06-2019 07:58

Hayrettin Karaman- Yeni Åžafak


Attas hem çaÄŸdaÅŸ Batı düÅŸüncesini hem de Ä°slam tefekkür geleneÄŸini derinlikli olarak tahlil etmiÅŸ, modern seküler dünya görüÅŸünü ihatalı olarak tenkit etmiÅŸ ve Ä°slam düÅŸüncesinin yeniden inÅŸasını hedeflemiÅŸtir.
 
ÖÄŸrencilerinden Prof. Dr. Wan Mohd Nor Wan’ın tavsifi ile “Attas sadece çok dikkatli kullandığı kelimelerle deÄŸil, aynı zamanda derin Ä°slâm metafizik ilmini, tasavvufu hem Ä°slâmî hem de modern bilimin birçok branşını kullanarak, çok geniÅŸ ve çeÅŸitlilik gösteren kiÅŸisel ve âilevî tecrübelerini iÅŸin içine katarak eÄŸitim verir. DoÄŸruluÄŸu hem konuÅŸmalarıyla hem de hareketleriyle örneklendirir. Zihninden geçeni söyler ve bunları emin, kibar ve ârifâne bir biçimde uygular. EÄŸer bir hata yaparsa özür dilemek için hiç tereddüt etmez. Hz. Peygamber her zaman onun için örnek teÅŸkil eder… Batı ve DoÄŸu’nun birbirine ve beÅŸerî medeniyete yaptığı büyük katkıları her zaman takdir etmiÅŸtir. Fakat aynı zamanda Batı ile DoÄŸu arasındaki fark kadar bunların her birinin kendi içindeki özgün farklılıklarının da altını çizmiÅŸtir… Müslümanların da dahil olduÄŸu birçok kiÅŸi ve özellikle gayrimüslim yazarlar hatta akademisyenler ÅŸeriatı tasavvuftan ayırmaya çalışır, ama Attas en yüce sûfîlerin çalışmalarını takip ederek, tasavvufu ÅŸeriatın ihsan makamında tatbik edilmesi olarak tanımlar. O ÅŸunu söyler: “Hakiki sûfîler Ä°slâm’ın ilkelerini ve ÅŸeriatı her zaman muhâfaza ederler ama bunu, kendi ilim ve tecrübelerine dayanarak popüler veya sosyal sebeplerle deÄŸil, sadece Allah rızası için yaparlar.”
 
Gazalî gibi Attas’a göre de Ä°slam eÄŸitim sistemi çerçevesinde ideal anlamda bir eÄŸitimin ilk hedefi bilgi ve deÄŸerlerle donanmış “iyi insanlar” yetiÅŸtirmektir. Bu gaye, Ä°slam’ın diÄŸer sistem ve yapılardan farklı olarak benimsediÄŸi ve ona orijinallik kazandıran bir özelliktir. Bu eÄŸitim insani manada derinleÅŸen ve kendi derinliÄŸinde bulunan cevherin de farkında olan insanı yetiÅŸtirir. “Bu hedef, insanı dünyanın ÅŸu ya da bu bölgesinde bir vatandaÅŸ olması itibariyle deÄŸil, insan olmasından dolayı” ele alır.
 
Attas bilginin kaynakları olarak, gözlem, akıl ve akıl yürütme, sahih rivayet (vahiy), sezgi ve ilhamı zikreder. Modern bilim ve felsefenin indirgemeci yaklaşımlarına karşılık, bu bilgi türleri arasında bir hiyerarÅŸi iliÅŸkisi vardır. Vahiy nihai bilgi kaynağını ifade ederken, his, eÅŸya hakkındaki en asgari ve sınırlı bilme biçimidir.
 
Bilgi-teorik açıdan Ä°slamlaÅŸma, insan aklının ÅŸüpheden (ÅŸekk), sanıdan (zan) ve boÅŸ münakaÅŸadan (mira’) kurtarılıp, ruha, düÅŸünceye ve maddeye ait gerçekler konusunda hakikatin (hakk) kesin bilgisine ulaÅŸmaktır. Bu iÅŸlev ilkin bilimsel bilgiye dayanır, ancak nihai planda, mutlaka, daha yüksek bir bilgi türü olan marifette temellenir ve bu bilginin öncülüÄŸüne girer. Bu yüksek seviyedeki bilgi türü, farzı ayn’ı kapsarken, bilimsel bilgi farzı kifayeyi içerir. Ferd açısından, hayati anlamda Ä°slamlaÅŸma, Peygamber’i hem erkek hem de kadın için örnek bir rehber olarak kabul etmek ve buna inanmaktır. Toplum açısından sosyal ve tarihsel anlamda Ä°slamlaÅŸma, Peygamber zamanında gerçekleÅŸen ahlaki mükemmelliÄŸe ulaÅŸmak için ve bunu baÅŸarmak için çaba göstermektir.
 
Farzı ayn (her Müslümana farz olan) dini bilimler:
 
1.Kur’an’ı Kerim: Kıraati ve yorumlanması (tefsir ve tevil). 2. Sünnet: Peygamber’in hayatı, daha önceki peygamberlerin ve ilahi davetlerinin tarihi, hadis ve güvenilir rivayet. 3. Åžeriat: Fıkıh usulü ve fıkıh, Ä°slam’ın prensipleri ve amel (Ä°slam, iman, ihsan). 4. Kelam: Allah, mahiyeti, ilahi sıfatlar, isimler ve fiiller (Tevhid). 5. Ä°slam MetafiziÄŸi (tasavvuf): Psikoloji, kozmoloji, ontoloji, varlık hiyerarÅŸisini anlatan kozmolojik doktrinler dâhil Ä°slam felsefesinin yasal unsurları. 6. Dil Bilimleri: Arapça gramer, lügat-bilim ve edebiyat.
 
Farzı kifaye (ümmetin ihtiyacı kadar elde dilmesi farz olan) bilimler:
 
1. BeÅŸeri bilimler, 2. DoÄŸa bilimleri, 3. Uygulamalı bilimler, 4. Teknik bilimler, 5. Mukayeseli din, 6. Batı kültürü ve uygarlığı, 7. Dil bilimleri, Ä°slamî diller, 8. Ä°slam tarihi.
 
Bu iki yazıda Attas’a dikkat çekmeyi baÅŸarabildiysem artık onu okursunuz.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.