Sosyal Medya

Taha Akyol / Dolar niye düştü?

02-06-2019 09:29

Taha Akyol - Karar


Dolar ve genelde döviz son günlerde iniÅŸ halinde. Nitekim 6.2’ye çıkmış olan dolar, 5.8 civarında. Ä°ktisatçılar bunu iki baÅŸlıkta izah ediyor:
 
- CumhurbaÅŸkanı’nın yargı reform paketini açıklaması, AB standartlarına ve kurumlarına atıflarda bulunması… Ankara’nın yeniden hukuk devleti ilkesine ve AB standartlarına yöneleceÄŸi ÅŸeklinde bir umut ışıltısının belirmesi.
 
- ErdoÄŸan’ın Trump’la yaptığı telefon görüÅŸmesi üzerine S-400 krizinin erteleneceÄŸi yolunda iÅŸaretlerin ortaya çıkması, Türkiye’de tutuklu bulunan ABD vatandaşı Serkan Gölge’nin cezaevinden ev hapsine alınması, Trump’ın bunun için ErdoÄŸan’a teÅŸekkür ederek Gölge’nin yakında ABD’ye döneneceÄŸini de söylemesi.
 
Her birini uzun uzun tahlil etmek mümkün. Ben iki faktörün ekonomiyi “nasıl?” etkilediÄŸine dikkat çekmek istiyorum: Hukuk ve dış politika…
 
KİM DEĞİL NASIL?
 
Ekrem Ä°mamoÄŸlu mazbatasını aldığında da dolar iniÅŸmiÅŸ fakat YSK Ä°stanbul seçimlerini iptal ettiÄŸinde yükselmiÅŸti…
 
Meseleye “Kim?” diye bakmak yanlıştır. Mesele Batı’nın ya da sermayenin “kim”i istediÄŸi meselesi deÄŸildir.
 
Mesele “nasıl?” meselesidir; Türkiye’de demokrasi ve hukuk “nasıl” iÅŸleyecek?
 
EÄŸilip bükülerek mi yoksa “düzgün” bir ÅŸekilde mi?
 
Ekonominizde tüketim ve rant politikaları gibi karmaşık sebeplerle makro dengeler bozulduÄŸu için, hukukta ve diplomaside günlük olaylar bile böyle hemen dövizde, piyasada etkili oluyor.
 
Hiç küçümsemeyelim, dövizdeki birkaç kuruÅŸluk hareketin karşılığı ekonomimizde birkaç milyar lira demektir!
 
Åžu kesin bir gerçektir: Ülke yönetimlerinin baÅŸarısı ekonomiyi, hukuku ve dış politikayı koordineli ÅŸekilde yürütmeye baÄŸlıdır. Güvenlik de hukuk kavramının içindedir.
 
Dış politikada iliÅŸkiler sıkışıyorsa, ülke içinde hukuka güven aÅŸağı gidiyorsa ekonomi iyiye gidebilir mi?
 
NAMIK KEMAL YAZMIÅžTI
 
Büyük düÅŸünür Namık Kemal’in 21 Haziran 1869 tarihli Hürriyet gazetesindeki makalesinin baÅŸlığı “bir saatlik adalet, bin yıllık ibadetten hayırlıdır” ÅŸeklindeki hadis-i ÅŸerifti, yani Peygamber Efendimiz sözü…
 
Kemal, bu hadisten hareketle ÅŸunları yazıyordu, bugünkü Türkçeyle:
 
“Yer yüzünde bugün mevcut olan devletlerin haline bakalım. Adalet neredeyse saadet ve mamuriyet ve bunların geliÅŸtirdiÄŸi gayret ve marifet dahi oradadır…”
 
Tarihten örnekler veriyordu: Hz. Ömer zamanında Irak’ın geliri 137 milyon dinardı… Zalim Haccac’ın Irak valiliÄŸi döneminde 18 milyon dinara inmiÅŸti… Sonra, âdil halife Ömer Bin Abdülaziz zamanında tekrar eski seviyeye yükselecekti…
 
Kemal, “Fransızların Osmanlılardan ziyade dört eli, sekiz ayağı yok” diyor, oradaki geliÅŸmenin hukuk ve eÄŸitimden, Osmanlı’daki periÅŸanlığın “zulüm ve cehaletten” geldiÄŸini belirtiyordu.
 
Namık Kemal bunları yazarken 29 yaşındaydı; bilgi birikimini ve vizyonunu görüyorsunuz deÄŸil mi?
 
Namık Kemal’in, Vakıf Bank tarafından yayınlanan iki cilt Hürriyet gazetesi koleksiyonunu okurlarıma tekrar tavsiye ediyorum.
 
Ä°KTÄ°DARIN Ä°KÄ° DÖNEMÄ°
 
Çok mesafe aldık, uzun süredir “düÅŸük gelirli ülkeler” arasında deÄŸiliz, “orta gelir” kategorisindeyiz.
 
Bütün ekonomilerde spekülatif hareketler her zaman olabilir ama ekonomik sorunları “düÅŸman saldırısı” olarak niteleyip Türkiye’yi “beka” derdine düÅŸmüÅŸ bir ülke gibi göstermek iç politikada bir miktar oy getirebilir… Fakat ekonomide çok ihtiyaç duyduÄŸumuz yatırımları getirmez. Dış iliÅŸkilerde “dostları artırmaya” yaramaz.
 
Aksine sermayeyi ürkütür, Türkiye hakkında kötü niyetli odakları tahrik eder; öyle de oluyor.
 
Halbuki tarihimizde hukuk, dış politika ve ekonomi alanlarında baÅŸarılı koordinasyon örnekleri vardır… AK Parti iktidarı da 2002-2010 döneminde AB yöneliÅŸiyle hukuk, ekonomi ve dış politikada baÅŸarılar saÄŸlamış, Türkiye’ye yılda 20 milyar dolar yatırım gelmiÅŸti.
 
AÄ°HM kararlarının “baÄŸlayıcı” ve “üstün norm” olduÄŸunu Anayasa ve kanunlarımıza koyan, AK Parti iktidarıydı… Ama bir süredir “bizi baÄŸlamaz” diye konuÅŸmalar yapıldığı gibi yeni hakimler bazen AYM kararlarına uymayabiliyor, AYM’de de açıkça çekingenlik görülüyor.
 
Ve yatırım gelmiyor!
 
Türkiye önü açık, potansiyeli çok büyük bir ülkedir. Yeter ki içeride hukukun üstünlüÄŸü ve özgürlükçü demokrasiye, dışarıda bir süredir duymadığımız “dostlarımızı arttırma” rasyonalizmine dönelim. Ekonomi yükseliÅŸe geçer, dolar da faiz de yoluna girer.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.