Sosyal Medya

Güncel

Hayrettin Karaman/ Gazzâlî-Hakikati bilmenin yolu (2)

31-05-2019 07:45

Hayrettin Karaman- Yeni Åžafak


Gazzâlî doÄŸru ve kesin bilgiye ulaÅŸmak için Allah Teâlâ’nın insanda, bilginin konu ve alanına ait kabiliyet ve güçler yarattığını ifade ettikten sonra duyular ve akıl ile idrak edilecek ÅŸeyler dışında ancak vahiy ve nübüvvet nuru ile ulaşılabilecek hakikat bilgilerinin bulunduÄŸunu açıklıyor. Ona göre bunları akla dayanarak inkar edenlerin aslında bir delilleri yoktur, yalnızca körün rengi idrak edemediÄŸi için yok demesi gibi bir inkardan ibarettir. Allah’ın rahmet ve lütfu ile gönderdiÄŸi peygamberlere iman edebilmek için aklı doÄŸru kullanmaya ihtiyaç vardır. Bir kör düÅŸünelim, camiye gitmek istiyor, bir götürene ihtiyacı var, biri onu alıp camiye götürüyor, akıl da insanı alıp Peygambere imana götürüyor, iman ettikten sonra aklı aÅŸan konularda bilgiye ulaÅŸmanın yolu vahiy ve nübüvvet nuru ile aydınlanmış kalb oluyor.
 
Aklı imana götürecek deliller arasında rüyalar vardır; çünkü rüyada ileride olacak bazı ÅŸeyler görülebiliyor, gayba bir pencere açılıyor, buna ek olarak Kur’an vardır, Peygamberimizin hayatı ve mucizeleri vardır; insan bunlardan yalnız birinden deÄŸil, tamamından faydalanmalı, delil olarak istifade etmelidir.
 
ÖzetlediÄŸim bu irfanı ÅŸimdi de onun dilinden takip edelim:
 
(Ä°nsan peygamberlik hakkında ya sahâbede olduÄŸu gibi peygamberi görerek veya onun hakkında ÅŸüphe götürmeyecek saÄŸlamlıktaki bilgileri okuma ve iÅŸitme yoluyla elde ederek bilgi sahibi olur). Nübüvvbetin ne demnek olduÄŸunu (böylece) anladığın takdirde Kur’an-ı Kerimi ve hadisleri çok oku, Hz. Muhammed’in (s.a.), nübüvvet derecelerinin en yükseÄŸinde bulunduÄŸuna dair de sende bir zaruri (kesin) bilgi hasıl olur. Ä°badet ve onun kalbi eÄŸitmekteki etkisi hakkında söylediklerini tecrübe ederek kanaatini güçlendir. O’nun, “Bir kimse bilgisi ile amel ederse Cenâb-ı Hak ona, bilmediÄŸi ÅŸeyler hakkında bilgi ihsan eder”, “Bir imse bir zalime yardım ederse Allah o zalimi, onun başına bela eder”, “Bir kimse sabahleyin kalktığı vakit düÅŸüncesi yalnız bir nokta (Allah) etrafında toplanıyorsa Cenab-ı Hak onu, dünya ve ahiret endiÅŸelerinden kurtarır.” manalarındaki hadislerde O’nun ne kadar doÄŸru söylediÄŸini anlamak için binlerce defa tecrübe edersen sende kesin bir bilgi hasıl olur. Nübüvvet hakkında kesin bilgiye ulaÅŸmak için bu yolda devam et. Yoksa sadece deyneÄŸi ejderha yapmak, ayı ikiye bölmek gibi mucizelere bakmak yetmez. Çünkü yalnız bu mucizelere bakıp sayılmayacak kadar çok olan meydandaki karineleri (bilgi, kanaat ve ispat yollarını) göz önünde tutmazsan çok defa o mucizleri sihir ve hayal sayabilirsin… PeygamberliÄŸe imanın dayanağı (Kur’an’da olduÄŸu gibi) düzgün ve ölçülü söz olursa ona benzeyen bir baÅŸka söz ile ÅŸüpheye düÅŸersin. Buna benzer harikaların her biri senin delilin olsun, böylece birine deÄŸil tamamına dayalı bir kesin bilgiye ulaÅŸmış ol…
 
On yıla yakın bir zaman içinde halkın arasına katılmadım, yalnız yaÅŸamaya devam ettim. Bu esnada, sayamayacağım birçok sebeple, hem zevkle (yaÅŸayarak), hem akla dayalı delil ile hem imandan gelen kabul ile açıkça anladım ki, insan bedenden ve kalpten ibaret olarak yaratılmıştır. Kalpten maksadım, Allah’ı tanımaya mahsus bir yer olan ruhun hakikatidir; ölüde ve hayvanda da bulunan maddi kalp deÄŸildir. Bedenin saÄŸlığı vardır, onunla mutlu olur, hastalığı vardır onunla helak olur; bunun gibi kalbin de saÄŸlığı/selameti vardır, “Allah’a ancak selîm (manevi hastalıkları bulunmayan) bir kalb ile gelen” kurtulur (Åžuarâ:89), kalbin hastalığı da vardır ki, onu ebedî olarak helak eder, “…kalplerinde hastalık vardır” ( Bakara:10). Allah’ı bilmemek ve inanmamak öldürücü zehirdir, nefsin arzularına uyarak Allah’a kulluktan sapmak kalbi hasta eden amildir, Allah’ı bilmek ve O’na iman etmek diriltici panzehiridir, nefsin arzularına karşı durarak Allah’a kulluk etmek ÅŸifa veren ilacıdır. Nasıl bedeni sıhhate kavuÅŸturmak için ilaçlar arsa, kalbi sıhhate kavuÅŸturmak için de ilaçlar vardır. Nasıl ilaçların tesirini akıl ile bilmek mümkün olmayıp bu konuda –aslını peygamberlerden öÄŸrenen- doktorları dinlemek ve onlara uymak gerekiyorsa, kalbi iyileÅŸtiren ibadet ilaçlarının sayıları, ÅŸekilleri, sınırları, miktarları konularındaki bilgi de peygamberlerden gelir, akıldan deÄŸil… Secde rükû’un iki katıdır, sabah namazı ikindi namazının yarısı kadardır; bunların böyle olmasında bir sır vardır, bunlar ancak nübbüvvet nuru ile sezilebilir. Ä°badetlerin bu özellikleri için akıl yoluyla sebep ve hikmet arayanlar veya bunların rastgele olduÄŸunu ileri sürenler ahmaklık ve cehaletlerini açığa çıkarmış olurlar.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.