Abdurrahman Dilipak: Bakın Huawei krizi ticaret savaşı değil, istihbarat savaşı. Huawei’nin arkasında İngiltere var

AteÅŸle oynuyoruz. Barutla ateÅŸ bir arada durmaz, patlar. Bir yandan kışkırtır, öte yandan bastırırsan çatışmaya zorlamış olursun.

Gençleri niye kaybettiniz biliyor musunuz? Onlar internet çocuÄŸu. Hayalin kışkırttığı çocuklar onlar. Hayalin kışkırttığı talepleri hiçbir gerçek karşılayamaz. Onlara sürekli vaad eder ve sorumluluk yüklemezseniz, hep daha fazlasını isterler. Onlara “hadi sen de yap” demeniz gerek. Onun için de destek ve altyapı gerek.

Matrix 1 yayınlanalı 20 yıl olmuÅŸ yaklaşık. Yapım yılı 1999. Orada yapay zekanın dünyayı nasıl deÄŸiÅŸtireceÄŸi, zamanda yolculuk ve farklı zaman boyutlarından söz ediliyor. Birileri bunu o zaman sadece fantastik bir bilim kurgu zannediyordu.

Gelecek yıl bir kısmı uygulamaya girecek yeni eÄŸitim sisteminde ‘yapay zeka’ dersi de yerini alıyor. Finansal matematik, veri analizi ve optimizasyon, biyoteknoloji, geleceÄŸin enerji sistemleri, güç-egemenlik ve uluslararası iliÅŸkiler, akıllı ÅŸehirler ve insanlığın geleceÄŸi, sosyal güçlüklere yenilikçi yaklaşımlar. Sistem kavramı, bilgi kuram, tasarım odaklı düÅŸünme ve toplumsal fayda gibi seçmeli dersler var.

Çocuklar bunları öÄŸrenecek de ne olacak? Söyleyeyim, yeni oluÅŸmakta olan tekno pazara eleman olacak. Ama bu kafa ile o pazar bizim olmayacak. Beyaz adam pazarın sahibi olacak, biz ise pazarlamacısı, tüketicisi, üretimde ara eleman. Çünkü altyapımız yok. Çünkü mevzuat eksik, çünkü bu iÅŸler multi disipliner denen tarzda, yani farklı birimler arası çalışmalar, koordineli, senkronize yürütülmüyor. Minimum risk ve maliyet, minimum zamanda maksimum faydaya dayalı bir optimizasyon, oryantasyon planlaması yok.

Siber piyasada eÄŸer milli bilgi merkeziniz yoksa, süper bilgisayarınız yoksa, milli bir yazılım güvenlik sisteminiz yoksa, bu alanda milli bir çalışma mümkün mü! Düz ovada avlanırsınız.

Sahi ABD’nin Huawei ile savaşının arkasında yatan da bu deÄŸil mi? S400anlaÅŸması bunun için kriz çıkarmıyor mu? Kriz olmayan alanlar zaten HW, SW olarak tamamen onların kontrolünde. Türkiye HW, SW, bilgi çöplüÄŸüne döndü. Bu durumda, yapay zeka ve sistem kavramı, bilgi kuramı, veri analizi ne demek öÄŸrenen çocuklar bu ihmalin farkına varırlarsa, onları nasıl durduracaksınız. Yok zaten, yuttukları zoka’nın farkına bile varamayacak kadar bu gerçeklerden uzak, birbirlerinden uzak, akletmeyen, önlerine konulan iÅŸten baÅŸka dünyaları olmayan biyonik robotlara benzeyen, kiÅŸisel çıkar ve zevklerine odaklı “birey”ler yetiÅŸtirecekseniz, bunun “biz”e ne faydası var ki!

Bu çocuklar Futuristik bir ÅŸekilde, filozofik bir ön görü ve derinlikle, imani bir bakış açısı ile tarihten gelen bir tecrübe ile ve geleceÄŸin endiÅŸesini taşıyarak, bugünün gerçeklerinin farkında olarak bir irfan, bir ahlak ve hikmetle sorumluluk üstlenebilecek mi?

Böyle giderse ya bu çocukları, bugün olduÄŸu gibi ya çalarlar, ya da zaten kendileri gider.

Biz de sahih gelenekte bir kiÅŸiye ilim seviyesinde bir ÅŸey öÄŸretilecekse, ilk adım mücerret bir edebiyat deÄŸil, “o’nun dili”dir. Belagat dediÄŸimiz, kavramları, terimleri, kurumları ile o dile hakim olmak gerek ki, söyleneni anlasın ve düÅŸündüÄŸünü doÄŸru ifade etsin. Yoksa ancak prospektüs okur, önünüze konulan aleti kullanırsınız, tüketici ve pazarlamacı olursunuz. Ä°kinci ders o ilmin adabı muaÅŸeretidir. Yani ilmin edepleri. Nasıl yaparsanız faydalı olur, nasıl yaparsan zarar verirsin, bunun din ve ahlakla iliÅŸkisi. Buna uymazsan edebi aÅŸmış olursun. Bugün buna, etik, moral, deontoloji filan diyorlar. 3. Ders. O ilmin zaman ve mekanla, geçmiÅŸ ve gelecekle, mantıkla, insan ve tabiatla iliÅŸkisini bileceksin. Sözel olarak mantık, matematik, geometri, coÄŸrafya, jeoloji, astronomi ile iliÅŸkisini öÄŸreneceksin. DeÄŸilse ilmi / Talebe bile olamazsın. Buna eskiler “Hey’et ilmi” diyor, batılılar “Kozmografya” diyordu.

Bunların öÄŸretilmesine, ÅŸimdilerde Fransızcadan galat olarak “lise” dedikleri, Osmanlıdaki “Ä°dadi” de baÅŸlanırdı öÄŸretilmeye. 1700 sonrası da zaten Osmanlıda da Lale devri ile birlikte batılılaÅŸma baÅŸlamıştı, bu arada.

Bakın, bu gençlerin cebine yakışıklı bir diploma koyuyorsunuz, bunlar da o seviyede bir iÅŸ ve yaÅŸama garantisi istiyor sizden. Ama o derinliÄŸe, o ahlaka, o sorumluluÄŸa ve gayrete sahip deÄŸiller. Bu bildik liselerde de böyle, meslek sanat okulları, kolej dedikleri paralı okullar ya da lise dediklerinizde de böyle.

Bu reformlar faydasız deÄŸil, ama geri teper. Sonra da bu iÅŸler niye bir türlü yolunda gitmiyor diye hayıflanır dururuz.

Bakın Huawei krizi ticaret savaşı deÄŸil, istihbarat savaşı. Huawei’nin arkasında Ä°ngiltere var. Sözkonusu olan biliÅŸim olunca kardeÅŸ kardeÅŸin gözünü oyuyor. Bizde bir ÅŸey olmuyor deÄŸil. Mesela “yazbee”ye bakın bir. Ya da “parsecuremap”a bakın. 

Geçenlerde Elon Musk yani Tesla, “Yüksek hızlı uydu projesi Starlik”i duyurdu. Musk ÅŸu günlerde, tek seferde Falcon 9 ile fırlatılacak Space X ile 60 Starlink uydusunu yörüngeye yerleÅŸtirecek. Hedef  2027’ye kadar 12.000 uydu yerleÅŸtirmek. 7. Fırlatmadan sonra sistem üzerinden global internet hizmeti verilmeye baÅŸlayacak. Bunun için 2020’nin ortalarını beklemek gerekiyor. Tesla 2 yıl boyunca her ay 2 uydu fırlatacak.

Dikkat, ÅŸu an dünya çevresinde  2000 civarında aktif uydu var. Musk tek başına 7 yılda bunun 6 katı uydu yerleÅŸtirecek uzaya. Ve dünyada ilk büyük gözaltı gerçekleÅŸecek. Nasıl GSM’lerle ÅŸehirlerarası haberleÅŸme dönemi bitti, bu yeni sistemde dünya tek bir ÅŸehire dönecek. Yarım saatte Çin’e, 1 saatte Amerika’ya, 15 dakikada Ankara’ya gidecekseniz, mesafelerin ne farkı kalıyor ki!

Daha önceki senaryo, uzaya 7 uydu yerleÅŸtirecekler, sonra hemen Atmosferin en üst noktasında, her ÅŸehrin üzerine bir balon yerleÅŸtirecekler ve böylece global bir network oluÅŸturacaklardı. Åžimdi Tesla dünyanın etrafını 12.000 uydu ile donatacak. Kapsama alanı diye bir ÅŸey kalmıyor. Bir internet ağı üzerinden her türlü haberleÅŸmeyi yapabileceksiniz.

2025 senaryosunda ne bugünkü gibi bir para, ne pazar olacak. Ne de seçim. EÄŸitim kurumları da deÄŸiÅŸecek. SaÄŸlık hizmetleri de. Ä°nsansız ve yapay zekalı araçlar ve robot sistemleri ile farklı bir dünya. Humonoidler, Siborglar, Genomikler, Avatarlar. Aile ve cinsiyet üzerinden bu tartışmalar niye çıkarılıyor sanıyorsunuz. Ä°ntihar ve kısırlaÅŸtırma yasallaÅŸtırılacak. “Bu kadar nüfus çok fazla” diyorlar. DoÄŸum kontrolü yeterli olmadı. Åžimdi baÅŸka yollar deniyorlar. Ulus devletmiÅŸ, bürokrasi imiÅŸ, gümrük duvarları imiÅŸ deÄŸiÅŸmedik bir ÅŸey kalmayacak. Hatta din algısı bile. Yeni sanal cemaatler oluÅŸmaya baÅŸladı bile.

Hele ÅŸu seçimi bir atlatalım, daha konuÅŸacak çook ÅŸey var. Selâm ve dua ile..