Hafter cephesi neden müzakereye yeşil ışık yaktı?

Hafter, Trablus'u ele geçirmek amacıyla yaklaşık 45 gün önce bir operasyon baÅŸlattı. Operasyonu hızlı ve kararlı bir ÅŸekilde tamamlayacağı vaadinde bulunan Hafter, Trablus'un çevresindeki bazı mahalleleri kazanmasına raÄŸmen baÅŸkentin merkezini ele geçirmede baÅŸarısız oldu. Artan can kayıpları ve çatışmaların yol açtığı hasar nedeniyle Libya'ya yönelik dünyadan ateÅŸkes çaÄŸrıları da giderek yoÄŸunlaÅŸtı.

HAFTER CEPHESÄ° MÜZAKEREYE AÇIK

Libya'nın doÄŸusunda Hafter'in en yakın siyasi müttefiklerinden Abdullah es-Seni, ABD merkezli El-Hurra televizyonuna verdiÄŸi röportajda, "Müzakereleri memnuniyetle karşılarız ancak ön ÅŸart olmaması koÅŸuluyla. (Hafter'e baÄŸlı) Ordunun, eski yerine çekilmesini istemek, iÅŸte bu imkansız ancak hayal ürünü" diye konuÅŸtu.

Seni'nin bu açıklaması, baÅŸkenti ele geçirmek için yaklaşık 1,5 ay önce saldırıya geçen Hafter cephesinden "ateÅŸkese yönelik ilk yeÅŸil ışık" olarak yorumlandı.

Hafter'in siyasi müttefikini "Müzakereleri memnuniyetle karşılarız" açıklaması yapmaya iten nedenleri, "Trablus'un merkezini ele geçirmedeki baÅŸarısızlık, halk desteÄŸini yitirme, güneydeki saldırılar ve uluslararası desteÄŸin azalması" ÅŸeklinde sıralamak mümkün.

TRABLUS HAREKATINDAKÄ° BAÅžARISIZLIK

Hafter, Libya içinde başından beri, "eÄŸer ki ilerlemezsen, gerilemeye baÅŸlarsın" yönündeki taktiÄŸi uygulamasıyla tanındı. Ancak, Libya'nın baÅŸkentine yönelik operasyonunda, kontrolündeki birlikler, Trablus'un merkezine ilerlemede baÅŸarısız oldu.

BaÅŸkenti savunan uluslararası meÅŸruiyete sahip Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) baÄŸlı silahlı kuvvetler, Hafter'e baÄŸlı birlikleri baÅŸkentin güneyinde durdurmayı baÅŸardı.

Hafter'in daha önce Libya'da hızla toprak kazanmasını saÄŸlayan en önemli etkenlerden biri ülke içindeki silahlı mücadelesinde hava üstünlüÄŸünü elinde bulundurmasıydı. Ancak bu sefer UMH'ye ait savaÅŸ uçaklarının Hafter birliklerinin özellikle ikmal hatlarına düzenledikleri hava saldırıları Trablus operasyonun seyrinde kritik rol oynadı.

UMH Sözcüsü Muhanned el-Yunus, UMH'nin savaÅŸ uçakları aracılığıyla bir avantaj elde ettiÄŸini ve artık Trablus operasyonunun Hafter için bir yıpranma savaşına dönüÅŸtüÄŸünü belirtti. Hafter'in birliklerine kurÅŸunlarını idareli kullanmaları talimatı verdiÄŸini aktaran Yunus, UMH'ye ait savaÅŸ uçaklarının Hafter birliklerinin ikmal hatlarını vurmasının bu talimatta etkili olduÄŸunu vurguladı.

HAFTER'İN HALK DESTEĞİ AZALIYOR

Hafter'e baÄŸlı güçler baÅŸkente yönelik operasyonun ilk günlerinde Trablus çevresinde hızlı bir ilerleme gösterdi ve birbiri ardına bazı bölgeleri ele geçirmeye baÅŸladı.

Öyle ki Hafter'e yakın basın yayın organlarında Trablus'a halk kutlamaları eÅŸliÄŸinde girileceÄŸi yönünde haberler gecikmedi.

BaÅŸkentte bulunan bazı silahlı gruplar Savani ve Kübri gibi mahalleler Hafter güçlerinin eline geçerken, Trablus cephesindeki uyuyan hücre olarak tanımlanan Terhune 7. Tugayı da benzer ÅŸekilde Hafter saflarına katıldı.

Ancak Hafter birliklerinin ilerleyiÅŸi sırasında sivil nüfusun yoÄŸun olarak bulunduÄŸu Ebu Salim Mahallesini hedef gözetmeden top atışına tutması sivil can kayıplarını artırdı. Söz konusu saldırıların ardından, baÅŸkent merkezinde, Hafter'in ilerleyiÅŸine karşı sokak gösterileri baÅŸladı.

Benzer ÅŸekilde Trablus'un 200 kilometre doÄŸusundaki Misrata ve 100 kilometre batısındaki Zuvara kentlerinde de Hafter'in operasyonuna karşı yürüyüÅŸler düzenlendi.

TRABLUS ve FÄ°ZAN ARASINDA KALAN HAFTER

Hafter, sadece Trablus ve çevresinde deÄŸil aynı zamanda ülkenin güneybatısındaki Fizan bölgesinde de zor zamanlar geçirmeye baÅŸladı.

BaÅŸkente ilerlemeden önce 2019 yılı başında ülkenin petrol zengini güney bölgelerine operasyon baÅŸlatan Hafter, bu bölgelerde kontrolü ele geçirmiÅŸti.

Ancak Hafter birlikleri burada UMH'ye baÄŸlı Ali Kenna liderliÄŸindeki Güneyi Koruma Birlikleri'nin yanı sıra Çadlı muhaliflerin de destek verdiÄŸi Tebu kabilesine baÄŸlı silahlı grupların ortak direniÅŸiyle karşılaÅŸtı.

Bunun yanı sıra, çöl coÄŸrafyasında varlığını sürdüren DEAÅž militanları da Hafter güçlerine bombalı ve silahlı saldırılar düzenledi.

Hafter'in, birliklerinin büyük çoÄŸunluÄŸunu Trablus çevresinde tutma ısrarı, güneydeki hakimiyetini ve petrol kuyularındaki kontrolünü de zayıflattı. Ancak Hafter'in birliklerini Trablus'tan güneye destek için çekmesi durumunda baÅŸkent cephesinin düÅŸme olasılığı var.

Dolayısıyla Hafter'in güneydeki düÅŸmanlarının saldırısını püskürtebilmesi için Trablus'ta bir an önce zafer kazanması ÅŸart.

Hafter'in kontrolündeki birliklerle 1,7 milyon kilometrekare büyüklüÄŸündeki Libya'nın hem doÄŸu, hem güneyini kontrol etmeye çalışırken Trablus'u ele geçirme çabası, askeri anlamda kendisini zor bir duruma soktu.

Bu nedenle Hafter'in Trablus'ta ele geçirdiÄŸi bölgeler hala kontrolündeyken bir ateÅŸkese giderek, güçsüz kalan birliklerini takviye etmesi çıkarlarına daha uygun.

ULUSLARARASI DESTEĞİN AZALMASI

Hafter, Trablus'a yönelik operasyon baÅŸlattığını duyurduÄŸunda Avrupa'daki bir çok aktör "bekle ve gör" vaziyeti aldı.

Ancak Hafter'in operasyonu, vadettiÄŸi hızlı ve kesin zaferi saÄŸlayamadı, üstüne üstelik can kaybı da giderek arttı. Bunun üzerine Hafter'e olan destek de azalmaya baÅŸladı. Uluslararası Af Örgütü, yakın zamanda yayınladığı raporda, Hafter güçlerinin düzenlediÄŸi bazı saldırıların hukukun dışına taÅŸtığını hatta bazılarının "savaÅŸ suçları sayılabileceÄŸini" belirtti.

Öte yandan Hafter'e Avrupa'da diplomatik destek saÄŸlayan Fransa, Avrupa BirliÄŸi'nin "Hafter saldırılarının uluslararası güvenliÄŸe bir tehdit olduÄŸu" yönündeki açıklamasını engelleyemedi.

Hafter'in en yakın askeri destekçilerinden BirleÅŸik Arap Emirlikleri (BAE) de Trablus operasyonundan kendini sıyırmaya çalışan bir açıklama yaptı. BAE DışiÅŸlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver GargaÅŸ, Hafter'in Trablus operasyonunu "Abu Dabi ile istiÅŸare etmediÄŸini" duyurdu.

ABD BaÅŸkanı Donald Trump, Trablus operasyonunun baÅŸladığı sıralarda, 15 Nisan'da Hafter ile telefonda görüÅŸmüÅŸtü.

Beyaz Saray'dan bu dönemde yapılan açıklamada, "BaÅŸkan Donald Trump, devam eden terörle mücadele çabalarını ve Libya'da barış ve istikrarı temin etme gerekliliÄŸini ele almak üzere MareÅŸal Halife Hafter ile görüÅŸtü." ifadeleri kullanılmıştı.

Ancak farklı partilerden bir grup ABD kongresi üyesi, "ABD vatandaşı Halife Hafter'in iÅŸlediÄŸi savaÅŸ suçlarının araÅŸtırılması" için Adalet Bakanı William Barr ve FBI Direktörü Christopher Wray'e bir mektup gönderdi.

Mektupta, "Bir ABD vatandaşı doÄŸrudan ABD'nin BM liderliÄŸindeki ara buluculuk çabalarına ve uluslararası meÅŸruiyete sahip (UMH) hükümetine desteÄŸi dahil ABD'nin Libya politikasını zayıflatıyor. Aynı zamanda Hafter'e baÄŸlı güçlerin savaÅŸ suçları iÅŸlediÄŸi, askeri operasyonları sırasında gereÄŸinin dışında vahÅŸet ve acıya yol açtığı iddia ediliyor." ifadeleri yer aldı.

LÄ°BYA'DAKÄ° ÇATIÅžMALAR

General Halife Hafter, baÅŸkent Trablus'u ele geçirmek için 4 Nisan'da saldırı emri vermiÅŸ, bunun üzerine UMH birlikleri de Burkan el-Gadab operasyonunu baÅŸlatmıştı.

Libya'da uluslararası tanınırlığa sahip UMH birlikleri ile Hafter'e baÄŸlı güçler arasındaki çatışmalar yaklaşık 1,5 aydır devam ediyor.

Dünya SaÄŸlık Örgütünün son açıkladığı bilgilere göre, Trablus ve çevresindeki çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısı 400'ü geçti.