Amerika-Çin geriliminde yeni cephe Erbil mi?

Amerika'nın dünyanın en büyük konsolosluk kompleksini Irak Bölgesel Kürt Yönetimi'nin baÅŸkenti Erbil'de inÅŸa etme kararının ardından benzer bir adım da Çin'den geldi. Çin de Erbil'de büyük bir konsolosluk açmak için kolları sıvadı. GeliÅŸmeler ABD-Çin geriliminde yeni adresin Erbil olacağına iÅŸaret ediyor.

2007 yılında Erbil'de ilk defa temsilcilik açan ABD, 2011 yılında ise baÅŸkonsolosluk açtı. Bu adımdan yaklaşık 7 yıl sonra Amerika, Erbil'de yeni bir konsolosluk binası açmaya karar verdi. Temeli 2018'in Temmuz ayında atılan bina tamamlandığında, Amerika'nın dünyadaki en büyük konsolosluk binası olacak.

Amerika'dan 3 yıl sonra bu kez Çin, Erbil'de baÅŸkonsolosluk açtı. 2014 yılında Erbil BaÅŸkonsolosluÄŸu'nu açan Çin, 2019'da yeni bir bina inÅŸa etmek için harekete geçti. Çin'in bir süre önce inÅŸaatına baÅŸladığı bina da tıpkı Amerika'nınki gibi, dünyanın en büyükleri arasında olması planlanıyor. Ä°ki ülke arasındaki konsolosluk yarışı, son aylarda yaÅŸanan gerilimleri akla getiriyor. Acaba ABD-Çin geriliminde yeni cephe Erbil mi? VOA Türkçe, bu sorunun yanıtını bölgedeki uzmanlara sordu.

“KÜRT BÖLGESÄ° ÇÄ°N Ä°ÇÄ°N BÜYÜK PAZAR”

2009-2013 yıllara arasında yerel parlamentoda milletvekilliÄŸi yapan Siyasetçi Aso Kerim, Çin'in dünyanın beÅŸ büyük ekonomisinden biri olmasına raÄŸmen, OrtadoÄŸu'da pasif bir konuma sahip olduÄŸunu söyledi. Kerim, “Kürdistan Bölgesi Çin endüstrileri için büyük bir pazar ve bu konuda Türkiye'yi geçer. Ama buna raÄŸmen Çin'in Kürdistan hükümetiyle siyasi ve askeri iliÅŸkileri yok. Yani Çin çabasız olarak kendine bir pazar bulmakta” dedi.

Çin'in Ä°pek Yolu Projesi'ne dikkat çeken Kerim, bir kısmı Kürt bölgesinden geçen proje nedeniyle, Washington ve Pekin'in çıkarlarının kesiÅŸtiÄŸini söyledi.

Kerim, “Çin bu stratejik projeyi gerçekleÅŸtirmek için çalışıyor. Bu proje Çin'den baÅŸlıyor, bir yolu Ä°ran'a ve sonrada DoÄŸu Kürdistan, Güney Kürdistan (Irak) ve Rojava'ya (Suriye) geliyor. Bu yollar Kürtlerin hakimiyetinde. Bu projeyi gerçekleÅŸtirmek için hem para hem de güvenlik gerekir. Güvenlik açısından Kürdistan toprağında radikal Ä°slami gruplar bulunmamaktadır ya da yok edildiler. Ama hem Güney Kürdistan hem de Rojava, ABD'nin denetiminde. Yani ABD'nin izni olmadan bu nasıl gerçekleÅŸir? Bu proje bittiÄŸinde Çin, tüm Dünya'yı ele geçirir. Özellikle Çin ürünleri ucuz olduÄŸu için dünyanın ortası ve güneyi, Çin ürünleri kullanıyor. Bunun için sadece ticaret ve ekonomik iliÅŸkilere deÄŸil, siyasi rolü de büyütmek gerekir. Burada Çin çıkarları ABD'nin çıkarları ile çakışmaktadır” diye konuÅŸtu.

“ABD-ÇÄ°N REKABETÄ°NDEN
TÜM BÖLGE ETKÄ°LENÄ°R”

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin baÅŸkenti Erbil'de bulunan Selahattin Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ÖÄŸretim Üyesi Doç. Dr. Kamuran Mantık da ABD ve Çin arasındaki gerilimin bütün OrtadoÄŸu'yu etkileyeceÄŸi görüÅŸünde. Kürt bölgesinin, iki ülke rekabetinin tam ortasında yer aldığını savunan Mantık, “Bu rekabetten yalnızca Kürdistan deÄŸil tüm bölge etkilenir. Yani hem Kürdistan bölgesi, hem de tüm Kürdistan etkilenir. Çin'in kendi projesini uygulaması için iki yolu var. Çin bu proje ile Asya, Avrupa ve Latin Amerika'yı birleÅŸtirmek istiyor. Bunun bir yolu deniz. Çin Denizi'nden baÅŸlıyor, Körfezi dolaşıyor ve Mısır'da SüveyÅŸ Kanalı'na uzanıyor sonra da Avrupa'ya gidiyor. DiÄŸer bir yol da karayoludur. Çin'de MoÄŸolistan üzerinden orta Asya'ya sonra da Rusya'ya gider. Pakistan ve Hindistan'a gider ve sonra da Kürdistan'a gelir özelikle Erbil ve Süleymaniye'den geçer. Kürdistan bölgesinde iki yola ayrılır. Birisi Kuzey Kürdistan ve Türkiye'ye gider. DiÄŸeri de Rojava'ya Suriye'ye gider. Rojava'daki çatışmanın bir nedeni buna baÄŸlıdır. Kürdistan bölgesi orta bir bölgedir. ÖrneÄŸin jeopolitik anlamda Almanya, Avrupa'nın ortası sayılır. Rusya aynı ÅŸekilde Asya ve Avrupa'nın arasında orta bölgedir. Kürdistan da OrtadoÄŸu'nun göbeÄŸinde, ortasındadır. Kürdistan bu uluslararası çatışmalarda tehlikeli bir yere sahiptir. Dünya'ya kim egemen olursa Kürdistan bundan etkilenecektir” deÄŸerlendirmesini yaptı.

kaynak: https://www.amerikaninsesi.com/