Sosyal Medya

Özel / Analiz Haber

Mehmed Mazlum Çelik: Ulus İçin Bir Şey Yapması Beklenen Yorgun Bireyler

18-05-2019 09:09

Adalet Ağaoğlu’nun Bir Düğün Gecesi romanı, bireysel krizlerin toplumsal baskılar ile meydana geldiğini anlatan ve bunu modern bir anlatıyla sembolize eden bir yüzleşme romanıdır. Bu kriz Ömer ve Tezel isimli iki karakter üzerinden sembolize edilerek okuyucuya aktarılır.


Cumhuriyetin kuruluÅŸu ile beraber bir ulus inÅŸası için ideal tipler ortaya konulmuÅŸtur.Bu idealin içinde objektif bir doÄŸrunun varlığı kabul edilmiÅŸ, yazılan romanlarda katarsis vasıtasıyla çaresiz bırakılan okuyucu makbul vatandaÅŸ eÄŸrisini onaylamaya zorlanmıştır.Oysa modern romanın ideal olana eleÅŸtirisi de tam olarak bununla baÅŸlar. Buradan hareketle Adalet AÄŸaoÄŸlu bu romanda bir arınma ve çözüm yerine bireylerin yaÅŸadığı sıkışma ve sarsılmayı anlatmaya çalışarak idealize ve hatta romantize edilenleri yıkmaya çalışmıştır. Bunu da sürekli olarak azap çeken, çaresizlik içinde kalan, hayal kırıklığına uÄŸrayan ve deÄŸerleri alaya alan Ömer ve Tezel karakterleri üzerinden anlatma yoluna gitmiÅŸtir.
 
Romanda temel ses olarak biz Ömer’i duyarız. Herkes Ömer’in sesiyle konuÅŸur. Hatta kendi iç sesleri dahi Ömer vasıtasıyla bize ulaşır. Bundan dolayı aslında birbirine karışan iç sesler karışıklığı içinde herkese atfedilen düÅŸünce ve duygular Ömer’in yakıştırmasıdır. Ömer ise herkese dolayısıyla onların iç ses ve duygularına alaycı ve ironik yaklaşır. Ömer herkesi ve her ÅŸeyi izleyen bir gözlemci gibidir; ama aslında yazarın yıkmaya çalıştığı “ideal olana” karşı bir silahtır.
 
Toplumsal olanı, makbul görüleni hatta dayatılan doÄŸruya (!) karşı Ömer ve Tezel’in muhalif ve alaycı duruÅŸu toplumda neyi temsil ettiÄŸini ya da neye karşılık geldiÄŸini anlayabilmemiz için öncelikle romanda temsil edilen toplum yapısının ne olduÄŸunu anlamamız gerekir. ″ Ne iÅŸim var benim bu yaÅŸama fukaraları-nın içerisinde ″ (s.5) diyen Tezel’in eleÅŸtirdiÄŸi fukaralar tam olarak kimdir ve bu karakterler neden böylesine savrulmuÅŸtur.
 
Romanda belirleyici olan olay bir düÄŸündür. Bu düÄŸünde seçilen karakterler ve bu karakterlerin temsil ettiÄŸi sınıf ve dolayısıyla o sınıfa uygun olarak hareket etme refleksi
aslında bir Türkiye panaromasıdır.[1] Bunu biz öncelikle romanın hemen başında davetiye üzerinden okuyoruz. Buradan baÅŸlayarak metnin devamında dert edeceÄŸi meseleler hakkında da bize ipuçları verilir. Bu düÄŸünde evlenen AyÅŸen ya da Ercan deÄŸildir, aslında evlenenler ailelerdir. Aileler toplum için önem arz etmektedir. Çünkü bu aileler devletin makbul vatandaÅŸ tanımı içinde “bugün ulus için ne yaptın” sorusuna cevap üretmeye çalışan, ideal olana baÄŸlı ve bunu dayatan ailelerdir. Oysa Ömer ve Tezel karakterleri üzerinden vatanseverliÄŸin nasıl bir yük olabileceÄŸini göstermeye çalışan yazar makbul olanın dayatılmasının bireyler açısından doÄŸurduÄŸu krizleri yansıtır. Bu krizi yansıtırken herhangi bir çözüm yolu da sunmaması onu diÄŸer romanlardan ayırır. Bunu yaparken bireyin yabancılaÅŸması üzerinde durması romanı modern bir çizgiye taşımıştır.
 
Ömer ve Tezel her ÅŸeye, topluma ve hatta kendilerine dahi alaycı ve eleÅŸtirel bakan karakterlerdir. Buradan hareketle yazar yalnızca toplumsal olanın deÄŸil bireysel olan alanın da eleÅŸtirisini yapar. ÖrneÄŸin Ömer ve Tezel politik açıdan hayal kırıklığına uÄŸramış solculardır. Oysa bu karakterlerin hayal kırıklığı bir yana bireysel olarak anarÅŸist bir çizgiye gelmeleri dahi yazar tarafından sorgulanan bir konudur. Böylesi idealize edilmiÅŸ ailelerin çocuklarının anarÅŸist çizgiye kaymaları daha sonra bu çizgide bir de hayal kırıklığına uÄŸramaları romanın temel sorunsal ve arayışlarındandır.
 
Sonuç olarak söylenebilir ki bir taraftan burjuvayı bir taraftan orduyu bir araya getiren düÄŸünün aileleri (ki bunlar devletin makbul vatandaÅŸ tipolojisinde en üst noktayı temsil eder) yetiÅŸtirdikleri bireyler devletin kırmızı çizgilerini ihlal eder; ama burada yazar suçu bireylere deÄŸil dayatmacı bir zihniyetin toplumda oluÅŸturacağı infiali Ömer ve Tezel karakteriyle okuyucuya gösterir.
 
KAYNAKÇA
AÄŸaoÄŸlu, Adalet. Bir DüÄŸün Gecesi. Ä°stanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2003.
Moran, Berna. Türk Romanın EleÅŸtirel Bir Bakıs. Ä°stanbul: Ä°letiÅŸim Yayınları, 2017
[1] Moran, Berna. Türk Romanın EleÅŸtirel Bir Bakıs. Ä°letiÅŸim Yayınları, 2. Baskı. s. 34

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.