Sosyal Medya

Güncel

Leyla İpekçi: Sanatçının niyeti eserlerinden bilinir!

14-05-2019 07:46

Leyla İpekçi- Yeni Şafak


Sanatçı ÅŸudur, sanatçı budur diyor siyasiler. Bakmayın bu siyasi haber diliyle sanatçı olanlara, olmayanlara. Sanatçı muhalif olmalıdır, güçle iliÅŸkisi ÅŸöyle olmalıdır derken. Yine tarifler, tanımlar, sen ben davaları… Sanatçı nerededir dersiniz?
 
KuÅŸkusuz bu söylemlerin dışında, keÅŸiÅŸler gibi bir dağın tepesinde veya tenhada deÄŸildir. Ä°çindedir her ÅŸeyin. Ama haberlerin veya güncel medyatik dilin tanımlarına sığarak siyasi çekiÅŸmelerde yenilip yutulamaz. Ä°nciyi derine dalanlar çıkarır, su birikintisinde çakma takısını inci diye pazarlayanlar bizi oyalayıp durur.
 
Çünkü kalbinizi gerçeÄŸe açma hedefinden ziyade kendi vehimlerinize delil olarak dünyanın tüm güncel haber-analizlerini söylemlerinize taşısanız da, bu küresel faaliyetlere sığmaz sanatçı. Peki nedir bunun kriterleri?
 
***
 
Evrensel bir sanat eseri ki insanlığın gönlüne dokunmuÅŸtur, perdeleri kaldırır, engelleri aÅŸar ve sonraya kalır. Kimi zaman öyle bir yorumlanır ki bir siyasi güce yaklaşır, kimi zaman bir diÄŸerine. Bazen o devrin muhalif anlayışıyla özdeÅŸleÅŸir, bazen aynı muhalif anlayışın birbirine zıt özelliklerini bütünlemeye, birleÅŸtirmeye yarar.
 
Sanatçının niyetinde böyle bir hedef olmadığından konjonktüre göre eserleri herkesin malı olabilir, olmalıdır da!
 
Ä°mdi dava adamlarıyla sanatın kalple iliÅŸkisi koparılmak suretiyle ona bilmem kaçıncı defa bir kulp takılarak siyasete malzeme olarak sunulmasını seyrediyorum. Yutkunuyor, susuyorum. Halbuki siyasi ve güncel olayların haber boyutundan ibaret olmayan özellikleri var. Farklı ifadelerle dile gelmesi gereken boyutları var.
 
***
 
Sanat bunun için var iÅŸte. Kalp gibi insanın en mahremine dokunan o sırlı alanı kendi gerçeÄŸine yaklaÅŸarak paylaÅŸmak için. Sanatçıdaki bunu ifade etme arzusu ve samimiyeti alemdeki her ÅŸey ile her ÅŸey arasındaki kesintisiz iletiÅŸimi ve içerden baÄŸlantıyı hissettirecek sonsuz üsluba aÅŸina eder bizi.
 
Ä°nsana ait, kalbe dokundukça paylaşılan, bizi içimizden dönüÅŸtüren, bütün bu felaket haberlerin ardındaki celal ve cemali kuÅŸatan gerçeÄŸi tabir etmemize yol açan sayısız ifade biçimi var dünyada. Güncel haber diline düÅŸmeyen.
 
Bu sırlı alanda can bulan, bu özümüzdeki mayayla kelimelerini, boyalarını, notalarını yoÄŸuran, ve en önemlisi kalpteki gerçekle hemhal olma dışında bir kaygısı olmayan kiÅŸiler var. Sanatçı diyoruz onlara. Lakin bunun anlatılması için ekranın altından akan ÅŸeritte haber haline getirilecek bir dil yok.
 
***
 
Sanat ve sanatçı için yapılan her türlü tanımın bizi kendi dünyamızın kısıtlı terimlerine hapsettiÄŸini görüyorum. Sanatçı niyetli kiÅŸidir öncelikle.
 
Bir kiÅŸisel menfaat peÅŸinde veya bir küresel endüstri ÅŸebekesine dahil olup sırtını dayayacağı ve aidiyet bulacağı topluluklar, cemaatler peÅŸinde ikbal kurgulamak da bir hedeftir ÅŸüphesiz. Ama sanatçının niyeti üretmeye, gönle dokunmaya, ruhu yüceltmeye odaklıdır. Ä°tibar, para, aidiyet, kimlik, mevki kazanmaya yönelik niyetlilere sanatçı denmiyor.
 
Sanatçı bu tip hedefleri olan kiÅŸiye denmez evet. Bunlarla gönlü hiç ilgilenmez çünkü. Gözü kulağı, eli, ayağı her ÅŸeyiyle gerçeÄŸe yaklaÅŸmaya, onu kalpte kendi üslubuyla açmaya adanmıştır. Her ÅŸeyden esinlenebilir. Gönlüne hitap eden basit bir ÅŸey onu dönüÅŸtürür ve içinden çıkan yepyeni bir ifadeyle onu yürekte imar eder, yaÅŸantıda canlandırır, yeniden iç dünyamızı geniÅŸletecek manaların üretimine sokar.
 
***
 
Sanatçı güzeli icra eden, en mahremdeki gerçeÄŸin mahalli olan kalbini kelimeleriyle, notalarıyla, sesiyle, nefesiyle açabilen ve halis niyeti insan gerçeÄŸini nurlandırmak olan kiÅŸiye diyoruz. Kendi içinde alemleri bularak, nefsini alemlere açarak emanetini iade etmek için üreten kiÅŸiye diyoruz.
 
Kalp derken de sanal alemlere romantik bir ikon yollamaktan bahsetmiyorum, aÅŸkın simyasında erimiÅŸ, kendine ait sandığı ne varsa verecek kadar adanmış, iÅŸine odaklanmış, dolayısıyla içine kainatlar sığdıran, aklı, nefsi, ruhu gönül olan! YokluÄŸun sırrıyla hemhal olmuÅŸ bir kalp!
 
Åžurada daha çok alkış alayım, burada görünüp salonları doldurayım, orada çok satanlar listesinin tepesine yerleÅŸeyim gibi niyetlerle sanatçı olunmaz. Çünkü bu hedefler gerçeÄŸi özünde / gönlünde bulmaya perde olur.
 
***
 
Bir siyasi haber sektörü olarak karşınızda sanatı tüketecek, sanatçıyı anlamından soyutlayacak taraftarlar arıyorsunuz. Davanıza delil olarak kullanamazsınız gerçek sanatçıyı. Güç ile olan iliÅŸkisini siyasetin genel geçer kodlarına göre oluÅŸturmakla yetinip onu günah keçisi yapamazsınız.
 
Muhalif veya yandaÅŸ gibi bir devrin manalı terimleriyle evrensel ifadeler üretilemez.
 
DüÅŸünceler, akımlar, siyasi görüÅŸler, yaÅŸam tarzı eÄŸilimleri, sosyolojik kimlikler, aidiyet algıları dinamiktir, dönüÅŸür durur. Güncel siyasi haber diliyle tanımları sabitlemeye çalışırsanız, kendi iç dünyanızın ne kadar sığ olduÄŸu ortaya çıkar.
 
Sanatın üslubu, edebi, adabı bu kaba ve yüzeysel dile sığmaz. Sanatçı güçle iliÅŸkisinde müzmin muhalif bir aykırı tip ya da aleni bir sevgi pıtırcığı gibi her vesileyle bir piyasa adamı deÄŸil, öncelikle ‘sevilen’dir. Sevilen, sever.
 
Vücuda getirdiÄŸi eseri de, kendi icrasını da, onunla muhatap olanı da kendi özünden görür. Neden mi? AÅŸk ile yaptığı, baÅŸka türlüsünü bilmediÄŸi, buna mecbur ve mahkûm olduÄŸu için. Bilmem anlatabiliyor muyum?

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.