Sosyal Medya

Güncel

Ahmet Ünlü: Niteliksiz bürokratlar iktidar havuzunu hızla boşaltıyor

12-05-2019 06:27

Ahmet Ünlü- Yeni Şafak


Matematikte havuz problemi bütün öÄŸrencilerin bilmek zorunda olduÄŸu bir konudur. Acaba bu kural kamu yönetiminde nasıl iÅŸler ve sorular nasıl çözülür? Ä°ÅŸte bu yazımızda niteliksiz bürokratların iktidara verdiÄŸi zararı açıklamaya çalışacağız.
 
HAVUZDAKÄ° BALIKLARA HÄ°SSETTÄ°RMEDEN HAVUZUN SUYU NASIL BOÅžALTILIR?
 
Zamanın birinde, bir filozof öÄŸrencileriyle havuz başında hem çay içmekte hem de onları kendi usulünce eÄŸitmektedir. Filozof, öÄŸrencilerine su dolu havuzu ve havuzun içindeki balıkları göstererek balıklara hissettirmeden havuzdaki suyu nasıl boÅŸaltırsınız diye sorar. ÖÄŸrencilerden her birisi kendince bir çözüm önerisi getirerek, kimisi havuzun yanında bulunan kovalarla suyu boÅŸaltacağını, kimisi havuzun altındaki vanayı açarak suyu boÅŸaltacağını söyler. ÖÄŸrencilerin getirdiÄŸi çözümler üç aÅŸağı beÅŸ yukarı bu ÅŸekildedir.
 
Filozof çay içtiÄŸi bardaktaki kaşığı çıkararak havuzun kenarına gider ve havuzdan bir kaşık su alarak dışarı atar ve bunu birkaç defa tekrarlar. ÖÄŸrencilere der ki, havuza dışardan su gelmediÄŸi için havuzun içindeki su sınırlıdır. Dolayısıyla bıkmadan usanmadan ısrarla küçük kaşıklarla havuzdaki suyu boÅŸaltmaya çalışırsanız hem su dolu havuz boÅŸalır hem de balıklar suyun boÅŸaldığını hissetmezler.
 
KAMU YÖNETÄ°MÄ°NDEKÄ° Ä°KTÄ°DAR GÜCÜ DE SU DOLU HAVUZ GÄ°BÄ°DÄ°R
 
Kim ne derse desin, iktidar partileri seçim kazanır, kamu yönetiminde ise bürokratlar etkindir ve yönetim onların kontrolündedir. Çünkü konu uzmanı olanlar bürokratlardır. Hangi iktidar partisi olursa olsun bu kural deÄŸiÅŸmez. Yani ister bürokratik oligarÅŸi diyelim ister baÅŸka bir ad verelim ama kural kesinlikle deÄŸiÅŸmez.
 
Bu nedenle iktidar sürelerini su dolu havuza benzeterek konuyu açıklamaya çalışırsak konunun özü daha iyi anlaşılır. Bu baÄŸlamda iyi ve nitelikli bürokratları havuza giren suya, niteliksiz bürokratları da havuzdan çıkan suya benzetebiliriz. Bu noktadan bakılırsa bürokratın kalitesi ne kadar düÅŸük olursa havuzun suyu o kadar boÅŸalacak kalite ne kadar artarsa da havuzdaki su artacaktır.
 
BÜROKRATIN HER DAVRANIÅžI Ä°KTÄ°DAR HANESÄ°NE YAZILIR
 
Ä°ktidar temsilcisi olan partinin her bakanlıktaki tepe yöneticisi olan bakanın her bakanlıktaki bürokrasiyi dizayn etme gibi bir fonksiyonu vardır. Dolayısıyla bakanlıklar iktidar tarafından yönetildiÄŸine göre üst düzey bürokratların olumlu veya olumsuz her davranışı iktidar hanesine yazılmaktadır. Her vatandaÅŸ veya personel bilir ki bakan müsaade etmediÄŸi müddetçe bürokratın yerinde kalması mümkün deÄŸildir. Bürokratın iktidar yanlısı olmasının veya olmamasının da önemi yoktur.
 
NÄ°TELÄ°KSÄ°Z YÖNETÄ°CÄ°LER HAVUZU HIZLI BOÅžALTIR
 
Kamu kurumlarının en temel sorunlardan birisi haline gelen liyakatsiz atamalar, iktidar havuzunu hızla boÅŸaltmaktadır. Kamu yönetiminde liyakatin yerini iÅŸportacı yönetici tarzının aldığını bu köÅŸede yazıp duruyoruz. Günümüzün devlet yapısını kemiren bu hastalığı Koçi Bey yıllar önce dile getirmiÅŸti. Liyakat yönetimin vazgeçme lüksünün olamayacağı en temel ilkesidir. Nitekim 657 sayılı Kanun’un üç temel ilkesinden birisi de liyakattir. Ancak, devlet yönetimindeki en temel unsur olan liyakat giderek istisna haline gelmeye baÅŸlamıştır. Herkesin ısrarla liyakat demesine raÄŸmen bu ilkenin niçin bu kadar yerlerde süründüÄŸünün de ayrıca analizinin yapılması gerekmektedir.
 
Özellikle iÅŸportacı yönetici atamalarıyla yönetimde liyakat giderek büyük darbe almaya baÅŸlamıştır. Bir kurumun başına getirdiÄŸiniz liyakatli bir yönetici, kurumu zirveye taşırken liyakatsiz bir yönetici ise oluÅŸan birikimi yerle bir edebilmektedir. Maalesef bu tür yöneticilerin arttığını üzülerek gözlemliyoruz. Ä°ÅŸte burada sorulması gereken en temel soru, atama yapılan kurum benim iÅŸletmem olsaydı hatıra binaen bu atamayı yapar mıydım? Ya da böyle bir atama büyük holdinglerde olsaydı sonucu nasıl olurdu? Sorumluluk sahibi her kiÅŸinin sorgu günü gelmeden kendine bu soruyu sorması gerekiyor.
 
Eğer bu sorular acilen sorulmaz ve cevaplanmazsa ister inanın ister inanmayın iktidar havuzu hızla boşalır. Bazen boşaldığını hissedersiniz bazen de hissetme şansınız olmaz.
 
BÜROKRATIN HER YANLIÅžI Ä°KTÄ°DAR HAVUZUNU BOÅžALTIR
 
Ä°ÅŸten güçten anlamayan bir yöneticinin önemli bir göreve atanması öncelikle adalet duygusunu zedeleyeceÄŸi için çalışanların iktidara karşı büyük bir öfke duymasına sebep olur. Ayrıca atanan kiÅŸinin her olumsuz hareketi doÄŸrudan iktidar mizanına konulur ve bir müddet sonra mizandaki olumsuzluklar gelir tablosu ve bilançoya yansır. Nihayetinde de zarar hesabı iktidar hanesine yazılır.
 
Zaman zaman ÅŸahit olduÄŸumuz olumsuz bürokratik davranışların kaynağı hep ilgili bakana ve nihayetinde de iktidara fatura edilmektedir.
 
DüÅŸünün ki 100 bin personelin görev yaptığı bir bakanlıkta bakana yakın bir bürokrat kabul edilmesi mümkün olmayan iÅŸler yapıyor ve görevinde de sürekli yükseliyor. Öncelikle bu olumsuzluklardan 100 bin personel anında haberdar olur ve sabahtan akÅŸama kadar bakanlık bu bürokratın yaptığı yanlış iÅŸlerin haberleriyle çalkalanır. Üst yönetime yakın kiÅŸiler bu olumsuzlukları mümkün olduÄŸunca aksettirmemeye çalışarak her ÅŸeyin güllük gülistanlık olduÄŸu izlenimi vermeye çalışırlar. Öyle ya niçin eleÅŸtirileri aktarsın da kötü adam olunsun ki. 100 bin personel evine gidince bir anda eÅŸleriyle birlikte 200 bin olur, diÄŸer tanıdıklarıyla birlikte ise katlanarak artar. Aynı durumu diÄŸer bakanlıklar veya kurumlar içinde uyarladığımızda konunun boyutu daha iyi anlaşılır. En kötüsü ise yanlış yapanın yaptığı yanına kar kalırsa durum daha da vahimdir.
 
Özetle 200 tane niteliksiz üst düzey atama ve bunların yaptıkları olumsuz davranışlar bir anda milyonlara ulaÅŸabilmekte ve milyonları rahatsız edebilmektedir. Yani iktidara yakın olduÄŸu düÅŸünülen bürokratların yaptığı olumsuzluklar olumsuzluÄŸun büyüklüÄŸüne göre havuzu bazen hızla bazen de yavaÅŸ yavaÅŸ boÅŸaltır.
 
HAVUZ BOÅžALMADAN NE YAPILMALI?
 
Öncelikle ne kadar üst düzey kamu görevlisi varsa bunların isim, unvan ve kurum bazında envanteri çıkarılarak masaya yatırılmalıdır. Ä°nanın bunların toplam sayısı bin kiÅŸiyi geçmez. Yani seçimlerdeki belediye baÅŸkan adayı analizinden daha kolaydır.
 
Daha sonra bunların kurumlarındaki yaptığı iÅŸler ve algısı bütün boyutlarıyla incelemeye tabi tutulmalıdır. Bu iÅŸte de öyle duygusallığa kapılmaya da gerek yoktur. En önemlisi ise bu iÅŸin tarafsız kamuoyu araÅŸtırma ÅŸirketlerine yaptırılmasıdır. Ä°nanın çıkan sonuç çok ÅŸaşırtıcı olacaktır. En sonunda ise istenmese dahi acı reçetedeki ÅŸifalı ilaçlar içilmelidir.
 
Sonuç olarak öyle bürokratlar var ki bilerek veya bilmeyerek iktidardan çalışanları nefret ettirmek için elinden gelen her türlü kötülüÄŸü yapmaktadırlar. Dolayısıyla bu tip yöneticilerin olduÄŸu kurumlarda iktidarın baÅŸka düÅŸman aramasına gerek yoktur. Ayrıca, en fazla particilik yapan tiplerin en fazla zarar verdiÄŸine de ÅŸahit olunacaktır.
 
Bunları niye mi anlattım. Belli mi olur, belki birileri yanlışlıkla okur da tedbir alma zahmetinde bulunur diye.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.