Sosyal Medya

YSK: İstanbul kararı merakla beklenen kurul hakkında bilinmesi gerekenler

06-05-2019 15:37

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 31 Mart'ta yapılan yerel seçimler sonrası aldığı kararlar ile Türkiye'de en çok tartışılan ve merak edilen kurumlardan biri oldu. Özellikle İstanbul özelinde alacağı karar da merakla bekleniyor.



Ä°stanbul'da CHP adayı Ekrem Ä°mamoÄŸlu'nun BüyükÅŸehir Belediyesi BaÅŸkanı seçilip mazbatasını almasının ardından AKP ve MHP'nin Ä°stanbul için yaptığı olaÄŸanüstü itirazlarla ilgili YSK'nın Cuma günü karar vermesi bekleniyordu ama karar bu haftabaşına ertelendi.
 
YSK bugün düzenlenecek oturumda seçimlerin yenilenmesi istemine yönelik bu itirazları inceleyecek.
 
CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan Cumartesi günü yaptığı açıklamada, "ÅŸaibe ve yolsuzluk" olduÄŸunu söyleyip "Vatandaşım bana soruyor, bu seçim yenilenmeli" dedi.
 
Pazar günü MHP Genel BaÅŸkanı Devlet Bahçeli de, parti olarak Ä°stanbul'da seçimin yenilenmesinden yana olduklarını söyledi. Bahçeli, "Demokrasiye leke sürülmesine, milli iradenin karartılmasına sessiz kalamayız" ifadelerini kullandı.
 
CHP Genel BaÅŸkanı Kemal KılıçdaroÄŸlu ise "seçimlerin iptali için sahte delil üretildiÄŸini" söylüyor.
 
Ä°stanbul seçimlerinin yanı sıra, YSK'nın, haklarında 692 ve 697 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerden (KHK) iÅŸlem yapılan seçilmiÅŸlere mazbata verilmemesi kararı da tartışma yaratmıştı. BaÅŸkan seçilen KHK'lı kiÅŸiler yerine ikinci sıradaki adaylarin mazbata alması kararlaÅŸtırıldı.
 
HDP'nin kararla ilgili olaÄŸanüstü itirazları ise YSK tarafından reddedildi.
 
Yerel seçim sonuçlarına iliÅŸkin kararları tartışma yaratan YSK'yla ilgili merak edilenleri 5 soruda derledik.
 
1. YSK ne zaman kuruldu?
YSK, 5545 sayılı Milletvekilleri Seçimi Kanunu ile 16 Åžubat 1950'de kuruldu.
 
Bu tarihte 5545 sayılı Milletvekilleri Seçimi Kanunu ile illerde ve ilçelerde seçim kurulları da oluÅŸturuldu.
 
Söz konusu kanun ile seçim güvenliÄŸi, yönetimi ve denetimi yeni kurallara baÄŸlandı. Seçim sürecinde yargı denetimi esası getirildi. Seçim iÅŸlerinin seçim kurullarınca yürütüleceÄŸi ve seçim kurullarının bütün iÅŸlerinin yargıç gözetim ve denetimine tabi olacağı hükme baÄŸlandı.
 
Bu kanun daha sonra 26 Nisan 1961 tarihinde kaldırıldı. Ancak YSK'nın esasları 26 Nisan 1961 tarih ve 298 sayılı "Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun"da korundu.
 
2. YSK'nın görevi ve vizyonu ne?
Türkiye'de seçimler ve halk oylaması serbest, eÅŸit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre yargı yönetim ve denetimi altında yapılıyor.
 
Anayasa'nın 79. maddesi ile YSK'ya seçimlerin baÅŸlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüÄŸü ile ilgili bütün iÅŸlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, ÅŸikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara baÄŸlama ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını ve CumhurbaÅŸkanlığı seçim tutanaklarını kabul etme görevi verilmiÅŸ durumda.
 
Anayasa'da "Yasama Bölümü" içinde yer alan YSK, yalnız seçimlerin genel yönetim ve denetimini yürüten bir kurul deÄŸil. Yargıtay ve Danıştay'ın içlerinden çıkardıkları üyelerden oluÅŸan seçimlerin yargısal denetimini de saÄŸlayan karma egemen üst yargı merci.
 
YSK misyonunu şu şekilde tanımlıyor:
 
"Hukukun üstünlüÄŸü, insan haklarına saygı, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkelerini esas alarak, yargı denetimi ve gözetiminde, seçimlerin baÅŸlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüÄŸü ile ilgili bütün iÅŸlemleri yapma ve yaptırma, seçimlerin yönetim ve denetim iÅŸlemlerinin; adil, ÅŸeffaf bir ÅŸekilde yürütülmesini saÄŸlayacak düzenlemeleri yapmak ve uygulamak, yurt içinde ve yurt dışında yaÅŸayan seçmenlere ait bilgilerin doÄŸru, güncel ve bir bütün olarak saklanmasını saÄŸlamak, seçim sonuçlarını güvenli ve hızlı bir ÅŸekilde kamuoyuna duyurmaktır."
 
YSK vizyonunu da ÅŸöyle açıklıyor:
 
"Adil, ÅŸeffaf, güvenilir, serbest ve eÅŸit ÅŸartlarda seçimlerin yapılmasını saÄŸlamak."
 
3. YSK üyelerini kim seçiyor?
Anayasa'da "Yasama Bölümü" içinde yer alan ve seçimlerin genel yönetim ve denetimini yürüten YSK 7 asil ve 4 yedek üyeden oluÅŸuyor.
 
Bu üyelerin altısı Yargıtay, beÅŸi Danıştay Genel Kurullarınca, kendi üyeleri arasından üye tamsayılarının salt çoÄŸunluÄŸunun gizli oyu ile seçiliyor.
 
Üyeler de, salt çoÄŸunluk ve gizli oyla aralarından bir baÅŸkan ve baÅŸkanvekili seçiyor.
 
Ayrıca seçime katılan siyasi partilerden, en son yapılan milletvekili genel seçiminde en çok oy almış dört siyasi parti ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde grubu bulunan siyasi partiler, o siyasi parti genel baÅŸkanları tarafından yetki verilmiÅŸ olması ÅŸartıyla YSK'da bir asıl ve bir yedek temsilci bulundurabiliyor.
 
Bu temsilciler, kurulun bütün çalışmalarına ve görüÅŸmelerine katılıyor ancak oy kullanamıyorlar.
 
YSK'nın internet sitesinde iÅŸlevi ile ilgili, "Yüksek Seçim Kurulu hem idari hem de seçim yargısı ile görevli, verdiÄŸi kararlara karşı hiçbir merciye baÅŸvurulamayan, nevi ÅŸahsına münhasır, bağımsız bir Kuruldur" ifadesi kullanılmaktadır.
 
4. YSK bünyesinde baÅŸka hangi kurumlar var?
 
YSK'ya baÄŸlı olarak Ankara'da bir "Seçmen KütüÄŸü Genel MüdürlüÄŸü" ile her ilçede "Seçmen Kütükleri Bürosu" kurulmuÅŸ durumda.
 
Ä°l seçim kurulları, il merkezinde görev yapan en kıdemli hâkimin baÅŸkanlığında merkez ilçe seçim kurulu baÅŸkanlarından sonra gelen en kıdemli iki üyeden oluÅŸuyor.
 
Son milletvekili genel ve ara seçimlerinde kendi listesinden Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne seçilmiÅŸ en az bir üyeye sahip olan veya 298 sayılı Kanun'un 14. maddesinin dördüncü bendi gereÄŸince Yüksek Seçim Kurulunca tespit ve ilân edilen siyasi partilerden o il ve ilçede teÅŸkilatı olanlar il ve ilçe seçim kurullarında birer temsilci bulunduruyor.
 
Ä°l seçim kurulu üyeleri iki yıl süre ile görev yapıyor. Ä°l Seçim Kurulu, seçim çevresi içinde seçimin düzenle yürütülmesini saÄŸlamak için gereken bütün tedbirleri alıp, söz konusu ile baÄŸlı ilçelerin seçim kurullarından gelen tutanakları birleÅŸtirerek il seçim çevresi için tutanak düzenlemekle görevli.
 
5. YSK nasıl karar alıyor?
YSK'nın yapılan itirazlar hakkında nasıl karar vermesi gerektiÄŸi 298 sayılı "Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun"unun 113. maddesi ile düzenleniyor.
 
Buna göre bir kurulun kararını itiraz yolu ile tetkik eden üst kurul itirazı kabul ettiÄŸi takdirde, yapılması gereken iÅŸlem hakkında da karar veriyor.
 
Kurullar kararlarını salt çoÄŸunlukla alıyor. Oyların eÅŸitliÄŸi halinde sonucu baÅŸkanın oyu belirliyor.
 
YSK, seçimin sonunda verilecek tutanaklara karşı yapılan itirazları incelerken tam sayısı ile toplanıyor ve salt çoÄŸunlukla karar alıyor.
 
Oyların eşitliği halinde sonucu başkanın oyu belirliyor.
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.