Sosyal Medya

2. Dünya Savaşı sonunda Nazilere anlaşma teklif etmeyi düşünen Hollanda Kraliçesi

01-05-2019 11:21

2. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Hollanda Kraliçesi Wilhelmina, Belçika Kraliyet ailesinin esir üyelerinin salıverilmesi karşılığında Nazilere anlaşma teklif etmeyi düşündü.



O dönem Hollanda DışiÅŸleri Bakanı olan Eelco van Kleffens'in yeni yayımlanan günlüklerinde yazılanlar, Mart 1945'te, yani Belçika ve güney Hollanda Nazi iÅŸgalinden kurtulduktan sonra, Belçika Kralı 3. Leopold hâlâ Nazilerin esiri olarak Avusturya'da tutuluyordu.
 
Leopold'un annesi, oÄŸlu ve ailesinin katledilmesinden korkarak Wilhelmina'dan yardım istedi. Hollanda Kraliçesi Wilhelmina da, tutuklu bulunan üst düzey Nazilerin Avrupa'dan güvenli geçiÅŸi karşılığında 3. Leopold ve ailesinin serbest bırakılmasını teklif etmeyi düÅŸündü.
 
O sırada Londra'da olan dışiÅŸleri bakanı Eelco van Kleffens'e haber gönderip, Vatikan'ın aÄŸzını aramasını istedi.
 
Eelco van Kleffens'in günlüklerini kısa bir zaman önce yayımlayan Hollandalı tarihçi Michael Riemens'e göre, Naziler de o dönem Avrupa'dan çıkmanın yollarını arıyordu. Hatta bir kısmı Latin Amerika'ya kaçmayı baÅŸarmıştı.
 
"Majesteleri, Gerçek hayatı bilmiyorsunuz" (Majesty, You don't know real life) adlı kitabın yazarı Riemens, "Bugüne kadar Hollanda'nın bunda bir rol oynadığını bilmiyorduk" diyor.
 
Mart 1945'te ne oldu?
Güney Hollanda Nazi iÅŸgalinden kurtulduktan sonra buraya geri dönen Kraliçe Wilhelmina, mart ayı sonunda da Brüksel'e giderek, 3. Leopold'un annesi Elizabeth ve kardeÅŸi Charles ile görüÅŸtü.
 
Nazi iÅŸgali sırasında ÅŸüpheli ve tartışmaya açık bir ÅŸekilde Belçika'da kalan 3. Leopold, 1944'te Naziler tarafından Avusturya'ya götürülmüÅŸ, ikinci eÅŸi Prenses Lilian ve dört çocuÄŸu Josephine, Charlotte, Baudouin ve Albert'le birlikte burada esir alınmıştı.
 
Riemens'e göre Belçika ziyareti sırasında Wilhelmina'dan Leopold konusunda yardım isteyen Elizabeth, diÄŸer oÄŸlunun çocuÄŸu olmadığı için Belçika kraliyet ailesinin soyunun devamından endiÅŸe ediyordu.
 
Riemens, bu ziyaretin ardından Kraliçe Wilhelmina'nın o dönem Ä°ngiltere Kralı olan 6. George'a yazdığı bir mektuba da kitabında yer verdi. Buna göre, Hollanda Kraliçesi'ne esirlerin karşılıklı olarak güvenli bir ülkeye gönderilmesi fikrini ilk veren, Belçika Kralı 3. Leopold'un annesi Elizabeth'ti:
 
"Wilhelmina, Kızıl Haç aracılığıyla gizlice Almanlarla iletiÅŸime geçmeye ve en azından çocukların Ä°sviçre'ye geçiÅŸine izin verilmesini talep etmeye gönüllü oldu. Almanlar da hem çocukların hem Leopold'un Ä°sviçre'ye geçiÅŸine, eÄŸer Ä°sviçre aynı imkanı Nazilere de verirse izin verileceÄŸi yanıtını verdi."
 
6. George nasıl yanıt verdi?
BBC'ye konuÅŸan Riemens, 6. George'un 26 Mart 1945 tarihli yanıt mektubunu kabine arÅŸivlerinde bulduÄŸunu söylüyor:
 
"Sevgili kuzenim Wilhelmina. Kuzen Elizabeth'in Leopold ve çocuklarıyla ilgili seninle yaptığı konuÅŸma çok ilgimi çekti. BahsettiÄŸin bu anlaÅŸmayı Almanlarla yapmamız asla mümkün deÄŸil. Ancak Leopold'un serbest kalmasının baÅŸka bir yolu olmalı diye düÅŸünüyorum."
 
Aynı gün Wilhelmina, Londra'da olan dışiÅŸleri bakanına, Papa'nın temsilcisiyle konuÅŸmasını söyledi. DışiÅŸleri Bakanı, 29 Mart'ta Papa 12. Pius'un, o sırada Londra'da bulunan Hollanda temsilcisiyle buluÅŸtu ve ardından günlüÄŸüne ÅŸunları yazdı:
 
"ÖÄŸleden sonra, talebim üzerine Vatikan temsilcisi geldi. En üst düzey Nazi ÅŸefleri güvenli bir ülkede sığınma almadıkça, Belçika Kralı ve çocuklarının öldürülme tehlikesi altında olduÄŸunu Papa'ya iletmem konusunda talimat almıştım. Papa'nın bu konuda bir ÅŸeyler yapabileceÄŸi umuduyla bu bilgiyi kendisiyle paylaÅŸtım."
 
Papa'nın arabuluculuğu işe yaradı mı?
Michael Riemens'e göre, Hollanda'nın Vatikan temsilcisi, Hollanda'nın Londra'daki büyükelçisine ilettiÄŸi mesajda, Papa'nın esirlerin serbest bırakılması planına destek verdiÄŸini bildirdi.
 
Hollanda'nın Londra büyükelçisi Michiels van Verduynen'in Kraliçe'ye gönderdiÄŸi mesaj ise arÅŸivlerde bulunamadı. Riemens, Kraliçe'nin bu konuyla ilgili bazı belgeleri yok ettiÄŸini söylüyor.
 
Vatikan, 2. Dünya Savaşı'yla ilgili gizli arÅŸivlerini açması için yıllardır baskı altında. ArÅŸivler, Vatikan'dan yapılan açıklamaya göre 2020'de açılacak.
 
21 Mayıs 1945'te Kraliçe'nin Papa'ya el yazısıyla gönderdiÄŸi teÅŸekkür mektubuna ulaÅŸan Riemens, "Bu, Papa'nın harekete geçtiÄŸini gösteriyor, ancak buna dair bir kanıt yok." diyor:
 
"Bence kraliyet ailesi Papa'yla iletiÅŸime geçerek bu iÅŸte rol oynadı. Birdenbire farklı bir kraliçe görmeye baÅŸlıyoruz."
 
Wilhelmina, 2. Dünya Savaşı sırasında sığındığı Londra'dan yaptığı radio yayınlarıyla Hollandalılara moral vermesiyle biliniyor. Bu yayınlar sadece Nazi karşıtı deÄŸil, aynı zamanda Vatikan karşıtıydı da.
 
"Tehlike altında olan bir kraliyet var, Belçika monarÅŸisi büyük tehdit altında, bu yüzden de birden bire Papa'yı kullanmaya karar veriyor."
 
Savaşın sonundaki kaos ortamından yararlanan binlerce Nazi subayı kaçmayı baÅŸardı. Aralarında üst düzey yetkililer de vardı.
 
Ancak sonuçta, Hollanda Kraliçesi'nin müdahalesi, Belçika Kralı'nın hemen salıverilmesine yol açmadı.
 
Kral Leopold, haftalar sonra ABD ordusu Salzburg'a yaklaştığında salıverildi.
 
Wilhelmina 1948'de tahttan feragat etti, 1962'de de hayatını kaybetti.
 
Kral George yardımcı olabilir miydi?
Wilhelmina'ya ve sürgündeki Hollanda hükümetine yakınlığıyla bilinen 6. George'un, 2. Dünya Savaşı sonunda yaÅŸanan bu olaylarda herhangi bir etkisi olması pek mümkün deÄŸildi.
 
Londra'daki King's College'dan modern çatışma tarihi profesörü Andrew Stewart, "George'un 'Çok güçlü bir akrabam var ama en makul ne yapabilirim ki?' diye düÅŸündüÄŸünü görüyoruz." diyor:
 
"Müttefikler, karşı tarafın ÅŸartsız ve tamamen teslim olması politikalarını açıkça belirtmiÅŸlerdi. EÄŸer bir kiÅŸi için müzakere ettiÄŸiniz bilinirse, o zaman diÄŸerleri için neden yapılmasın?"
 
Stewart, "Kraliçe Wilhelmina'nın müttefik kuvvetler içinde hiçbir etkisi yoktu ve 6. George'un Ä°ngiltere BaÅŸbakanı Winston Churchill ve ABD BaÅŸkanı Roosevelt'e kadar çıkması gerekebilirdi" diye düÅŸünüyor.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.