Sosyal Medya

Güncel

Dede Korkut'un 3. nüshası bulundu: Kayıp 13. destan da ortaya çıktı

27-04-2019 13:41

Türk edebiyatı ve kültür tarihinin en büyük kaynaklarından biri kabul edilen Dede Korkut Hikayeleri’nin 3. nüshası bulundu. Almanya ve Vatikan'daki nüshalardan farklı olarak yeni kitapta kayıp 13. destan da bulunuyor. 13. destan, Salur Kazan’ın Ejderhayı Öldürdüğü Boy’u içeriyor. Keşfi yapan Türkolog Prof. Dr. Metin Ekici yaptığı açıklamada kitabı Türkistan coğrafyasına bulduğunu söyledi.


Türk edebiyatının en önemli eserlerinden ve Türk kültür tarihinin de en büyük kaynaklarından biri kabul edilen Dede Korkut Kitabı’nın bütün dünyada bu güne kadar iki yazması bulunmaktaydı. Biri Almanya’nın Dresden ÅŸehrinde diÄŸeri Vatikan’da olan nüshaların sayısı bu yeni keÅŸifle 3'e çıktı. Türk tarihi için büyük önem taşıyan geliÅŸmenin müjdesi, Türk Dil Kurumu, Bayburt ValiliÄŸi, Bayburt Üniversitesi ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler EÄŸitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Türkiye Milli Komisyonu iÅŸ birliÄŸi ile düzenlenen “Dünya Kültür Mirası Dede Korkut Uluslararası Sempozyumu”nda verildi. 
 
3. NÜSHA VE 13. EFSANE DE VAR
 
Sempozyumda konuÅŸma yapan Türkolog Prof. Dr. Metin Ekici, 12 hikaye (destan) içeren Dede Korkut Kitabı’nın 13. destanı Salur Kazan’ın Ejderhayı ÖldürdüÄŸü Boy’u da içeren 3. nüshanın bulunduÄŸunu açıkladı. 

19-04/27/d5gbnszwkaabtqq.jpg

Sempozuma katılan tarihçiler, Vatikan ve Almanya'da bulunan nüshalardan farklı olarak 3. nüshanın bulunmasının çok önemli olduÄŸunu ancak bu nüshanın 13. hikayeyi de barındırmasının keÅŸfi daha da kritek hale getirdiÄŸini belirtti.

19-04/27/d5gblv-w0aiwhzw.jpg

KeÅŸfi yapan Prof. Dr. Metin Ekici KARAR.COM'a yaptığı açıklamada kitabı Kazakistan'da bulduÄŸunu söyledi. Eserin adını Türkistan nüshası koyduÄŸunu anlatan Ekici, "Eser olarak yayınlamaya hazırlanıyoruz. Türkoloji dünyası için önemli buluÅŸ" dedi. 
 
SEMPOZYUMDAN NOTLAR
 
Türk Dil Kurumu, Bayburt ValiliÄŸi, Bayburt Üniversitesi ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler EÄŸitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Türkiye Milli Komisyonu iÅŸ birliÄŸi ile düzenlenen “Dünya Kültür Mirası Dede Korkut Uluslararası Sempozyumu”, 25 Nisan’da Bayburt Üniversitesinde baÅŸladı. Sempozyumun açılışında Bayburt Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Selçuk CoÅŸkun, Türk Dil Kurumu BaÅŸkan Yardımcısı Prof. Dr. Feyzi Ersoy, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu BaÅŸkan Vekili Prof. Dr. Metin Ekici ve Bayburt Valisi Ali Hamza Pehlivan birer konuÅŸma yaptı. Sempozyumda “4. Geleneksel Dede Korkut Bilim, Kültür, Sanat ve Edebiyat Ödülleri” de verildi. Türk Dil Kurumu BaÅŸkan Yardımcısı Prof. Dr. Feyzi Ersoy’a da toplantıya katılım ve katkılarından dolayı Rektör CoÅŸkun tarafından ödül tevdi edildi.

19-04/27/d5gbmvfw4aaqbpf.jpg

44 BÄ°LDÄ°RÄ° SUNULACAK
 
UNESCO Dünya Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Dede Korkut adına düzenlenen ve iki gün sürecek olan sempozyumda 10 oturumda 44 bildiri sunulacak. Sempozyum 27 Nisan’da Bayburt Kalesi, Dede Korkut Türbesi ve Bey Böyrek Mezarı’na yapılacak ziyaretle sona erecek.
 
DEDE KORKUT HÄ°KAYELERÄ° 15. YÜZYILDA YAZIYA AKTARILDI
 
Dede Korkut, OÄŸuz boylarının destanlaÅŸmış hikayelerini derli toplu bir biçimde aktaran bir anlatıcıdır. Dede Korkutun anlattığı hikayeler ancak XV. yüzyılda yazıya geçirilebilmiÅŸtir.
 
Türk edebiyatının ilk ürünlerinden olan Dede Korkut Hikayeleri, Türk boylarının Kafkasya ve Azerbaycan yörelerindeki yerleÅŸme, yurt kurma uÄŸraÅŸlarını ve akınlarını konu alır. OÄŸuz boylarının çeÅŸitli kahramanlık öyküleri, akıncıların töreleri ve gelenekleri doÄŸal çevre içinde hikaye edilmektedir. Dede Korkut hikayeleri yer yer ÅŸiir biçiminde yer yer düzyazı biçiminde yazıya geçirilmiÅŸtir. Bu eÅŸsiz deÄŸerdeki yazılar Almanyanın Dresden Kitaplığında bulunmuÅŸ ve Türkçe'ye ilk kez Kilisli Rifat Bilge tarafından kazandırılmıştır. Mahir Ünlü ve Seyit Kemal KaralioÄŸlu,
 
Dede Korkut adlı incelemelerinde tam metin ve konuya iliÅŸkin ayrıntılı bilgiler vermektedirler. Kitabın asıl adı Kitab-ı Dede Korkut Ala Lisan-ı Taife-i OÄŸuzan'dır. Anlamı OÄŸuzların Diliyle Dede Korkut Kitabı'dır. Kitap on iki destansı hikaye ve bir mukaddimeden oluÅŸmuÅŸtur. Hikayeler KuzeydoÄŸu Anadolu dolaylarındaki müslüman OÄŸuzların hayatını anlatır.
 
Fakat destanlar islamiyet öncesi dönemden de izler taşımaktadır. Bu yüzden destanların oluÅŸmasının daha erken evrelerde olduÄŸu tahmin edilmektedir. Kitapta, Salur Kazan ve Bayındır Han gibi kahramanların, mekanın ve zamanın ortak oluÅŸuyla ve her hikayede Dede Kokut'un ortaya çıkışıyla on iki hikaye birbirine baÄŸlanır. Bugün elimizdeki iki nüshanın Akkoyunlu Devleti'nin çökmeye baÅŸladığı dönemlerde yazıya geçirildiÄŸi tahmin edilmektedir. Nüshalardan biri tamdır ve Almanya Dresten Kitaplığı'nda bulunmaktadır. Altı hikayenin bulunduÄŸu eksik bir nüsha ise Vatikan'dadır. Nüshalar üzerine ilk incelemeyi Alman Türkiyatçı Fr. Von diez Tepegöz Destanı'nı Almanca'ya çevirerek yapmıştır. Kilisli Rıfat (1916, eski yazı ile), Orhan Åžaik Gökyay (1938) ve Muharrem Ergin (1958) de kitabı yurdumuzda yayınlamışlardır.
 
ŞİMDÄ°YE KADAR Ä°KÄ° NÜSHA VARDI
 
Elde bulunan iki yazma nüshanın biri Dresden'de, diÄŸeri de Vatikan'dadır. Bu iki nüshanın ikisinde de bulunan ve besmele ile baÅŸlayan giriÅŸ yazısında, Dede Korkut veya Korkut Ata diye anılan bir ÅŸahsiyetten söz edilir, bunun aÄŸzından deyiÅŸler ve atasözleri nakledilir. Sonra da zaman zaman Dede Korkut kimi olaylar içinde veya anlatılan ÅŸeylerin sonunda ortaya çıkar, olayları tatlıya baÄŸlar, öÄŸütler verir, dua eder, sözü bitirir. Bu yüzden de bu kitabın anlatıcısı olarak kabul edilir. Ama yazarı kimdir, bu iki yazma nüshasının aslı kim tarafından yazılmış, bu belli deÄŸildir. Bu belirsizlik de yine kimliÄŸi hakkında kesin bilgiler olmayan Dede Korkut'un menkıbelere karışmış kiÅŸiliÄŸi ile birleÅŸtirilerek açıklanmaya çalışılır. Akla en yatkın açıklama da budur.
 
Sözkonusu iki nüshanın sayısı yeni keÅŸifle 3'e çıkmış oldu.  

KARAR
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.