Libya’da savaşan aktörler ve destekçileri kimler?

General Halife Hafter komutasındaki güçlerin Trablus'u almak için ilerlemesi, Libya'da Kaddafi'nin devrilmesi sonrasında yaÅŸanan en önemli geliÅŸmelerden. Libya'daki siyasi aktörler kimler ve ne istiyorlar?

2011'de Muammer Kaddafi'nin devrilmesi ve öldürülmesi Libya'yı rakip milis güçler arasında bir çatışamanın içine attı. Petrol zengini ülke doÄŸu ve batıda iki iktidar merkezinin oluÅŸtuÄŸu kırılgan bir yönetime sahip. Nisan ayında General Halife Hafter yönetimindeki silahlı güçlerin, BirleÅŸmiÅŸ Milletler destekli hükümetin bulunduÄŸu Trablus kentine doÄŸru ilerlemesi ve böylece tüm ülkenin yönetimini alması ise mevcut dengeyi sarsıyor. Trablus'ta kim ne istiyor?

HALÄ°FE HAFTER KÄ°MDÄ°R?

Eski bir Libya ordu komutanı olan cc 1969 yılında Kaddafi'nin darbeyle iktidara gelmesine yardımcı olmuÅŸtu. Ä°kilinin arası açılınca Hafter yaklaşık 20 yılını ABD'de geçirdi. 2011 yılında NATO'nun Kaddafi'yi devirmek için Libya'ya askeri müdahalesi sırasında ülkesine geri dönen Hafter doÄŸuda Ä°slamcılara ve BM destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne karşı bir iktidar odağı oluÅŸturdu. 2014 yılından beri kendi kontrolündeki Libya Ulusal Ordusu Libya'nın önemli bir petrol üretimini elinde tutuyor.

HAFTER NE Ä°STÄ°YOR?

General Hafter ülkede güvenliÄŸi yeniden inÅŸa etmek, silahlı çetelere ve "teröristlere” karşı savaÅŸmak istediÄŸini söylüyor. Hafter kendi komutasında Selefilerin bulunmasına karşın Ä°slamcılara karşı mücadele etmesi nedeniyle de yabancı müttefikler nezdinde belli bir itibara sahip. Ancak Hafter'in Libya'yı Kaddafi benzeri kalıcı bir diktatörlük olarak yönetmesinden de endiÅŸe ediliyor. Trablus'u almak için son giriÅŸimi BirleÅŸmiÅŸ Milletler desteÄŸinde demokratik merkezi bir hükümet kurulması hedefiyle yapılan barış görüÅŸmelerinin hemen öncesine denk geldi.

FAYÄ°Z SERRAC KÄ°MDÄ°R?

Askeri nüfuzu olmayan bir kamu görevlisi olan BaÅŸbakan Serrac Trablus'ta Ulusal Mutabat Hükümetine baÅŸkanlık ediyor. Serrac bazıları tarafından uluslararası güçlerce görevlendirilmiÅŸ bir baÅŸbakan olarak deÄŸerlendiriliyor. MeÅŸruluÄŸuna doÄŸudaki rakip hükümetine meydan okuduÄŸu Serrac Trablus'taki milisler tarafından destekleniyor.

HAFTER'Ä°N BÖLGESEL VE 
ULUSLARARASI 
DESTEKÇÄ°LERÄ° KÄ°MLER?

Batı sınırını güçlendirmek isteyen Mısır, Libya hükümetinin Ä°slamcılaÅŸmasını önleyen bir güçlü lidere sempatiyle bakarken Suudi Arabistan ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri Müslüman KardeÅŸler konusunda Mısır'ın endiÅŸelerini paylaşıyor. Hafter'in Trablus harekatını her ne kadar ÅŸaÅŸkınlıkla karşıladığını açıklamış olsa da Fransa Hafter'i 2015 yılından bu yana Libya'nın güneyinde Ä°slamcılara karşı mücadelesinde sessiz sedasız destekliyor. Fransa ayrıca BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyi'nde hazırlanan ve Hafter'e ilerleyiÅŸini durdurma çaÄŸrısı yapan bir karar tasarısına da  Rusya ile birlikte engel oldu. Kamuoyuna yansıyan haberlerde Moskova'nın Hafter'e silah sattığı belirtilirken ABD'nin kimi desteklediÄŸi bilinmiyor. Ancak dün Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada Trump'ın Hafter ile görüÅŸtüÄŸü bildirildi.

SERRAC'I DESTEKLEYENLER KÄ°MLER?

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin ülkedeki derin ayrılıklara son verecek siyasi süreç içerisinde baÅŸlıca destekçisi konumunda. Her ne kadar son çatışmalar sırasında sessiz kalmış olsalar da Türkiye ve Katar'ın Hafter karşıtı tutumu, Müslüman KardeÅŸler üzerinden körfezde yaÅŸanan karşıtlığın bir sonucu. Ä°talya ise Akdeniz üzerinden gelen göç akınını durdurma noktasında Serrac hükümeti ile iÅŸbirliÄŸi yapıyor.

ALMANYA VE AVRUPA
BİRLİĞİ NEREDE DURUYOR?

Ä°talya ve Fransa arasındaki ayrılık Avrupa BirliÄŸi'nin de Libya konusunda ortak bir tutum geliÅŸtirmesini engelliyor. AB Dış Ä°liÅŸkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini derhal ateÅŸkes saÄŸlanması ve insani bir koridorun oluÅŸturulması çaÄŸrısı yaptı. Üye devletler de Libya'dan Avrupa BirliÄŸi'nin en yakın limanı olan Ä°talya'ya gelen sığınmacıların dağıtımı konusunda bir uzlaÅŸmaya varma konusunda baÅŸarısız oldu. Bunda Avrupa BirliÄŸi içerisindeki göçmen karşıtı havanın etkisi de büyük. Her ne kadar Almanya, çatışmaları yatıştırmak için acil bir BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyi toplantısı talep etmiÅŸ ve BaÅŸbakan Angela Merkel Mısır Devlet BaÅŸkanı Abdülfettah el Sisi'ye gerilimi düÅŸürme noktasında baskı uygulamış olsa da Almanya'nın tepkisinin sonuç vermeyeceÄŸine inanılıyor.