AP'den Çin'e 'Keyfi tutukluluk hallerine son verin' çağrısı

Strazburg'da bir araya gelen Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Kurulu, Çin'i, haklarında suçlama, yargılama veya mahkumiyet kararı bulunmadan Uygur, Kazak ve Tibetlilere yönelik uygulanan keyfi tutukluluÄŸa son vermeye çağıran kararı 18'e karşı 505 oyla kabul etti. Oylamada 47 parlamenter ise çekimser oy kullandı. 

Kararda, Çin'de Uygur, Kazak ve Tibetlilere karşı kurulan baskıdan endiÅŸe duyulduÄŸu da belirtildi.

Bu insanların durumunun hızlı ÅŸekilde kötüye gittiÄŸi ve temel haklarının kısıtlandığı vurgulanan kararda, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki kampların, Çin'in diÄŸer bölgelerine yayılacağına dair bilgilerin de endiÅŸe verici olduÄŸu ifade edilerek, Çin'den tüm kampların kapatılması istendi.

Uluslararası toplumdan Çin'e çaÄŸrılar

Dünya genelinde çok sayıda hükümet, uluslararası örgüt ve sivil toplum kuruluÅŸu, Çin'in Uygur Türklerine yönelik uygulamalarına tepki gösteriyor.

Avrupa BirliÄŸi (AB), Çin'le geçen yıl temmuz ayında baÅŸkent Pekin'de yaptığı Ä°nsan Hakları DiyaloÄŸu toplantısının ardından insan hakları savunucuları, dini inançları nedeniyle zulüm gören kiÅŸiler ve ifade özgürlüÄŸü ile temel insan haklarına aykırı ÅŸekilde hapsedilen Tibetlilerin ve Uygurların serbest bırakılmasını istemiÅŸti.

ABD Kongresinde görüÅŸülmeye devam eden bir yasa tasarısıda, 1 milyondan fazla Uygur Türkü'nün maruz kaldığı ağır insan hakları ihlallerinden dolayı Amerikan yönetiminin Çin'e yaptırım uygulaması talep ediliyor.

BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi, 30 AÄŸustos 2018 tarihli raporunda, kamplarda 1 milyondan fazla Uygur'un alıkonulduÄŸuna iliÅŸkin tahminler yapıldığını kayıtlara geçirmiÅŸ ve uygulamanın ürkütücü boyutlara ulaÅŸtığını vurgulamıştı.

Uluslararası Af Örgütü, Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü (HRW) ve çok sayıda uluslararası sivil toplum kuruluÅŸu, ağır hak ihlallerine maruz kalan en az 1 milyon civarında Uygur Türkü'nün durumunu görüÅŸmesi, bölgeye gözlemci heyet göndermesi ve gerçekleri ortaya çıkarması için BM Ä°nsan Hakları Konseyine çaÄŸrı yapmıştı.

Çin'in yanıtı

Çin, uluslararası kamuoyunda "toplama kampları" ÅŸeklinde adlandırılan yerlerin "mesleki eÄŸitim merkezi" olduÄŸunu ve buralarda tuttuÄŸu kiÅŸileri "aşırıcı fikirlerden arındırarak topluma kazandırmayı" hedeflediÄŸini iddia ediyor. 

BM ve diÄŸer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çaÄŸrılarını yinelerken, Çin ÅŸu ana kadar kendi belirlediÄŸi birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi. BM yetkililerinin doÄŸrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise Çin makamları geri çeviriyor.