Sosyal Medya

Ankara'da yetki tartışmasına yol açan belediye şirketleri hangileri?

16-04-2019 09:42

31 Mart yerel seçimlerinde 25 yıl sonra CHP'ye geçen Ankara Büyükşehir Belediyesi'nde, yeni başkan Mansur Yavaş ile büyükşehir belediye meclisinde çoğunluğu elinde bulunduran AKP ve MHP'li üyeler arasındaki ilk tartışma, belediye şirketleri konusunda yaşandı.



BBC Türkçe
 
31 Mart yerel seçimlerinde 25 yıl sonra CHP'ye geçen Ankara BüyükÅŸehir Belediyesi'nde, yeni baÅŸkan Mansur YavaÅŸ ile büyükÅŸehir belediye meclisinde çoÄŸunluÄŸu elinde bulunduran AKP ve MHP'li üyeler arasındaki ilk tartışma, belediye ÅŸirketleri konusunda yaÅŸandı.
 
AKP ve MHP'li belediye Meclis üyeleri, Mansur YavaÅŸ'ın "zarar ettikleri" gerekçesiyle birçoÄŸunu tasfiye edeceÄŸini açıkladığı 15 belediye ÅŸirketinin yönetim kurullarını atama dahil, kontrolünün belediye meclisine verilmesi için önerge vermesi tartışmanın fitilini ateÅŸledi YavaÅŸ'ın bu önergeyi reddetmesi ile baÅŸlayan tartışmanın, bir uzlaÅŸmaya gidilememesi halinde, yargıya taşınması da gündemde. 
 
Belediye şirketlerini cazip kılan ne?
 
BüyükÅŸehir belediye ÅŸirketlerinin statüsü, 5216 sayılı BüyükÅŸehir Belediye Yasası'nın 26. maddesinde düzenleniyor:
 
"BüyükÅŸehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye ÅŸirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve baÄŸlı kuruluÅŸlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu ÅŸirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. BüyükÅŸehir belediyesi, kendine ait büfe, otopark ve çay bahçelerini iÅŸletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya baÄŸlı kuruluÅŸlarının yüzde 50'sinden fazlasına ortak olduÄŸu ÅŸirketler ile bu ÅŸirketlerin yüzde 50'sinden fazlasına ortak olduÄŸu ÅŸirketlere, 2886 sayılı Devlet Ä°hale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle iÅŸletilmesini devredebilir." 
 
Belediye ÅŸirketlerini cazip kılan nedenlerin başında ise özel hukuk hükümlerine tabii olması, bir anlamda özerk olması nedeniyle, personel istihdamı, kaynak aktarımı, ihaleler gibi konularda "esnek" ve hareket kabiliyeti olabilmesi.
 
Belediyelerin, personel istihdamı birçok bürokratik prosedüre baÄŸlı olması ve sınırlı sayıda istihdam alanı yaratabilmeleri nedeniyle ÅŸirketler aynı zamanda, iktidarı ele geçirenlerin "kadrolaÅŸma alanı" olarak da görülüyor.
 
Ayrıca, büyükÅŸehir belediyesi yaptığı ihalelerde, Devlet ihale Yasası hükümlerine tabiiyken, birçok ihalede belediye ÅŸirketler için böyle bir zorunluluk bulunmuyor.
 
Yetki tartışması neden kaynaklandı?
 
Belediye Meclisi'nin ilk toplantısında AKP ve MHP'li üyeler, belediye ÅŸirketlerine atama dahil, denetim ve kontrol yetkisinin belediye meclisine verilmesini talep etti. AKP'nin grup baÅŸkanlığını üstlenen Mümin Altunışık, YavaÅŸ'ın seçim öncesinde belediyeyi ÅŸeffaf, adil, birlikte yönetecekleri vaatlerini anımsatıp, önergeyle "belediye ÅŸirketlerinin ÅŸeffaf ve adil yönetilmesini saÄŸlamayı" amaçladıkları açıkladı. 
 
AK PARTÄ° grubu, tasfiye edilecek ÅŸirketlerdeki personeli korumak için de böyle bir yetkiyi meclis olarak istediklerini ifade etti.
 
Mansur YavaÅŸ ise belediye meclisindeki muhalefet partileri AK PARTÄ° ve MHP'nin verdiÄŸi önergeyi, yetkilerine müdahale olarak nitelendirip, "Hiçbir zaman yasama yürütmesin iradesine el koyamaz" sözleriyle reddedip iÅŸleme koymadı.
 
YavaÅŸ yaptığı açıklamada, isim vermeden önceki baÅŸkan Melih Gökçek'in bu yetkiyi 25 yıl boyunca kullandığını vurguladı: 
 
"25 yıldır Belediye BaÅŸkanınca kullanılan yetkiyi ÅŸimdi Belediye Meclisi'ne almak istediler reddettim. Tümü zarar eden ÅŸirketlerdeki yönetim kurullarının göreve devam etmesini istemek hangi ihtiyacın sonucudur? Ankaralının ÅŸahsıma verdiÄŸi yetkiyi hakkıyla kullanmaya devam edeceÄŸim."
 
YavaÅŸ, belediye iÅŸçilerinin ise iÅŸten çıkarılmayacakları ifade etti.
 
Hangi ÅŸirketler ne zaman tasfiye edilecek?
 
Belediyeye ait 15 ÅŸirketin hangilerinin tasfiye edileceÄŸi henüz belli deÄŸil. BBC Türkçe'ye bilgi veren CHP'li Belediye Meclis Üyesi Avukat Haydar Demir, özel hukuk hükümlerine göre kurulan bu ÅŸirketlerin ÅŸu andaki sermaye büyüklüÄŸü, kar-zarar durumunun ne olduÄŸu konusunda, önceki dönemde de görev yapmasına karşın kendilerine hiçbir zaman bilgi verilmediÄŸine iÅŸaret ediyor.
 
Demir, belediye ÅŸirketlerinin yeni yönetimlerinin belli olmasından sonra, hesaplarının inceleneceÄŸini belirtirken, kar-zarar dengesi, kimlerle iÅŸ yapıldığını ortaya çıkmasının ardından, tasfiyelerin gündeme gelebileceÄŸini belirtiyor.
 
Demir, çalışanların iÅŸten çıkarılması gibi bir durumun olmayacağını, kapatılmayan ÅŸirketler ya da diÄŸer belediye kuruluÅŸlarında istihdam edileceÄŸini belirtiyor.
 
Åžirketleri ne zaman kuruldu?
 
YavaÅŸ'ı ilk Belediye Meclis toplantısında AKP ve MHP'li üyelerle karşı karşıya getiren belediye ÅŸirketleri, turizm-eÄŸlence sektöründen, toplu konuta, reklam iÅŸlerinden, yol çizgisi boyası üretimine, ambalajlı su sektöründen, asfalt üretiminden, unlu mamul üretimine kadar birçok alanda faaliyet gösteriyor. 
 
Belediye ÅŸirketleri ilk olarak 1986'da dönemin ANAP'lı belediye baÅŸkanı Mehmet Altınsoy döneminde kuruldu, daha sonra 1989'da belediye baÅŸkanı seçilen CHP'li Murat Karayalçın döneminde buna yenileri eklendi.
 
Melih Gökçek yönetimi döneminde de ÅŸirketlerin sayısı 15'e yükseldi.
 
Belediye şirketlerinin ortaklık yapısı ve faaliyet alanları ne?
 
Ankara BüyükÅŸehir Belediyesi'nin internet sitesinde yer alan bilgiye göre halen faaliyet gösteren 15 ÅŸirketin isimleri, faaliyet alanları ve ortaklık yapıları ÅŸöyle:
 
ANFA Ankara Altınpark İşletmeleri Limited Şirketi
 
1991 yılında Murat Karayalçın'ın baÅŸkanlığı döneminde kurulan ÅŸirkette yine bir belediye ÅŸirketi olan BELKO A.Åž. yüzde 93, Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrikası A.Åž yüzde 7 hisseye sahip. Fuar ve kongre organizasyonları alanında faaliyet gösteriyor.
 
ANFA Güvenlik
 
Hisselerinin yüzde 99'u diÄŸer belediye ÅŸirketi ANFA'ya ait. 1992'de özel güvenlik hizmeti sunmaya baÅŸladı ve 2005'te ÅŸirketleÅŸti. Faaliyet alanı, özel güvenlik (ÅŸirketlere zırhlı araç saÄŸlama , deÄŸerli eÅŸyaların toplanması dağıtımı, koruma ve devriye), araç park kontrol, koruma köpeÄŸi eÄŸitimi, parmak izi tespiti dahil, çok sayıda güvenlik hizmeti olarak sıralanıyor. 
 
ANKET (Ankara Kültür Etkinlikleri ) A.Åž
 
2000 yılında kurulan ÅŸirkette büyükÅŸehir, 96 ilçe çoÄŸunluk hissesine sahip. Geri kalan hisseler ise yine belediye ÅŸirketleri olan PORTAÅž A.Åž. ve BELKO A.Åž'ye ait, Halk Ekmek'e ait. Åžirketin faaliyet alanı olarak her türlü kültür sanat, reklam ve tanıtım hizmetleri yapmanın yanı sıra, 23.03.2018 tarihli belediye meclis kararıyla hafriyat döküm sahası iÅŸletmesi de bu ÅŸirkete verilmiÅŸ.
 
BELKA A.Åž
 
Åžirkette, büyükÅŸehir belediyesine baÄŸlı Ankara Su Kanalizasyon Ä°daresi (ASKÄ°) yüzde 99,9 hisseye sahip, diÄŸer belediye ÅŸirketlerinin hisse oranı ise sembolik düzeyde. Ankara'daki yol, asfalt, hafriyat, altyapı çalışmalarında kanal, ızgara, yaÄŸmur suyu hatlarının bakımı, onarımı ve benzeri iÅŸleri alanında faaliyet gösteriyor.
 
BELKO A.Åž
 
1986 yılında kurulan ÅŸirket, yüzde 99,6 hisseyle büyükÅŸehir iÅŸtiraki. KurulduÄŸu yıllarda Ankara'da doÄŸalgaz kullanılmadığı ve yerli kömür hava kirliliÄŸine dene olduÄŸu için, kömür ithalatı yapmak ve dağıtmak için kurulmuÅŸtu. Ankara'da doÄŸalgaz kullanılmaya baÅŸladıktan sonra, perakende kömür satışını durdurdu sadece belediyenin ihtiyaç sahibi ailelere verdiÄŸi kömür dağıtımı görevini üstleniyor. Kömür dağıtım faaliyeti alanı daralınca farklı alanlara yöneldi. Åžirket 2013'ten bu Belkoair adı altında, havaalanından ÅŸehir merkezi ve ÅŸehirlerarası terminale otobüs taşımacılığı hizmeti sunuyor.
 
BELPLAS A.Åž
 
1989'dan bu yana ÅŸirket hisselerinin yüzde 99,7'si BELKO'ya ait. Geri kalan hisseler ise BelPa, BelKa ve Halk Ekmek'e ait. Yol çizgisi boyası üretiyor. Ayrıca ilaçlama iÅŸini de yapıyor.
 
BELPA
 
BELKO iÅŸtiraki olan Belpa da 1989'da, belediyenin kurduÄŸu Buz Paten Sarayı'nın iÅŸletmesini üstlendi. Åžu andaki faaliyetleri arasında engelliler ve rehabilitasyon, yaÅŸlılara hizmet, camii temizlik, ambulans, cenaze iÅŸleri, evcil hayvan bakımevi, parkı iÅŸletmesi var. 
 
BELTEMA
 
Hisselerinin yüzde 99,8 ANFA'ya ait. Geri kalan hissedarları ise Anfa Güvenlik ve BELKO. Faaliyet alanları ise turizm ve eÄŸlence. Åžirket, Melih Gökçek yönetimi döneminde kuruldu.
 
BELTAÅž
 
Hisselerinin yüzde 99'u büyükÅŸehir belediyesine ait. Åžirket, trafik iÅŸaretleme, yönlendirme, otopark iÅŸletmeciliÄŸi alanlarında faaliyet gösteriyor.
 
ANKARA HALK EKMEK A.Åž
 
Yüzde 97 hissesi BüyükÅŸehir Bedeiyesine yüzde 2,5 hisse Genel-Ä°ÅŸ Sendikası'na geri kalan hisseleri de Ankara Bakkallar Bayiler DerneÄŸi ile belediye ÅŸirketleri PortaÅŸ ve Belko'ya ait.
 
BaÅŸkentlilere ucuz ekmek saÄŸlamak için 1994'te kuruldu. EkmeÄŸin yanısıra farklı unlu mamul üretimi gerçekleÅŸtiriyor.
 
TOBAÅž
 
2004 yılında, belediye ile Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı Toplu Konut Ä°daresi (TOKÄ°) iÅŸtiraki olarak kuruldu. Faaliyet alanı olarak TOKÄ° ile birlikte kentsel dönüÅŸüm kapsamında toplu konut üretimi, peyzaj, yol, tünel, viyadük, rekreasyon alanı uygulamaları alanlarında faaliyet gösteriyor.
 
BUGSAÅž
 
1990'da Belediyeye baÄŸlı Elektrik, Gaz ve Otobüs Dairesi BaÅŸkanlığı (EGO) ile ASKÄ° iÅŸtiraki olarak kuruldu. DoÄŸalgaz alyapı dönüÅŸüm sistemi olan faaliyet alanı, Ankara'da raylı ulaşım sistemine geçilmesi ile geniÅŸledi. Halen Ankara hafif raylı sistem olan Ankaray ile Ankara metrosunu iÅŸletiyor. 
 
METROPOL Ä°MAR A.Åž
 
1986'da Yüzde 99,3 oranında belediye iÅŸtiraki olarak kuruldu. Ankara'nın metropol ilçeleri olan Çankaya, AltındaÄŸ, Keçiören, Mamak, Sincan, Yenimahalle, Etimesgut ve Gölbaşı belediyelerinin ise hisse oranları sembolik toplu konut, inÅŸaat, spor organizasyonları ve köprü kavÅŸak düzenlemeleri alanlarında faaliyet gösteriyor.
 
PORTAÅž
 
Yüzde 99 hisseli belediye iÅŸtiraki olan ÅŸirket de düÅŸük maliyetli toplu konut projeleri ve arsa temini alanlarında faaliyet gösteriyor.
 
SEÄžMEN SU
 
Yüzde 100 hissesi BELKA A.Åž.'ye ait. Ambalajlı su sektöründe faaliyet gösteriyor.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.