'Suriye'deki yapılandırma Türkiyesiz mümkün değil'

Antalya'nın Serik ilçesi Belek Turizm Merkezinde gerçekleÅŸtirilen NATO Parlamenter Asamblesi (NATO PA) 99. Rose-Roth Semineri ve Akdeniz OrtadoÄŸu Özel Grubu Ortak Toplantısı'na katılan CumhurbaÅŸkanı BaÅŸdanışmanı Prof. Dr. Gülnur Aybet, AA muhabirine yaptığı açıklamada, NATO üye ülkelerinin parlamenterlerinin bir araya geldiÄŸi önemli bir toplantının gerçekleÅŸtirildiÄŸini söyledi. 

ÇoÄŸu zaman ulusal parlamentolarda Türkiye hakkında bilgi kirliliÄŸi ya da yanlış bilgilendirme olduÄŸuna iÅŸaret eden Aybet, "NATO ülkesi parlamenterlerin Türkiye'yi ilgilendiren dış politika ve müttefiklik konusunda doÄŸru bilgilendirilmeleri ve açık tartışma ortamında bilgi edinmeleri çok çok önemli." diye konuÅŸtu.

"Fransız siyasetçinin giriÅŸimi son derece usulsüzdü"

Fransa CumhurbaÅŸkanı Emmanuel Macron'un partisinden Tunus asıllı parlamenter Sonia Krimi'nin davranışına deÄŸinen Aybet, bu tür toplantıların normalde çok daha dostça atmosferde geçtiÄŸini kaydetti. Bu toplantıların amacının parlamenterler arasında bilgi alışveriÅŸini ve uzlaşıyı saÄŸladığını anlatan Aybet, ÅŸunları söyledi:

"Maalesef zaman zaman bu tip toplantılarda siyasiler gereksiz yere ÅŸov yapmayı tercih ediyorlar. Çok nadir olan ÅŸey. Burada da Fransız delegasyonundan bir siyasetçinin yaptığı giriÅŸim son derece usulsüzdü. Bunu zaten diÄŸer Avrupalı parlamenterler de aynı ÅŸekilde gördüler. 'Çok gereksizdi. Türkiye, bize bu kadar güzel ev sahipliÄŸi yaparken provokasyona ne gerek vardı.' dediler. Çok çirkin bir ÅŸekilde Türkiye'ye düpedüz saldırdı. Sayın DışiÅŸleri Bakanımız da gereken cevabı verdi."

Suriye konusunda Türkiye ile ABD iliÅŸkileri

Toplantının önemli konularından birinin Suriye olduÄŸuna iÅŸaret eden Aybet, özellikle ABD'nin Suriye'ye bakışı, Türkiye'nin Suriyeli mültecilere saÄŸladığı destek ve ABD ile Türkiye iliÅŸkilerinin deÄŸerlendirildiÄŸini kaydetti.

Türkiye'nin mültecilere yaptığı insani yardım ile dünyada birinci sırada yer aldığını aktaran Aybet, "Bunları tekrar burada anlatmamız çok çok önemli. Zaten müttefiklerimiz biliyorlar hatta teÅŸekkür ediyorlar. Bunları tekrar hatırlatmakta fayda var." diye konuÅŸtu.

Suriye konusunda ABD'nin çeliÅŸkili davranışlar sergilediÄŸini anımsatan Aybet, NATO PA toplantısında ise ABD DışiÅŸleri Bakanlığı Suriye Operasyonları Kıdemli Danışmanı emekli albay Rich Outzen'in son derece yapıcı bir yaklaşım sergilediÄŸini belirtti.

Ancak masadaki sorunların hala devam ettiğini anlatan Aybet, şunları kaydetti:

"Bu sorunların başında Fırat'ın doÄŸusunda YPG'nin varlığı. Hala bununla ilgili Amerika ile olan iliÅŸkilerimizde ciddi bir sorun yaÅŸamaktayız. Bize iki sene önce verdikleri bir söz var. YPG'ye verdikleri silahları geri alacaklarına, silahlandırmayı durduracaklarına ve Mümbiç'ten YPG'yi çıkaracaklarına dair. Sözlerin hiçbiri henüz tutulmuÅŸ deÄŸil. Mümbiç'te bir yol haritası çizildi. Bunun uygulaması devam ediyor. Fakat çok yavaÅŸ gitmekte. Buna mukabil Amerika'da daha saÄŸ duyulu kiÅŸilerden ÅŸöyle bir yaklaşım da görüyoruz. 'SavaÅŸ sonrası yapılanmaya gidildiÄŸinde Suriye'de bunu Türkiyesiz yapmamız zaten mümkün deÄŸil. Acaba Fırat'ın doÄŸusunda Türkiye'nin de ulusal güvenliÄŸin endiÅŸelerine tamamen kale alarak da nasıl bir iÅŸbirliÄŸi yapabiliriz. Suriye'nin geleceÄŸi için çok daha olayı komplike eden baÅŸka faktörler de var. Rusya'nın orada olması, bizim Rusya ve Ä°ran ile olan iÅŸbirliÄŸimiz, ÅŸu anda Amerika'da bilhassa kongre ve senato ayağında aşırı bir Rus karşıtlığı mevcut olması. Bunlar tabii ki Suriye'de bir uzlaşıya varmakta zorlaÅŸtıran faktörler."

Türkiye CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan'ın Fırat'ın doÄŸusuna operasyon yapılabilmesi için hazırlıkların devam ettiÄŸi yönündeki açıklamalarına da deÄŸinen Gülnur Aybet, ErdoÄŸan'ın ısrarla Türkiye'nin sınırında bir terör koridorunun oluÅŸturulmasına izin verilmeyeceÄŸine iliÅŸkin açıklamalarda bulunduÄŸunu kaydetti.

Türkiye'nin gerekirse operasyon da yapabileceÄŸini, ikili ya da çok uluslu görüÅŸmelerle de soruna çözümsel yaklaÅŸabileceÄŸini ifade eden Aybet, "Åžimdilik öyle gözüküyor ki burada bir yavaÅŸlama var. Onun için operasyon hazırlıklarımız da yerindedir. Ama önce bir bakmak istiyoruz. Nereye kadar. Amerika'nın çekilme planı nereye kadar uygulanacak. Åžu anda hem askeri olsun hem diplomatik olsun daha detaylı daha teknik görüÅŸmeler devam ediyor." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Aşırı sert tutumların geçici olduÄŸunu düÅŸündüÄŸünü belirten Aybet, ÅŸunları söyledi:

"Amerika'nın bir müddet sonra bu konudaki tavrının da deÄŸiÅŸeceÄŸini düÅŸünüyorum. Çünkü Suriye'de savaÅŸ sonrası yapılandırma Türkiyesiz mümkün gözükmüyor. Bu sadece Amerika için geçerli deÄŸil, masadaki tüm aktörler için geçerli. Bu bir. Ä°kincisi böyle bir zamanda bu kadar stratejik önemi olan bir müttefiÄŸi de Amerika kaybetmeyi göze alamaz. Ama ÅŸu anki tutumunun çok olaÄŸanüstü olduÄŸunu düÅŸünüyorum. Geçici olduÄŸunu düÅŸünüyorum."

S-400 hava savunma sistemi alınması

Türkiye ile Amerika iliÅŸkileri içindeki zorlukların NATO ile iliÅŸkilendirilmeye çalışıldığını belirten Aybet, bunun çok tehlikeli ve gereksiz olduÄŸunu kaydetti.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in Türkiye'nin, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi almasını Türkiye'nin ulusal kararı olarak deÄŸerlendirdiÄŸini dile getiren Aybet, ÅŸu deÄŸerlendirmede bulundu:

"Stoltenberg, 'NATO buna karışamaz, NATO'nun milli savunma sistemlerinin tedarik edilmesi konusunda bir söz hakkı olamaz' diye söylemiÅŸtir. Onun için burada NATO'yu baÄŸlayan bir ÅŸey yok. Tamamen Türkiye-Amerikan iliÅŸkileri kapsamında bir ÅŸey. Suriye'deki anlaÅŸmazlıklar olsun, S-400 olsun, F-35 olsun ya da Amerika'nın Rusya'ya karşı tutumundan dolayı bize karşı bir tavır alması olsun, bunlar tamamen ikili iliÅŸkilerle ilgili bir boyut. Ama bunu NATO'ya yansıtmak yanlış olur. Çünkü NATO için zaten tartışılacak bir sorun deÄŸil. Sadece iki müttefik arasındaki anlaÅŸmazlıklar."