Sosyal Medya

Kürsü

Tanju Özcan'ın zulmünden sonra hatırlayalım: Tarihteki zalim Bolu beyleri kronolojisi

Bolu ili denilince hemen akla 16 YY da yaşayan Bolu Beyi ve Köroğlu gelir. Bolu Beyi zalim,Köroğlu ise zalimlere karşı garibanları koruyan bir halk adamıdır.Tarih Bolu Beyi ve Köroğlu öyküleriyle destanlarıyla doludur.Bu destanlar dilden dile anlatılagelmiştir.Bolu halkı sayın Cumhurbaşkanı’ın dediği gibi Bolu Beyi’nden yani zalimden yana değil halkını koruyan Köroğlu’ndan yanadır.O nedenle Bolu meydanında Bolu Beyi’nin değil Köroğlu’nun heykeli vardır. Köroğlu aslında eski bir asker ve sonradan dağa çıkan bir isyancıdır. Asıl adı Ruşen’dir. Azerbaycan’da çok yaygın olan "Koroğlu Efsanesi" ("Kor", Azeri dilinde kör demektir,) ile büyük oranda benzeşir. Köroğlu’nun Babası Yusuf, Bolu Beyi'nin seyisidir. At meraklısı olan Bolu Beyi, seyisi Yusuf'u cins bir at almaya gönderir; fakat Yusuf'un getirdiği tayı beğenmez, adamın gözlerine mil çektirir. Yusuf tayı ve oğlunu alıp memleketten çıkar. Ruşen Ali, babasının tarif ettiği tarzda, tayı karanlık bir ahırda besler. Tay, belli bir zaman sonra kanatlanır, eşsiz bir küheylan olur. Yusuf ile Ruşen Ali, Aras ırmağına gider, orada Bingöl'den inecek olan üç sihirli köpüğü beklerler. Yusuf, köpükleri içince, tekrar görmeye başlayacak, gençleşecek ve Bolu Beyi'nden intikamını alacaktır. Fakat, Ruşen Ali köpükleri kendisi içer, babasına köpüksüz su verir. Yusuf buna bir yandan üzülür, bir yandan da, oğlu intikamını alacak bir yiğit olacağı için sevinir. Bu sihirli üç köpükten biri Köroğlu'na ebedi hayat, biri yiğitlik, biri de şairlik sağlar. Yusuf, oğluna intikamını almasını tavsiye ettikten sonra ölür. Ruşen Ali Kır-At'ı ile birlikte dağa çıkar. Köroğlu diye ün alır, bir derebeyi gibi yaşamaya başlar, her savaşta üstün gelir; bezirganlardan, beylerden, paşalardan aldıklarını yoksullara dağıtır. Delikli demir (tüfek) icat olunup da eski yiğitlik gelenekleri bozulunca, arkadaşlarına dağılmalarını tavsiye eder, "sır olur", Kırklar'a karışır.(Yaşar Kemal, Üç Anadolu Efsanesi)



Ancak Osmanlı döneminde Bolu halkına zulmeden sadece Bolu Beyi deÄŸildir.BaÅŸka beylerde vardır. XVI Yüzyılın ikinci yarısında bütün Anadolu’yu saran Medresile(Suhte) ayaklanmaları Bolu’da da görüldü.Bu ayaklanmalar uzun süre devam etti.Bu ayaklanmaları önlemek için Osmanlı yönetimi Åžemsi Ahmed PaÅŸa’yı Bolu’da vali olarak görevlendirmiÅŸtir. Åžemsi PaÅŸa dan sonra göreve gelen paÅŸalar zalim ve gaddar bir yönetim uyguladılar.Bunlardan en önemli olan ve Bolu halkına zulmeden Bolu Sancak Beyi Abdi PaÅŸa,Bolu halkının padiÅŸaha ÅŸikayeti sonucu  padiÅŸah IV. Murad tarafından Konya’da öldürtülmüÅŸtür.
 
IV.Mehmed döneminde ise Bolu ve Gerede dolaylarında halka zulmeden ve haraç toplayan çeteler türemiÅŸtir.Bunlardan en önemlisi de Gürcü Abdulnemi’dir.Mudurnu’da ve bölgede pek çok yaÄŸmalama olayına karışan bu çete lideri daha sonra yakalanarak idam edilmiÅŸtir.
 
1683-1792 yıllarında Bolu Voyvodalık olarak yönetilmiÅŸtir.Bölge halkından toplanan aşırı vergiler yüzünden sık sık ayaklanmalar yaÅŸandığını biliyoruz. Aşırı vergiler ve eÅŸkıya baskısı sebebiyle huzursuz olan bölge halkının talepleri doÄŸrultusunda II.Mahmud’un emriyle 1811 de voyvodalık kaldırılmıştır.
 
Bölgenin geçiÅŸ güzergahı olması ve ticari önemi sebebiyle 1803 yılında Bolu’da Nizami Cedid askerlerine bir kışla yapıldığını ve bu kışlada da ayaklanmalar olduÄŸunu görüyoruz. Dönemsel sıkıntılar ve gerilimlerden kaynaklanan nedenlerle Bolu da yapılan ıslahad hareketlerinin Kabakçı Mustafa ayaklanması ile son bulduÄŸu anlaşılmaktadır.  
 
Bolu’nun doÄŸudan batıya geçiÅŸti önemli bir yer olması sebebiyle Osmanlı döneminde de kritik bir konumu vardı.Bu nedenle Bolu’da sık sık  meydana gelen isyanlar ve yaÄŸmalar sebebiyle ÅŸehre giriÅŸ ve çıkışlar 1847/1848 yıllarında tek tek kayıt altına alınmıştır.(Hazine-i Evrak) Bu kayıtlara göre ÅŸehre giren  yabancıların isimleri hangi amaçla geldiÄŸi ve kaç gün kalacakları yazılmıştır.( Pars TuÄŸlacı,Osmanlı Åžehirleri)
 
1903 yılında Bölge halkında aşırı miktarda AÅŸar vergisi toplayan TaÅŸhancı adıyla bilinen Zeki Efendi’ye karşı yöre  halkının ayaklandığı da bilinmektedir. KuÅŸkusuz mültezim Zeki Efendi o zamanki Bolu Beyi’ne güvenerek halkına zulmetmiÅŸtir.Daha sonra ise ayaklanan halk Zeki Efendi baskısına son vermiÅŸtir.
 
KuÅŸkusuz Bolu ÅŸehri doÄŸu ve batı arasında tek sayılabilecek en önemli geçiÅŸ güzergahıdır. Tarih boyunca da böyle olmuÅŸtur.Bolu’nun bu öneminden kaynaklanan nedenlerle Osmanlı Devleti ÅŸehre önem vermiÅŸ ve sürekli bölgeyi zapturapt altına alacak paÅŸalar atamıştır. Bu paÅŸaların bazılarının olumsuz yönetimleri ve adlarının ÅŸaibeye karışmaları ya da bölge de çeteleÅŸmeye göz yummaları sebebiyle bölge halkı ciddi huzursuzluklar yaÅŸamış isyanlara tanıklık etmiÅŸtir.

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.