Güncel
Çin 800 yıllık camiyi yok etti
Follow @dusuncemektebi2
Milyonları kampa doldurup, kanaat önderlerini tutuklayan Pekin, şimdi de Doğu Türkistan’ın kültür hafızasını yok ediyor. Çin yönetimi, insanlık mirası niteliğindeki 800 yıllık camiyi dünyanın sessiz bakışları altında yerle bir etti.
Çin, sakal bırakmak, helal gıda tüketmek, Kur’an okumak, aralarında Türkiye’nin de olduÄŸu Müslüman nüfusun fazla olduÄŸu ülkelere gidip gelmek gibi sebeplerle 3 milyona yakın DoÄŸu Türkistanlıyı toplama kamplarına doldurdu. Dikenli teller, yüksek gözetleme kuleleri ile silahlı görevlilerin 24 saat izlediÄŸi bu kamplarda tutulanların akıbetleri bilinmiyor. Çin bu kampların ‘rehabilitasyon merkezleri’ olduÄŸunu iddia etse de BM, AB ABD kamplardaki insanlık dışı uygulamalar konusunda tüyler ürperten raporlar yayınladı. Bunların yanında yazar, ÅŸair ve ses sanatçısı gibi Uygurların entelektüel havzasına da aynı muameleyi yapan Pekin’in yeni bir hamlesi daha ortaya çıkarıldı. Çin, DoÄŸu Türkistan’ın tarihi ve kültürel haritasını tamamen silmek için sembol binaları, camileri de yok ediyor. Çinli araÅŸtırmacı Shawnwzhang uydu görüntülerinden yararlanarak DoÄŸu Türkistan’ın Keriye nahiyesindeki 800 yıllık Heytgah Camisinin Çin yönetimi tarafından yıkılmış olduÄŸunu tespit etti.
Çin yönetiminin sadece 800 yıllık Keriye Heytgah (Iydgah) Camisini (yıkılmadan önceki kapı önünden görünüÅŸü) deÄŸil, bütün mahalleyi yok etmiÅŸ olduÄŸu da görünüyor...
Çin bu bölgelerde yabancı denetimine izin vermediÄŸi için bu iddiaların yerel veya uluslararası kaynaklarca doÄŸrulanması mümkün olmabiliyor. Ancak 2017 ve bugüne ait iki uydu görüntüsünü kıyaslayan bir baÅŸka araÅŸtırmacı iki yıl önce uydu görüntülerinde görünen tarihi caminin yerinde bugün hiçbir ÅŸey olmadığını net bir ÅŸekilde ortaya koyuyor.
Bir baÅŸka tarihi camii yıkıldı haberi de tarihi Kargilik kentinden. Yine uydu görüntüleri üzerinden çalışma yapan araÅŸtırmacılar tarihi caminin ‘kentsel dönüÅŸüm’ gerekçesiyle yıkıldığı sonucuna ulaÅŸtı. Aslında Kargilik’teki 500 yıllık camii hakkında ilk iddia iki sene önce gündeme gelmiÅŸti. O tarihte Uygur aktivistleri Pekin’in tarihi camiyi Komünist Parti’nin propaganda merkezine çevirdiÄŸini duyurmuÅŸtu. Yerel kaynaklar KaÅŸgae bölgesindeki birçok caminin aynı ÅŸekilde dönüÅŸtürüldüÄŸüne dikkat çekiyor. Kaynaklar camilerdeki hadis ve ayet yazılarının yerine Çin Komünist Partisi sloganlarının yazıldığını, minarelerden de ezan yerine ÇKP ve Çin Ulusal marşının çalındığını aktarıyor.
SÄ°NCAN'IN EN BÜYÜK CAMÄ°SÄ°
Çin yönetiminin haritadan sildiÄŸi Iydgah Camii Orta Asya’nın en eski ve sembolik mabedlerinden biri olarak gösteriliyor. KaÅŸgar bölgesinde bulunan tarihi yapı 15. yüzyılda (tahminen 1442 yılında) Saqsız Mizra tarafından 16.800 m² alana yaptırılan Sincan’nın en büyük camisidir. Ubul Adibek amcası Mizra Wali hatırına 1538 yılında ibadet yerini geniÅŸlettirdi. 16., 18. ve 19. yüzyılda yapılan birkaç eklemelerle ÅŸimdiki durumunu aldı. Toplam 20 bin kiÅŸinin ibadet edebileceÄŸi büyüklükte olan caminin giriÅŸ kemeri diÄŸer yöreleri uygun olması için kum renkli tuÄŸlalarla yapıldı. Yapının sonununda ve batısında Namaz salonu bulunuyordu. Tavanı açık mavi sütunlar taşırken, bütün sütunlarin tamamı dörtgen biçimindedir. Yapı kendisine özgü mozaiklerle ve renkli arabesk tarzında süslenmiÅŸtir. Yapıya ayrıca, “Çin’deki Ä°slami Mimarlık örneÄŸi” unvanı veriliyor.
Henüz yorum yapılmamış.